Oudste verwijzing naar de Noorse god Odin gevonden in Deense schat

Runologen van het Nationaal Museum in Kopenhagen hebben een in West-Denemarken gevonden godenschijf ontcijferd waarop de oudst bekende verwijzing naar Odin is gegraveerd.

Scandinavische wetenschappers zeiden dat ze de oudst bekende inscriptie hebben geïdentificeerd die verwijst naar de Noorse god Odin op een deel van een gouden schijf die in 2020 in West-Denemarken is opgegraven.

De inscriptie lijkt te verwijzen naar een Noorse koning wiens gezicht in het midden van de hanger verschijnt, en kan erop duiden dat hij beweerde dat hij afstamde van de Noorse god Odin. © Arnold Mikkelsen, Nationaal Museum van Denemarken
De inscriptie lijkt te verwijzen naar een Noorse koning wiens gezicht in het midden van de hanger verschijnt, en kan erop duiden dat hij beweerde dat hij afstamde van de Noorse god Odin. © Arnold Mikkelsen, Nationaal Museum van Denemarken

Lisbeth Imer, een runoloog bij het Nationaal Museum in Kopenhagen, zei dat de inscriptie het eerste solide bewijs vertegenwoordigde dat Odin al in de 5e eeuw werd aanbeden - minstens 150 jaar eerder dan de vorige oudst bekende verwijzing, die op een broche was gevonden in Zuid-Duitsland en dateert uit de tweede helft van de 6e eeuw.

De schijf die in Denemarken werd ontdekt, maakte deel uit van een schatkamer die ongeveer een kilo goud bevatte, waaronder grote medaillons ter grootte van schotels en Romeinse munten waarvan sieraden werden gemaakt. Het werd opgegraven in het dorp Vindelev, Midden-Jutland, en kreeg de naam Vindelev Hoard.

De inscriptie 'He is Odin's man' is te zien in een ronde halve cirkel boven het hoofd van een figuur op een gouden schutblad dat eind 2020 is opgegraven in Vindelev, Denemarken. Wetenschappers hebben de oudst bekende verwijzing naar de Noorse god Odin op een gouden schijf opgegraven in West-Denemarken.
De inscriptie 'He is Odin's man' is te zien in een ronde halve cirkel boven het hoofd van een figuur op een gouden schutblad dat eind 2020 is opgegraven in Vindelev, Denemarken. Wetenschappers hebben de oudst bekende verwijzing naar de Noorse god Odin op een gouden schijf opgegraven in West-Denemarken. © Arnold Mikkelsen, Het Nationaal Museum van Denemarken

Experts denken dat de cache 1,500 jaar geleden is begraven, hetzij om het voor vijanden te verbergen, hetzij als eerbetoon om de goden gunstig te stemmen. Een gouden schutblad - een soort dunne sierhanger - droeg een inscriptie met de tekst: "Hij is de man van Odin," waarschijnlijk verwijzend naar een onbekende koning of opperheer.

"Het is een van de best uitgevoerde runeninscripties die ik ooit heb gezien," zei Imer. Runen zijn symbolen die vroege stammen in Noord-Europa gebruikten om schriftelijk te communiceren.

Odin was een van de belangrijkste goden in de Noorse mythologie en werd vaak geassocieerd met zowel oorlog als poëzie.

Het schutblad maakte deel uit van een begraven Vindelev-schat met gouden voorwerpen, waarvan sommige dateren uit de vijfde eeuw na Christus, die in 2021 werd opgegraven in het oosten van de regio Jutland in Denemarken.
Het schutblad maakte deel uit van een begraven Vindelev-schat met gouden voorwerpen, waarvan sommige dateren uit de vijfde eeuw na Christus, die in 2021 werd opgegraven in het oosten van de regio Jutland in Denemarken. © Conservation Centre Vejle

Volgens het Nationaal Museum in Kopenhagen, waar de in 1,000 ontdekte trove te zien is, zijn er meer dan 2020 schutbladen gevonden in Noord-Europa.

Krister Vashhus, een specialist in oude talen, zei dat omdat runeninscripties zeldzaam zijn, "elke runeninscriptie (is) van vitaal belang voor hoe we het verleden begrijpen."

"Als een inscriptie van deze lengte verschijnt, is dat op zich al verbazingwekkend," zei Vashus. "Het geeft ons heel interessante informatie over religie in het verleden, die ons ook iets vertelt over de samenleving in het verleden."

Tijdens het Vikingtijdperk, beschouwd als van 793 tot 1066, ondernamen Noormannen, bekend als Vikingen, grootschalige overvallen, kolonisatie, verovering en handel in heel Europa. Ze bereikten ook Noord-Amerika.

De Noormannen aanbaden vele goden en elk van hen had verschillende kenmerken, zwakheden en attributen. Op basis van sagen en enkele runenstenen zijn details naar voren gekomen dat de goden veel menselijke trekken bezaten en zich als mensen konden gedragen.

"Dat soort mythologie kan ons verder brengen en ons alle andere 200 schutbladinscripties die we kennen opnieuw laten onderzoeken," zei Imer.


De studie is gepubliceerd op Nationaal Museum in Kopenhagen. Lesen Sie hier originele artikel.