Terwijl we ons haasten door onze dagelijkse routines, constant op zoek naar de nieuwste en beste technologie en innovatie, is het gemakkelijk om de opmerkelijke prestaties van onze voorouders. Millennia geleden, lang voor de komst van staal, maakten onze oude voorouders enkele van de scherpste en meest precieze gereedschappen met behulp van een intrigerend materiaal - obsidiaan. Dit gitzwarte object werd door oude samenlevingen gewaardeerd om zijn scherpte en duurzaamheid.
Obsidiaan was zo waardevol dat het werd verhandeld tussen verre samenlevingen en er werden oorlogen om uitgevochten. Maar, in tegenstelling tot veel andere oude artefacten, heeft obsidiaan zijn relevantie in de loop van de tijd niet verloren. Het is fascinerend om te bedenken dat deze oude steen nog steeds in gebruik is en dat zijn verhaal nog steeds wordt verteld.
De geschiedenis van obsidiaan gereedschap
Het vroegst geregistreerde gebruik van obsidiaan is terug te voeren tot Kariandusi, Kenia en andere locaties uit het Acheulische tijdperk, dat teruggaat tot 700,000 voor Christus. Er zijn echter slechts enkele objecten uit deze periode tevoorschijn gekomen ten opzichte van het Neolithicum.
De productie van obsidiaan-messen in Lipari had in het late Neolithicum een hoger niveau van nauwkeurigheid bereikt en werd verhandeld over Sicilië, de zuidelijke riviervallei van de Po en Kroatië. Mesjes van obsidiaan werden gebruikt tijdens ceremoniële besnijdenissen en het doorknippen van de navelstreng van pasgeborenen. Uit gegevens blijkt dat Anatolische bronnen van obsidiaan werden gebruikt in de Levant en het hedendaagse Iraaks Koerdistan vanaf ongeveer 12,500 voor Christus. Overblijfselen van obsidiaan komen veel voor in Tell Brak, een van de vroegste stedelijke centra in Mesopotamië, daterend uit het einde van het vijfde millennium voor Christus.
Na Steentijd, toen de wereld begon te veranderen met de acceptatie van brons, messing en staal voor wapens en geavanceerde samenlevingen, adopteerden de Azteken niet snel metalen wapens. Dat was niet nodig, want ze hadden obsidiaan in hun handen.
De Maya-indianen zouden 2,500 jaar geleden voor het eerst zeer geavanceerde obsidiaan-zwaarden hebben gebruikt. Omdat obsidiaan zal breken tot een enkel atoom, wordt beweerd dat het een snijkant heeft die vijfhonderd keer scherper is dan het scherpste stalen mes, en onder een microscoop met sterke vergroting lijkt een obsidiaan mes nog steeds glad, terwijl een stalen mes een zaagachtige rand heeft .
Hoe creëerden of vormden Azteken gereedschappen en wapens gemaakt van obsidiaan?
De Azteken waren niet verplicht om obsidiaan te vervaardigen; het zou gemakkelijk kunnen worden verkregen. Obsidiaan is een soort van natuurlijk bestaand glas dat tevoorschijn komt wanneer lava, ontladen door een vulkaanuitbarsting, snel stolt, wat resulteert in minimale tot geen kristalvorming.
Het specifieke type lava dat verantwoordelijk is voor de vorming van obsidiaan wordt felsische lava genoemd. Dit type lava wordt gekenmerkt door zijn overvloed aan lichtgewicht elementen zoals zuurstof, kalium, natrium, silicium en aluminium. De aanwezigheid van silica in de lava resulteert in een hoge viscositeit, die op zijn beurt de diffusie van atomen in de lava beperkt.
Dit fenomeen van atomaire diffusie zet de beginfase van de vorming van minerale kristallen in gang, gewoonlijk nucleatie genoemd. Terwijl de lava snel afkoelt, verandert het in obsidiaan, een elegant en organisch vulkanisch glas. Dit proces is het resultaat van de snelle afkoelperiode, waardoor een glasachtige textuur ontstaat zonder kristallijne structuur. Deze natuurlijke gebeurtenis is een esthetisch resultaat van de geologische activiteit van vulkaanuitbarstingen.
Obsidiaan heeft de zeldzame eigenschap verwant te zijn aan een mineraal, maar in werkelijkheid niet helemaal één, aangezien het glas vormt en geen kristallijne substantie. Dit onderscheidende kenmerk onderscheidt het van andere mineralen en onderscheidt zich als het bepalende kenmerk. Het hooggepolijste, glanzende uiterlijk van puur obsidiaan is het resultaat van een glasachtige textuur, die het licht schitterend weerkaatst terwijl het oppervlak glanst van opwinding.
De kleur van obsidiaan varieert echter omdat het in verschillende vormen bestaat en zich in verschillende tinten, kleuren en texturen presenteert, afhankelijk van de aanwezigheid van onzuiverheden zoals ijzer of magnesium in de lava. Dit kan tinten donkergroen, bruin of zwart produceren, die gevlekt of gestreept kunnen lijken, wat een artistieke flair toevoegt aan het uiterlijk van het mineraal.
In wapens toont puur obsidiaan zijn zwarte en glanzende buitenkant, die doet denken aan middernacht en mysterieuze elegantie. Dit versterkt de aantrekkingskracht van het mineraal nog meer en maakt het tot een intrigerende edelsteen waar velen naar op zoek zijn.
Gebruik van obsidiaan van de prehistorie tot de moderne tijd
In het Neolithicum, trepanatie - of het boren van een gat in de schedel - werd beschouwd als een remedie voor alles, van epilepsie tot migraine. Het had zelfs een vorm van spoedoperatie voor oorlogswonden kunnen zijn. Maar zolang er is nog steeds vermoeden over de echte redenen achter de mysterieuze procedure, wat bekend is, is dat het werktuig dat vaak werd gebruikt om de primitieve operatie uit te voeren, was gemaakt van een van de scherpste stoffen die in de natuur voorkomen: obsidiaan.
Obsidiaan kan snijkanten produceren die vele malen fijner zijn dan zelfs de beste stalen scalpels. Bij 30 Angström - een meeteenheid die gelijk is aan een honderd miljoenste van een centimeter - kan een obsidiaan scalpel diamant evenaren in de fijnheid van zijn snede.
Als je bedenkt dat de meeste huishoudelijke scheermesjes 300 tot 600 angström zijn, kan obsidiaan het nog steeds snijden met de scherpste materialen die nanotechnologie kan produceren. Zelfs vandaag, een klein aantal chirurgen gebruiken deze oude technologie (hoewel de Amerikaanse FDA het gebruik van obsidiaanmesjes bij operaties bij mensen nog niet heeft goedgekeurd vanwege hun broze aard en hoger risico op breken in vergelijking met traditionele stalen scalpelmesjes) om fijne incisies uit te voeren waarvan ze zeggen dat ze genezen minimale littekens.
Met andere woorden, messen van obsidiaan zijn zo scherp dat ze op cellulair niveau snijden. Hierdoor genezen incisies gemaakt met het mes bij gebruik in de medische wereld sneller met minder littekens. En nog belangrijker, ze blijven scherp, zelfs nadat ze duizenden jaren in de grond zijn begraven. Het opmerkelijke gebruik ervan herinnert ons eraan dat de oudste methoden van vakmanschap nog steeds een plaats hebben in onze moderne wereld.
Hoe kan obsidiaan gladder en scherper zijn dan gezoet staal?
Staal is bijna altijd samengesteld uit heel veel afzonderlijke kristallen (microscopische korrels), in plaats van één grote. Wanneer staal breekt, breekt het meestal langs de ongelijke verbindingen tussen afzonderlijke kristallen. Obsidiaan bevat bijna geen kristallen die groot genoeg zijn om de breukeigenschappen van het materiaal te beïnvloeden en daarom breekt het soepel en scherp. Omdat obsidiaan geen kristallen heeft, breekt het niet langs lijnen van zwakte in het materiaal, het breekt alleen langs de lijnen van de spanning die de breuk veroorzaakte.
Dit is ook de reden waarom obsidiaan en soortgelijke materialen worden weergegeven conchoïdale fracturen. Als je naar de vorm van een gebroken obsidiaan kijkt, kijk je naar de vorm van de schokgolf die het heeft gebroken. Als je naar de vorm van gebroken staal kijkt, kijk je gedeeltelijk naar de vorm van de schokgolf die het heeft gebroken, maar vooral naar de zwakke lijnen tussen de onvolkomenheden van het staal en de verbindingen tussen de kristallen.
Als het mogelijk is om staal voorzichtig genoeg te slijpen om geen breuken te veroorzaken, zou de minste kracht voldoende zijn om niet-ondersteunde kristallen van hun plaats te slaan. Als je staal zo slijpt dat de rand dunner is dan de kristalgrootte, dan is er niet veel dat de randkristallen op hun plaats houdt omdat ze niet langer in elkaar grijpen. Daarom is het waarschijnlijk nooit mogelijk.
Conclusie
Terwijl we nadenken over de opmerkelijke duurzaamheid en scherpte van obsidiaan, blijven we ons verbazen over de blijvende erfenis van onze oude voorouders. Van de Maya-indianen tot de speerjagers uit het stenen tijdperk, de opmerkelijke intelligentie en innovatie van onze voorouders blijkt duidelijk uit het gebruik van zo'n opvallend en effectief hulpmiddel.
Vandaag de dag vertrouwen we nog steeds op obsidiaan als een waardevolle hulpbron, waarbij we ons verbazen over het vermogen om een snijkant te behouden die veel beter is dan zelfs de meest geavanceerde stalen messen. Terwijl we de vindingrijkheid eren van degenen die ons zijn voorgegaan, worden we er ook aan herinnerd hoe belangrijk het is om naar het verleden te kijken voor begeleiding, inspiratie en de tools die we nodig hebben om een betere toekomst vorm te geven.
