Als we het over Egypte hebben, hebben we het over een tijd die oud is en toch indruk op ons maakt en ons vandaag nog steeds beïnvloedt. We verwonderen ons over het feit dat ze erin slaagden de top van de beschaving te bereiken en met ingenieuze methoden gigantische piramides te bouwen terwijl de rest van de wereld extreem achterlijk en technologisch kreupel was.
Het ware gevoel van feminisme ontwikkelde zich ook in Egypte, de enige plaats in de oude geschiedenis die er een solide basis voor heeft. Farao's vrouw was even gerespecteerd en vereerd als Farao zelf, en we kennen allemaal het verhaal van Cleopatra, de beruchte en mooie koningin van Egypte die hoogten van macht bereikte die voor geen enkele andere vrouw onmogelijk waren tot de moderne wereldorde. Er is echter een andere vrouwelijke figuur die vaak wordt verwaarloosd, en dat is Nefertiti.
Nefertiti kwam onder de loep van onderzoekers toen een van haar bustes in 1912 werd ontdekt in de ruïnes van een kunstenaarswinkel in het Armeens. Ze had het aangezicht van een sterke en mooie vrouw en spoorde onderzoekers aan om in haar geschiedenis te duiken.
Nefertiti was de belangrijkste gemalin van de Egyptische farao Achnaton (voorheen Amenhotep IV), die regeerde van ongeveer 1353 tot 1336 voor Christus. Bekend als de heerser van de Nijl en de dochter van de goden, verwierf Nefertiti ongekende macht en wordt aangenomen dat hij dezelfde status heeft gehad als de farao zelf. Er blijft echter veel controverse bestaan over Nefertiti na het twaalfde koninklijke jaar van Achnaton, wanneer haar naam uit de pagina's van de geschiedenis verdwijnt.
De oorsprong van Nefertiti
Volgens het boek "Amarna Sunrise: Egypt from the Golden Age to the Age of Heresy"Betekent de naam van Nefertiti "De mooie vrouw is gekomen" Haar naam is een eerbetoon aan haar schoonheid. Nefertiti's afkomst is vaak een bron van conflicten geweest onder geleerden, maar algemeen wordt aangenomen dat ze de dochter was van Ay en Luy. Hoewel het exacte jaar van haar huwelijk met Achnaton niet bekend is, staat vast dat het echtpaar zes dochters had en er is aannemelijk bewijs dat het huwelijk niet zomaar een contract was, maar tot stand kwam door het bestaan van oprechte liefde.
Achnaton bouwde verschillende tempels als eerbetoon aan zijn vrouw, en er zijn veel afbeeldingen van Nefertiti in, en haar uiterlijk is bijna twee keer dat van de farao. Ze wordt ook gezien als het vervullen van rollen die over het algemeen die van de farao zijn, en bepaalde voorstellingen laten haar zien in de strijd, waarbij ze haar vijanden vernietigt en haar troon is versierd met gevangenen zoals weergegeven in het boek. "Achnaton, de ketterse koning." Achnaton initieerde ook de cultus van Aten en bracht een religie voort die meer monotheïstisch van aard was, met de zonnegod Aten als de belangrijkste figuur van aanbidding en Achnaton en Nefertiti als de eerste mensen.
De religieuze revolutie van Nerfertiti en Achnaton
In het vierde jaar van de regering van Amenhotep IV werd de zonnegod Aten de dominante nationale god. De koning leidde een religieuze revolutie door de oude tempels te sluiten en de centrale rol van Aten te promoten. Nefertiti had een prominente rol gespeeld in de oude religie, en dit zette zich voort in het nieuwe systeem. Ze aanbad samen met haar man en bekleedde de ongewone koninklijke positie van priester van Aten. In de nieuwe, vrijwel monotheïstische religie werden de koning en de koningin beschouwd als "Een oeroud eerste paar", door wie Aten in zijn zegeningen zorgde. Ze vormden dus een koninklijke triade of drie-eenheid met Aten, waardoor die van Aten "Light" werd uitgedeeld aan de hele bevolking.
Tijdens Achnatons regering (en misschien daarna) genoot Nefertiti een ongekende macht, en tegen het twaalfde jaar van zijn regering zijn er aanwijzingen dat ze mogelijk is verheven tot de status van mederegentes, gelijk in status aan de farao zelf. Ze wordt vaak afgebeeld op tempelmuren in dezelfde grootte als hij, wat haar belangrijkheid aangeeft, en alleen wordt ze getoond die de god Aten aanbidt.
Achnaton had de figuur van Nefertiti uitgehouwen in de vier hoeken van zijn granieten sarcofaag, en zij was het die wordt afgebeeld als bescherming van zijn mummie, een rol die traditioneel wordt gespeeld door de traditionele vrouwelijke goden van Egypte: Isis, Nephthys, Selket en Neith.
De mysterieuze verdwijning van Nefertiti
Hoe kan zo'n belangrijk personage in het Amarnische Egypte spoorloos verdwijnen? Er zijn verschillende theorieën over:
- De eerste en oudste spreken van een plotselinge dood, misschien door een plaag of een ander soort natuurlijke dood.
- Anderen beweren dat het een gewelddadige dood was, waarna Achnaton in staat was te verbieden dat de naam van Nefertiti nog meer werd genoemd.
- Er wordt ook gespeculeerd over een verandering in de publieke opinie over de vrouw van de farao, waardoor haar vermelding in de monumenten is verdwenen.
Kort nadat ze uit het historische record was verdwenen, nam Achnaton een mederegentes aan met wie hij de troon van Egypte deelde. Dit heeft tot aanzienlijke speculatie geleid over de identiteit van die persoon. Eén theorie stelt dat het Nefertiti zelf was in een nieuwe gedaante van een vrouwelijke koning, in navolging van de historische rol van andere vrouwelijke leiders zoals Sobkneferu en Hatsjepsoet. Een andere theorie introduceert het idee dat er twee mederegenten zijn, een mannelijke zoon, Smenkhkare, en Nefertiti onder de naam Neferneferuaten (vertaald als "Mooi zijn de schoonheden van Aten, er is een mooie vrouw gekomen").
Sommige geleerden zijn onvermurwbaar over het feit dat Nefertiti tijdens of na de dood van Achnaton de rol van mederegent op zich neemt. Jacobus Van Dijk, verantwoordelijk voor de Amarna-sectie van de Oxford History of Ancient Egypt, gelooft dat Nefertiti inderdaad co-regentes werd met haar echtgenoot, en dat haar rol als koningin-gemalin werd overgenomen door haar oudste dochter, Meryetaten (Meritaten) met wie Achnaton had meerdere kinderen. (Het taboe tegen incest bestond niet voor de koninklijke families van Egypte.) Ook zijn het de vier afbeeldingen van Nefertiti die de sarcofaag van Achnaton sieren, niet de gebruikelijke godinnen, wat aangeeft dat ze tot aan zijn dood belangrijk bleef voor de farao en weerlegt het idee dat ze viel uit de gratie. Het toont ook haar voortdurende rol als godheid, of semi-godheid, met Achnaton.
Aan de andere kant stelt Cyril Aldred, auteur van Achnaton: King of Egypt, dat een funeraire shawabti die in het graf van Achnaton werd gevonden, aangeeft dat Nefertiti gewoon een koningin was, geen mederegentes, en dat ze stierf in het koninklijke jaar 14 van Achnaton's regeren, haar dochter stierf het jaar ervoor.
Sommige theorieën stellen dat Nefertiti nog leefde en invloed had op de jongere royals die in hun tienerjaren trouwden. Nefertiti zou zich hebben voorbereid op haar dood en op de opvolging van haar dochter, Ankhesenpaaten, nu Ankhsenamun genaamd, en haar stiefzoon en nu schoonzoon, Toetanchamon. Volgens deze theorie stierf Neferneferuaten na twee jaar koningschap en werd hij opgevolgd door Toetanchamon, vermoedelijk een zoon van Achnaton. Het nieuwe koningspaar was jong en onervaren, ongeacht hun leeftijd. In deze theorie zou Nefertiti's eigen leven zijn geëindigd in het derde jaar van de regering van Toetanchat. In dat jaar veranderde Toetanchamon zijn naam in Toetanchamon en verliet Amarna om de hoofdstad terug te geven aan Thebe, als bewijs van zijn terugkeer naar de officiële eredienst van Amon.
Aangezien de archieven onvolledig zijn, kan het zijn dat toekomstige bevindingen van zowel archeologen als historici nieuwe theorieën zullen ontwikkelen over Nefertiti en haar steile exit uit het publieke toneel. Tot op heden is de mummie van Nefertiti, de beroemde en iconische Egyptische koningin, nooit definitief gevonden.
