Volgens historici en archeologen waren prehistorische mensen eenvoudige, wilde wezens met weinig of geen kennis van wetenschap of geneeskunde. Er werd algemeen aangenomen dat alleen met de opkomst van de Griekse stadstaten en het Romeinse Rijk de menselijke cultuur voldoende vooruitging om zich bezig te houden met zaken als biologie, anatomie, botanie en scheikunde.
Gelukkig voor de prehistorie bewijzen recente ontdekkingen dat dit lang gekoesterde geloof over het 'stenen tijdperk' onjuist is. Er komen bewijzen van over de hele wereld die erop wijzen dat geavanceerde inzichten in anatomie, fysiologie en zelfs chirurgie veel eerder bestonden dan eerder werd gedacht.
Volgens een archeologisch team uit Australië en Indonesië leverde een afgelegen Indonesische grot het vroegst bekende bewijs van een operatie op in een 31,000 jaar oud skelet dat zijn linkeronderbeen mist, waardoor de menselijke geschiedenis opnieuw werd bekeken. De wetenschappers rapporteerden de bevindingen in het tijdschrift Nature.
Een expeditieteam bestaande uit Australiërs en Indonesiërs ontdekte de overblijfselen van een nieuwe mensensoort in Oost-Kalimantan, Borneo, tijdens het opgraven van een kalkgrot in 2020 op zoek naar oude rotskunst.
De bevinding bleek het bewijs te zijn van de vroegst bekende chirurgische amputatie, tienduizenden jaren vóór andere ontdekkingen van complexe medische procedures in Eurazië.
Wetenschappers schatten dat de overblijfselen ongeveer 31,000 jaar oud zijn door de leeftijd van een tand en begraafsediment te meten met behulp van radio-isotopendatering.
Het chirurgisch amputeren van het been enkele jaren voor de begrafenis leidde tot benige gezwellen op het linker onderbeen, zoals bleek uit paleopathologische analyse.
Archeoloog dr. Tim Maloney, een onderzoeker aan de Australische Griffith University die toezicht hield op de opgraving, beschreef de ontdekking als een "droom die uitkomt".
Een archeologisch team, waaronder wetenschappers van het Indonesische Instituut voor Archeologie en Natuurbehoud, onderzocht oude culturele afzettingen toen ze een begraafplaats ontdekten door middel van stenen markers in de grond.
Ze ontdekten de overblijfselen van een jonge jager-verzamelaar met een genezen stomp waar zijn linkerbeen en -voet waren afgehakt na 11 dagen opgraving.
De schone stomp gaf aan dat de genezing te wijten was aan amputatie in plaats van een ongeluk of aanval door een dier, zei Maloney.
Volgens Maloney overleefde de jager in het regenwoud als kind en als volwassen geamputeerde, en dit was niet alleen een opmerkelijke prestatie, maar het was ook medisch belangrijk. Zijn stomp, zei ze, vertoonde geen teken van infectie of van ongewone verplettering.
Voorafgaand aan deze ontdekking zei Maloney dat ongeveer 10,000 jaar geleden werd aangenomen dat amputatie een onvermijdelijk doodvonnis was, totdat chirurgische procedures verbeterden als gevolg van grote gevestigde agrarische samenlevingen.
Een oud skelet dat in Frankrijk is ontdekt en dat 7,000 jaar oud is, is het oudste nog bestaande bewijs van een succesvolle amputatie. Zijn linkerarm ontbrak vanaf de elleboog naar beneden.
Maloney zei dat vóór deze ontdekking de geschiedenis van medische interventie en menselijke kennis heel verschillend waren. Het impliceert dat vroege mensen complexe chirurgische procedures onder de knie hadden waardoor deze persoon kon overleven na het verwijderen van een voet en been.
De chirurg uit het stenen tijdperk moet gedetailleerde kennis hebben gehad van anatomie, inclusief aders, bloedvaten en zenuwen, om dodelijk bloedverlies en infectie te voorkomen. De succesvolle operatie suggereerde een vorm van intensieve zorg, waaronder regelmatige desinfectie na de operatie.
Om te zeggen, deze ongelooflijke ontdekking is een fascinerende blik in het verleden en geeft ons een nieuw perspectief op de mogelijkheden van de vroege mens.
Emeritus prof Matthew Spriggs van de Australian National University School of Archaeology and Anthropology, die niet betrokken was bij het onderzoek, zei dat de ontdekking "een belangrijke herschrijving van de geschiedenis van onze soort" was die "nogmaals onderstreept dat onze voorouders net zo slim waren als wij , met of zonder de technologieën die we vandaag als vanzelfsprekend beschouwen”.
Spriggs zei dat het niet verwonderlijk zou moeten zijn dat mensen uit het stenen tijdperk door middel van jagen inzicht hebben gekregen in de interne werking van zoogdieren en behandelingen hebben ondergaan voor infectie en letsel.
Tegenwoordig kunnen we zien dat deze prehistorische Indonesische grotmens bijna 31,000 jaar geleden een soort complexe operatie had ondergaan. Maar we kunnen het niet geloven. Dit was het bewijs dat vroege mensen kennis van anatomie en geneeskunde hadden die veel verder ging dan we voor mogelijk hielden. De vraag bleef echter: hoe kwamen ze aan die kennis?
Het is tot op de dag van vandaag nog steeds een mysterie. Misschien zullen we nooit weten hoe die prehistorische mensen uit het stenen tijdperk hun geavanceerde kennis hebben verkregen. Maar één ding is zeker, deze ontdekking heeft de geschiedenis herschreven zoals we die kennen.
