Starożytne społeczeństwo rozwinęło się wokół gospodarki rolnej, która składała się z kukurydzy, dyni, juki i innych upraw około 2,000 lat temu na przybrzeżnym obszarze Peru, który otrzymuje mniej niż 4 milimetry deszczu rocznie. Ich dziedzictwo, znane jako Nazca, jest dziś najlepiej znane światu dzięki Liniom Nazca, starożytnym geoglifom na pustyni, które obejmują zarówno proste linie, jak i przedstawienia małp, ryb, jaszczurek i wielu innych intrygujących postaci.
Chociaż przyjęta teoria głosi, że linie mogły zostać zbudowane z powodów religijnych, wyrafinowana architektura podziemnych akweduktów Nazcas była siłą życiową, która podtrzymywała całe ich społeczeństwo. System korzystał z naturalnie istniejących podziemnych zbiorników u podnóża gór Nazca, kierując wodę do morza szeregiem poziomych tuneli. Na powierzchni tych podziemnych akweduktów znajdowały się dziesiątki, jeśli nie setki studni w kształcie spirali, znanych jako puquios.
Od 1000 pne do 750 ne lud Nazca rządził regionem. Początki powstawania akweduktów były tajemnicą przez dziesięciolecia, ale według eseju opublikowanego przez Rosę Lasaponara z Instytutu Metodologii Analiz Środowiskowych we Włoszech jej zespół rozwiązał tę zagadkę.
Naukowcy wykorzystali zdjęcia satelitarne, aby ostatecznie zidentyfikować puquios jako "złożony system hydrauliczny zbudowany do wydobywania wody z podziemnych warstw wodonośnych". Rosa Lasaponara uważa, że jej odkrycie wyjaśnia, w jaki sposób pierwotni mieszkańcy Nazca byli w stanie egzystować w środowisku o ograniczonym dostępie do wody. Ponadto nie tylko przetrwały, ale i rozwinęły rolnictwo.
Puquios znajdują się na tym samym obszarze, co dobrze znane linie Nazca, a znaczenie tych starożytnych dziur było szeroko dyskutowane. Niektórzy historycy i archeolodzy spekulowali, że są one częścią zaawansowanego systemu nawadniania. Inni spekulowali, że były to groby ceremonialne.
Wielu ekspertów było zakłopotanych, w jaki sposób rdzenni mieszkańcy Nazca mogli dobrze prosperować w środowisku, w którym susze mogą trwać latami.
Lasaponara i jej zespół byli w stanie lepiej zrozumieć, w jaki sposób puquios były rozproszone w regionie Nazca, a także gdzie biegły w stosunku do sąsiednich wiosek – które są do tej pory prostsze – za pomocą fotografii satelitarnej.
„Obecnie oczywiste jest, że system puquio musiał być znacznie bardziej wyrafinowany, niż się dzisiaj wydaje” Lasaponara dodaje. „Korzystając z nieograniczonego zaopatrzenia w wodę przez cały rok, system puquio pomógł ekstensywnemu rolnictwu w dolinach w jednym z najbardziej suchych regionów świata”.
Pochodzenie puquios pozostawało dla uczonych tajemnicą, ponieważ w tunelach nie można było zastosować standardowych procedur datowania węglem. Ani Nazca nie pozostawili żadnych wskazówek, skąd pochodzą. Z godnym uwagi wyjątkiem Majów, podobnie jak w wielu innych kulturach Ameryki Południowej, brakowało im systemu pisma.
„Stworzenie puquios wymagało zastosowania bardzo zaawansowanej technologii” Lasaponara wyjaśnia. Architekci puquios nie tylko wymagali dokładnego poznania geologii obszaru i sezonowych zmian w dostępności wody, ale utrzymanie kanałów stanowiło problem techniczny ze względu na ich rozmieszczenie na uskokach tektonicznych.
„To, co jest naprawdę niesamowite, to ogromna ilość pracy, planowania i współpracy niezbędnej do ich tworzenia i bieżącej konserwacji” mówi Lasaponara.
Oznaczało to stałe, stabilne zaopatrzenie w wodę przez pokolenia w regionie, który jest jednym z najbardziej suchych na świecie. Można powiedzieć, że najambitniejszy projekt hydrauliczny w rejonie Nazca zapewnił dostęp do wody przez cały rok, nie tylko na potrzeby rolnictwa i nawadniania, ale także na potrzeby gospodarstw domowych.
Obszar regionu Nazca był badany od wielu dziesięcioleci, ale wciąż kryje w sobie wiele niespodzianek. Kilka lat temu David Jonson, były nauczyciel, operator i niezależny badacz z Poughkeepsie w stanie Nowy Jork, zaproponował własny pomysł dotyczący geoglifów z Nazca. Twierdzi, że wzory służą jako mapy i punkty podpowierzchniowych przepływów wody, które zasilają system puquios.
Od wczesnych lat dziewięćdziesiątych (280 km1990) studiuje słynny koc z linii Nazca, który zajmuje około 725.2 mil kwadratowych. Jonson spędził wiele tygodni w nadmorskim regionie równinnym Peru, badając linie, które są uważane za jedną z największych tajemnic świata.
Połączenia „Tajemnicze dziury Peru”, zdaniem naukowca z pewnością mają stać się doskonałą ilustracją technicznych i twórczych zdolności starożytnych ludzi przeniesionych do Ameryki Południowej z regionu Morza Śródziemnego. Twierdzi, że „kiedyś po przybyciu imigranci, być może z konieczności, zbudowali prosty, niedrogi, nie wymagający dużego nakładu pracy system zbierania i filtrowania wody”.
