Menselijk DNA in kaart gebracht van 20,000 jaar oude hertentand

Een baanbrekende studie is erin geslaagd om voor het eerst menselijk DNA uit een object uit het stenen tijdperk te verkrijgen. Met behulp van een ketting die 20,000 jaar oud is, hebben onderzoekers kunnen identificeren van wie het was.

Een internationaal onderzoeksteam van het Max Planck Instituut voor Evolutionaire Antropologie in Duitsland heeft een opmerkelijke ontwikkeling doorgemaakt: het is er voor het eerst in geslaagd menselijk DNA te isoleren van een object uit de oudste steentijdperiode.

Volgens de onderzoekers zat de tand mogelijk vast aan een koord om de nek van de vrouw. De genetische code die in het snoer is gevonden, is geïnterpreteerd als een artistieke uitdrukking. Myrthe Lucas van Nature en het Max Planck Instituut voor Evolutionaire Antropologie
Volgens de onderzoekers zat de tand mogelijk vast aan een koord om de nek van de vrouw. De genetische code die in het snoer is gevonden, is geïnterpreteerd als een artistieke uitdrukking. Myrthe Lucas van Natuur en Max Planck Instituut voor Evolutionaire Antropologie

De onderzoekers ontdekten het DNA in een tand die al 20,000 jaar oud was en aan een ketting hing. Met deze nieuwe techniek kunnen we veel meer te weten komen over onze vroegste verwanten.

Er is een hertentand gevonden in de beroemde Denisova-grot in het Altaige-gebergte in Zuid-Siberië, waar de Homo sapiens en de uitgestorven Denisova al duizenden jaren wonen.

De onderzoekers creëerden een genetisch profiel van de drager van de hanger uit de DNA-monsters. Ze stelden vast dat het een vrouw was die verwant was aan het Noord-Euraziatische volk en voornamelijk verder naar het oosten in Siberië woonde.

De essentiële stap voor het toepassen van de nieuwe DNA-methode is grondig wassen

Wetenschappers hebben een manier ontwikkeld om DNA te extraheren uit huidcellen, transpiratievocht of andere lichaamsvloeistoffen die in poriemateriaal zijn ingebed. Dus als iemand bijvoorbeeld 20,000 jaar geleden botten of tanden heeft aangeraakt, bestaat de mogelijkheid dat onderzoekers nu het DNA kunnen isoleren.

Volgens Elena Essel, de hoofdonderzoeker, is de hoeveelheid menselijk DNA die we kunnen herstellen bijna net zo indrukwekkend als wanneer we een menselijke tand zouden hebben.

Elena Essel van het Max Planck Instituut voor Evolutionaire Antropologie werkt met de tand in haar lab. MPI voor Evolutionaire Antropologie
Elena Essel van het Max Planck Instituut voor Evolutionaire Antropologie werkt met de tand in haar lab. MPI voor Evolutionaire Antropologie

Deze techniek is zo indrukwekkend omdat het volledig niet-invasief en niet-destructief is.

Na te hebben geëxperimenteerd met verschillende chemicaliën op botten en tanden, ontdekte het Duitse team dat het voldoende was om de botten grondig schoon te maken in een oplossing van fosfaat en warm water, waardoor het DNA gemakkelijk te identificeren was. Grondig wassen heeft ook het voordeel dat poriën en kleine gaatjes, die DNA-resten kunnen bevatten, worden verwijderd.

Volgens Essel is het mogelijk antieke voorwerpen te wassen in een speciaal daarvoor ontworpen type wasmachine. Door ze te wassen op temperaturen tot 90 graden worden DNA-moleculen uit het spoelwater verwijderd zonder het oorspronkelijke object aan te tasten.

Er wordt een nieuw hoofdstuk geopend voor genetisch onderzoek

De tand die wordt onderzocht, werd in 2019 door Russische archeologen gevonden in de Denisova-grot. MPI voor Evolutionaire Antropologie
De tand die wordt onderzocht, werd in 2019 door Russische archeologen gevonden in de Denisova-grot. MPI voor Evolutionaire Antropologie

Volgens de onderzoeksartikel gepubliceerd in het tijdschrift Nature beweren antropologen van het Max Planck Instituut dat hun recent ontwikkelde DNA-procedure het startpunt zal zijn van een nieuwe fase van onderzoek naar prehistorische genetica.

Vroeger hadden archeologen en antropologen bijna geen kans om te ontdekken wie de eigenaar was van gereedschap, sieraden en persoonlijke voorwerpen gemaakt van botten en tanden. Maar nu kunnen ze er belangrijke inzichten uit halen.

Door deze methode te gebruiken, zorg je ervoor dat objecten en mensen meer met elkaar verbonden zijn, waardoor een gedetailleerder en complexer beeld ontstaat van mensen, hun samenlevingen en culturen van duizenden jaren geleden.