The Smithsonian National Museum of Natural History yakanyora zvingangoita 21 marudzi evanhu anozivikanwa nemasayendisiti akawanda. Aya marudzi ekare evanhu, anozivikanwa sehominins, anotora nguva yemakore anosvika mamiriyoni matanhatu. Kubva Homo habilis, akararama makore anosvika mamiriyoni 2.8 apfuura, kuti homo neanderthalensis, iyo yakanyangarika makore 40,000 XNUMX chete apfuura, rudzi rumwe norumwe rwakanga rune hunhu hwarwo rumene rwakasiyana uye ruchinochinja.
Izvi zvakasiyana-siyana zvinoshamisa zvinomutsa mubvunzo unonakidza - nei zvakadaro chete homo sapiens, rudzi rwedu, rwakararama uye rwakabudirira apo dzimwe dzakaparara? Masayendisiti ave achinetsana nechakavanzika ichi kwemakore, achiongorora dzidziso dzakasiyana uye kuongorora zvidimbu zvisingaverengeki zveuchapupu.
Imwe dzidziso yakatekeshera inokarakadza izvozvo Homo sapiens, nehunyanzvi hwavo hwekuziva, vaive vakashongedzerwa zvirinani kuti vajairane nekuchinja nharaunda uye kukunda mamwe marudzi ehominin. Musanganiswa wedu wakasarudzika wehungwaru, hunyanzvi hwemutauro, uye magariro epamusoro angave akatipa ruoko rwepamusoro mukupona nekubereka.
Imwe mukana ndeyekuti kuberekesana uye kusanganiswa kwemajini kwakaitika pakati pemhando dzakasiyana dzehominin. Tsvagiridzo ichangoburwa yakawana humbowo hwekudyidzana pakati Homo sapiens uye Neanderthals, pamwe chete nemamwe mahomini ekare akadai seDenisovans. Kudyidzana uku kungave kwakakonzera kutorwa kwemamwe hunhu hwemajini kubva kune mamwe marudzi, zvichiwedzera kuchinjika uye kusimba kwe Homo sapiens.
Nekudaro, kushomeka kwehumbowo hwezvisaririra, kunyanya kubva panguva apo marudzi mazhinji aigara, zvinoita kuti zviome kunyatsoratidza dzidziso idzi. Zvinyorwa zvezvicherwa hazvina kukwana uye zvakakamukana, zvichisiya mikaha yakawanda mukunzwisisa kwedu kushanduka kwevanhu.
Mumakore achangopfuura, kufambira mberi mukuongororwa kwemajini kwakapa ruzivo rutsva munhoroondo yedu yekushanduka-shanduka. Nekubvisa uye kuongorora DNA kubva kune yekare hominin zvakasara, masayendisiti akakwanisa kuburitsa ruzivo rwakakosha nezvekubatana kwedu kwemajini kune mamwe marudzi. Zvidzidzo izvi zvakaratidza zvakawanikwa zvinoshamisa, sekuvapo kweNeanderthal DNA mumagenome evanhu vemazuva ano.
Uyezve, kuongorora kwekare hominin DNA kwakaratidzawo kuvapo kwemamwe marudzi evanhu aimbozivikanwa kare. Semuenzaniso, kuwanikwa kweDenisovans muSiberia kwakagoneka kuburikidza nekuongorora genetic kwechigunwe pfupa chimedu chinowanikwa mubako. Izvi zvinoratidzira mukana wezviwanikwa zveramangwana uye ndima isina kunyorwa iyo ichiri mukunzwisisa kwedu kwekushanduka kwevanhu.
Pakupedzisira, mubvunzo wekuti sei rudzi rumwe chete - Homo sapiens – akapona anoramba asina kupindurwa. Kuongorora chakavanzika ichi hakuna chete kwakakosha kuti tibate zvakapfuura asi zvakare kunogona kujekesa ramangwana redu semhuka. Nekudzidza rwendo rwedu rwekushanduka-shanduka uye zvinhu zvakatungamira mukupona kwedu, tinogona kuwana hwindo rakasiyana mumatambudziko nemikana iri kumberi.
Patinoenderera mberi nekufumura humbowo hutsva nekunatsa dzidziso dzedu, tinofanira kuramba takavhurika kune mukana wekuti nyaya yekushanduka-shanduka kwevanhu yakanyanya kuoma uye yakabatana kupfuura zvatiri kunzwisisa iye zvino. Zvichida nekufamba kwenguva, tichazarura zvakavanzika zvemadzitateguru edu ekare, uye mukuita kudaro, tinowana kunzwisisa kwakadzama pachedu.
Pakupedzisira, vanhu nhasi ndivo vega rudzi rwakasara kubva mumhando dzakasiyana-siyana dzehominin. Kunyange zvazvo mhuka idzi dzakanga dzakafanana nesu uye dziine musanganiswa wezvinhu zvinozivikanwa nevanhu nhasi, dzakatsakatika. Tinofanira kuona kuti tingagadziridza sei kuchinja kwatinogara kunokonzerwa nezviito zvedu uye kuchinja kwechisikigo.
