Le Jade Discs – measina anamua o le amataga lilo

O le mealilo o loʻo siomia ai le Jade Discs ua taʻitaʻia ai le tele o tagata suʻesuʻe i mea anamua ma faifaʻamatalaga e taumatemate ni manatu mataʻina eseese.

O le aganuu a Liangzhu e lauiloa i ana tanuga, lea e aofia ai le tuʻuina o latou tagata oti i pusa oti laupapa i luga aʻe o le eleele. E ese mai i falelauasiga laupapa lauiloa, o le isi mea ofoofogia na maua mai lenei aganuu anamua o le Jade Discs.

Bi faatasi ai ma tarako e lua ma fua saito, setete taua, i luga o Mauga i Shanghai Meseum
Jade Bi tisiki ma tarako e lua ma saito mamanu, setete taua, saunia e Mountain i Shanghai Meseum © Wikimedia Commons

O nei tisiketi ua maua i totonu o tuugamau e sili atu ma le luasefulu ma ua manatu e fai ma sui o le la ma le masina i la latou taamilosaga selesitila faapea foi ma leoleo o le lalolagi. Ae ui i lea, o le mealilo o loʻo siomia ai nei Jade Discs ua taʻitaʻia ai le tele o tagata suʻesuʻe i mea anamua ma tagata faʻataʻitaʻi e taumatemate ni manatu mataʻina eseese; ma o le faamoemoega moni o nei tisiketi ese e le o iloa pea.

O le aganuu a Liangzhu ma le Jade Discs

Faʻataʻitaʻiga o le aai anamua o Liangzhu, faʻaalia i le Falemataʻaga Liangzhu.
Faʻataʻitaʻiga o le aai anamua o Liangzhu, faʻaalia i le Falemataʻaga Liangzhu. © Wikimedia Commons

Na olaola le aganuu a Liangzhu i le Vaitafe o le Vaitafe o Yangtze i Saina i le va o le 3400 ma le 2250 TLM. E tusa ai ma suʻesuʻega o suʻesuʻega o mea anamua i nai tausaga ua tuanaʻi, o tagata o le aganuʻu pito i luga na faʻataʻatia faʻatasi ma mea e faia i le silika, lacquer, nifo elefane ma iasepi - o se minerale lanu meamata e faʻaaogaina e fai ma teuteuga poʻo mea teuteu. E ta'u mai ai e iai se vaeluaga ma'oti i lea vaitau.

O le Chinese bi Discs, e masani ona taʻua o le Chinese bi, o se tasi o mea sili ona lilo ma mataʻina o mea uma na gaosia i Saina anamua. O nei tisiketi ma'a lapopo'a na pipi'i i tino o ali'i Saina na amata i le 5,000 tausaga talu ai.

Jade bi mai le aganuu a Liangzhu. O le mea masani o se faailoga o le tamaoaiga ma le malosi faamiliteli.
Jade bi mai le aganuu a Liangzhu. O le mea masani o se faailoga o le tamaoaiga ma le malosi faamiliteli. © Wikimedia Commons

O taimi mulimuli ane o bi disks, e masani lava ona faia mai iasepi ma tioata, na amata mai i Shang (1600-1046 TLM), Zhou (1046-256 TLM), ma Han (202 TLM–220 TA). E ui lava na faia mai iasepi, o se maa malosi, o lo latou uluai faamoemoega ma le auala o le fausiaina o loo tumau pea o se mealilo i saienitisi.

O a bi disks?

Iade, o se ma'a ma'a'a taua e fausia i le tele o minerale silicate, e masani ona fa'aaogaina i le faiga o ipu, mea teuteu, ma isi mea teuteu. E sau i ituaiga autu e lua, nephrite ma le jadeite, ma e masani lava e leai ni lanu sei vagana ua afaina i se isi mea (e pei o le chromium), o le taimi lea e maua ai se lanu enaena-lanumeamata.

O le Jade Discs, lea e lauiloa foi o bi discs, na faia e tagata Liangzhu o Saina i le tuai o Neolithic Era. E lapotopoto, mafolafola mama e faia i le nephrite. Na maua i totonu o tu'ugamau taua uma o le malo o Hongshan (3800-2700 BC) ma ola ai i le aganuu a Liangzhu (3000-2000 BC), ma fa'ailoa mai ai e matua taua tele i latou i lo latou sosaiete.

O le a le mea na fa'aoga ai bi disks?

Na maua mai le Tuugamau o le Tupu o Chu i Lion Mountain i le Western Han Dynasty
Jade Bi Disk ma le Dragon Design na maua mai le Tuugamau o le Tupu o Chu i le Mauga Liona i le Western Han Dynasty © Wikimedia Commons

O ma'a sa fa'amanino i luga o le tino maliu o le ua maliu, e masani ona latalata i le fatafata po'o le manava, ma e masani ona aofia ai fa'ailoga e feso'ota'i ma le lagi. O Iade e lauiloa i le gagana Saina o le “YU,” lea e faauigaina foi le mama, tamaoaiga, ma le mamalu.

E maofa pe aisea na filifilia ai e le Neolithic Saina ia Jade, talu ai o se mea faigata tele e galue ai ona o lona maaa.

Talu ai e leai ni mea faigaluega u'amea mai lena vaitaimi na maua, e talitonu tagata su'esu'e e foliga mai na gaosia i latou i le fa'aogaina o se fa'agasologa e ta'ua o le brazing ma le polesi, lea e umi se taimi e fa'amae'a ai. O le mea lea, o le fesili manino e tulaʻi mai iinei o le a le mafuaʻaga o le a latou o ai i sea taumafaiga?

O se tasi o fa'amatalaga e mafai ona fa'atatau i le taua o nei tisiketi ma'a o lo'o noatia i se atua po'o ni atua. O nisi ua manatu e fai ma sui o le la, ae o isi ua vaai ia i latou o se faailoga o se uili, o ia mea uma e lua e taamilo i le natura, e pei o le ola ma le oti.

O le taua o Jade Discs o loʻo faʻamaonia e le mea moni e faapea i le taua, na manaʻomia e le pati faʻatoʻilaloina le tuʻuina atu o Jade Discs i le manumalo o se faʻaaliga o le gauaʻi. Sa le na o ni mea teuteu.

O nisi tagata e talitonu o le tala lilo o le Dropa Stone Discs, o maʻa foʻi e pei o ni maʻa ma e fai mai e 12,000 tausaga le matua, e fesoʻotaʻi ma le tala i le Jade Discs. O maa Dropa e faapea na maua i totonu o se ana i luga o mauga o Baian Kara-Ula, lea e tu i le tuaoi i le va o Saina ma Tibet.

Pe o le Jade Discs na maua i Liangzhu e fesoʻotaʻi moni lava i le Dropa Stone Discs i se auala?

I le 1974, o Ernst Wegerer, o se inisinia Austrian, na pueina ata e lua na fetaui ma faʻamatalaga o Dropa Stones. Sa i ai o ia i se taʻamilosaga taʻitaʻia o Banpo-Museum i Xian, ina ua ia vaʻai i faʻailoga maʻa o loʻo faʻaalia. Fai mai na ia va'aia se pu i le ogatotonu o tisiketi ta'itasi ma fa'ailoga i ni vaega ua malepelepe pei o tootoo.
I le 1974, o Ernst Wegerer, o se inisinia Austrian, na pueina ata e lua na fetaui ma faʻamatalaga o Dropa Stones. Sa i ai o ia i se taʻamilosaga taʻitaʻia o Banpo-Museum i Xian, ina ua ia vaʻai i faʻailoga maʻa o loʻo faʻaalia. Fai mai na ia va'aia se pu i le ogatotonu o tisiketi ta'itasi ma fa'ailoga i ni vaega ua malepelepe pei o tootoo.

O tagata su'esu'e i tala eli ua valu o latou ulu i luga o tisiki iasepi mo le tele o tausaga, ae talu ai na faia i se taimi e le'i i ai ni faamaumauga tusitusia, o lo latou taua o se mealilo ia i tatou. O se taunuuga, o le fesili pe o le a le taua o Jade Discs ma pe aisea na faia ai e leʻi taliina. E le gata i lea, e leai se tasi e mafai ona faʻamaonia mo le taimi nei pe o Jade Discs e fesoʻotaʻi ma Dropa Stone Discs pe leai.


Mo nisi fa'amatalaga e uiga i tagata fa'alilolilo Dropa o le maualuga maualuga o Himalayas ma a latou fa'ailoga ma'a, faitau lenei tala manaia. iinei.