A o suʻesuʻeina Amanbaev, o se nuu i le Itumalo o Talas i Kyrgyzstan, na tausuai ai ni uso se toʻatolu i se saber anamua (o se pelu faamiliteli umi ma faapiʻopiʻo ma se mata tipi).
O le sailiga na faia e le au uso e toʻatolu, Chyngyz, Abdylda, ma Kubat Muratbekov, faʻatasi ai ma Nurdin Jumanaliev, oe na auai malosi i suʻesuʻega. E to'atolu uso, i le tausaga ua tuana'i, na latou foa'i pe tusa ma le 250 tala fa'asolopito i le falemata'aga. Siyatbek Ibraliev, o se tagata suʻesuʻe i le Kyrgyz national complex Manas Ordo, na faʻasalalau le mauaina o le saber anamua.
I le aso 4 o Iuni, 2023, na maua ai i Kyrgyzstan se mea ofoofogia o faatufugaga anamua, ma avea ai ma se mea e tasi-o-le-ituaiga na maua i Asia Tutotonu. O lona tufuga tulaga ese ma lona tulaga mama sa avea ma faamaoniga o le tomai o le fai uʻamea mai lena vaitaimi faapitoa.
O lenei ituaiga pelu na muamua faʻaalia i Iran i le 12th seneturi ona sosolo atu lea i luga o se arc mai Morocco i Pakistan. O lona mamanu faʻasolosolo e faʻamanatuina ai le "shamshir" sabers o loʻo maua i le itulagi o Indo-Iranian, e faʻapea e ono iai se fesoʻotaʻiga i se atunuu Mosalemi. O le saber e faia i le tele o vaega, e aofia ai le pommel, hilt, lau, ma le leoleo.
O le shamshir, e lauiloa e tagata Europa o le scimitar, o le pelu masani a tagata tietie i Peresia (Iran), Moghul Initia, ma Arapi. E masani ona fetaui ma le Malosi ma le Dexterity ma o se Auupega sili ona lelei mo i latou e maualuga le atamai e mafai ona faʻatino lelei osofaʻiga aʻo taamilomilo. O lenei saber e iai se lau manifinifi, fa'a'o'o'o lona umi; e mama i le mamafa, ae e mafai lava ona faia ni ta'i saosaoa, ta'i iloga i lo latou ma'ai ma le mata'utia.
O le saber na maua e iai fua nei:
- Umi: 90 senitimita
- Umi ole Tip: 3.5 senitimita
- Umi ole Uila: 10.2 senitimita
- Umi o Lima: 12 senitimita
- Umi ole Lau: 77 senitimita
- Laulau Lautele: 2.5 senitimita
Na tatala e le au tei se ulo laititi mo le uʻamea uʻamea e tusa ma le 5 cm le lautele, faʻapea foʻi ma se tupe siliva o loʻo tusia i luga o ona luga uma i le gagana Arapi. O lenei ituaiga o tupe na faʻafaigaluegaina i Kyrgyzstan i le 11th seneturi aʻo tulaʻi mai le setete o Karakhanid.
Fai mai Sıyatbek Ibraliyev o meafaigaluega e faʻaaogaina i le faʻafefeteina o uʻamea ma tupe siliva o loʻo faʻaalia ai le iai o aʻoaʻoga e gaosia ai tupe i totonu o le itulagi.
O lo'o fa'amoemoe o le a mafai ona maua nisi pelu fa'apenei i le itulagi i le lumana'i, ona e maua ai ni fa'amoemoega fou mo su'esu'ega o su'esu'ega.
A uma ona faitau e uiga i le saber anamua na maua i Kyrgyzstan, faitau e uiga i le 1,600 tausaga le matua fasioti temoni-mega pelu na maua i Iapani.