O le Mayans o Tikal faʻaaogaina se sili atu alualu i luma vai faʻamamaina sisitema

O se suʻesuʻega fou mai le Iunivesite o Cincinnati o loʻo faʻailoa mai ai o tagata o le taulaga anamua o Maya o Tikal e tu i le togavao o Kuatemala na latou faʻaaogaina minerale e faʻamama ai le vai i totonu o a latou vaʻa. O lona uiga, na faia e le au Mayans lenei vai faʻavasegaina faiga toeititi lava 2,000 tausaga ao le i faʻataʻitaʻia faiga na faʻaaogaina i Europa, ma avea ai o se tasi o le matua vai vai togafitiga o lona ituaiga i le lalolagi.

Na faʻaaoga e le Mayans of Tikal le faʻaleleia atili o le suavai mo le faʻamamaina o le vai
O faʻatafunaga o le aai Mayan anamua o Tikal i le vaomatua o Kuatemala. © Wikimedia Commons

O le sili ona leva vai togafitiga o le Mayans

Na faʻaaoga e le Mayans of Tikal le faʻaleleia atili o le suavai mo le faʻamamaina o le vai
O le taulaga Maya o Tikal na olaola mo le selau o tausaga ae na tuulafoaia i le iva seneturi TA © Pixabay

I aso nei, toʻatele tagata faʻaaogaina faʻamama e aveʻese ai faʻaletonu mai le vai. Ia, o lea ua maua e se vaega suʻesuʻe, i Tikal, ua maeʻa ona faʻaaogaina e le au Maya se vai e faʻamama ai le vai mo lea lava faʻamoemoe. O se vaega tele o suʻesuʻega mai le Iunivesite o Cincinnati, fausiaina o anthropologists, geographers ma biologists, ua iloa ai o tagata anamua o le taimi muamua malosi Maya aai o Tikal (o latou mataʻina faaleagaina tulaʻi i le togavao o Kuatemala) fausia vai faamama faʻaaogaina mea mai fafo mai nofoaga le tele o maila le mamao. Ua maua nei e le au suʻesuʻega o le eleele se faʻaiʻuga o se faʻafitauli faigata o faʻamaumauga masani i le faʻatanoa vai o Corriental, o se tasi o faʻatanoa vai inu e lima i Tikal.

Natura faʻamamaina: Mayans 'empirical matauina

Ua faʻailoa mai e le au suʻesuʻe le quartz crystalline ma le zeolite i Tikal, e ui lava o le minerale mulimuli na na o totonu lava o le Faatanoa vai o Corriental. O le Quartz o loʻo maua i le oneone matala ma le zeolite, o le crystalline compound e faia mai i le silicon ma le alumini, e fausia ai se siʻosiʻomaga masani. Ina ia faʻailoa le zeolite ma le crystalline quartz i faʻafanua o le vai faʻatanoa o le vai, na faʻatino e saienitisi se suʻesuʻega o le X-ray diffraction (o se metotia na faʻaaogaina e fuafua ai le faʻatulagaina o atomu i totonu o se tioata).

O le Quartz o loʻo maua i le oneone matala ma le zeolite, o le crystalline compound e faia mai i le silicon ma le alumini, e fausia ai se siʻosiʻomaga masani.
O le Quartz o loʻo maua i le oneone matala ma le zeolite, o le crystalline compound e faia mai i le silicon ma le alumini, e fausia ai se siʻosiʻomaga masani.

I le faʻavae, o nei ituaiga o faʻanatura faʻamamāina semanu e aveʻesea microbes leaga, nitrogen-rich compound, mamafa uʻamea e pei o mercury ma isi vailaʻau mai le vai, e tusa ai ma Kenneth Barnett Tankersley, lagolago polofesa o Anthropology i le Iunivesite o Cincinnati ma taʻitaʻi tusitala o le suesuega, lomia faasalalau i le tusi o talaaga Lipoti faasaienisi.

Fai mai le tagata suʻesuʻe, "O le mea manaia ona o lenei faiga o le a faʻaauau pea ona aoga i le aso ma na maua ai e tagata Maya i le sili atu i le 2,000 tausaga talu ai. Na latou fauina lenei faiga faamama vai i le toeititi lua afe tausaga a o le i faaaogaina faiga tutusa i Europa, ma avea ai o se tasi o le sili ona tuai vai togafitiga faiga o lona ituaiga i le lalolagi. "

O le mea moni, mo tagata anamua o Meana, o le sailia o auala e maua ma faʻaputu ai vai mama na matua taua lava. Pei o isi taulaga o Maya, o Tikal na fau i luga o maʻa liusili na faigofie ai ona maua le vai inu i le tele o le tausaga, i taimi o mugala vaitau. O lea sa laʻititi pe leai foi se filifiliga seʻi vagana le faʻaaogaina o faʻatanoa faʻanatura le mama, lea e ono lamatia tele mo lo latou soifua maloloina i le taimi e tasi.

Na faʻaaoga e le Mayans of Tikal le faʻaleleia atili o le suavai mo le faʻamamaina o le vai
O se faʻataʻitaʻiga o Tikal i le National Museum of Archeology and Ethnography i le Aai o Kuatemala o loʻo faʻaalia ai le maofa o le Maota ma Malumalusaʻaga i luma o le taulaga.

E talitonu le au suʻesuʻe, o lenei filtration system e iai le quartz ma le zeolite semanu e puipuia ai tagata Maya anamua mai siama leaga ma isi vailaʻau oona na mafua ai ona mamaʻi tagata na feinu mai le vai. "Masalo e ala i se atamai atamai mataʻina na vaʻaia ai e tagata Maya anamua o lenei faapitoa mea na fesoʻotaʻi ma vai mama ma faia ni taumafaiga e aumai ai i lo latou taulaga," fai mai le au suʻesuʻe. Ae faʻafefea ona maua e le au Mayans le poto masani o molemole gaioiga tumau pea o se finauga mataupu.

Vai inu, o se elemeni taua

E oʻo mai i le taimi nei, o le tele o suʻesuʻega i le faʻatautaia o vai i aso anamua, na taumafai e faʻamatala pe faʻafefea ona faʻasao, faʻaputuputu, pe faʻasolosolo vai le malamalama o tagata. O le tulaga lelei o vai inu ua tumau faigata ona foia. O lenei suʻesuʻega ua tatalaina lenei laina o suʻesuʻega e ala i le faʻailoaina o le tulaga lelei o se punaoa o le vai ma faʻafefea ona faʻamautuina ma tausia. O le mea moni, o le toefausiaina o olaga, masaniga ma faʻaosofia o se malo mai le faitau afe o tausaga talu ai e faigata. "E leai ni a matou faamaoniga maumaututu, ae e iai a matou molimau maumaututu. O la matou faʻamatalaga e talafeagai lona uiga, ” fai mai le au suʻesuʻe.

Se afe tausaga i luma atu fou

O faʻataʻitaʻiga o le faʻamamaina o le suavai na maitauina foʻi i isi anamua tu ma aga, i Eleni, Aikupito, ma Asia i Saute, ae o le muamua lea vaʻaia ile konetineta o Amerika. “O le Maya anamua na nofo i se siosiomaga vevela ma sa tatau ona fou. Ma o lenei o se ofoofogia fou. Tele o tagata e talitonu o Native Native i Sisifo o le Lalolagi e leʻi iai se inisinia poʻo se musele faʻainisinia e pei o Eleni, Roma, Initia poʻo Saina. Ae ina ua oʻo mai i le faʻatonutonuina o le suavai, na muaʻi tuʻu le faitau afe o tausaga a le au Mayans, ” faʻaiʻu le au suʻesuʻe.