Гизанын Улуу Пирамидалары байыркы египеттиктердин тапкычтыгынын далили болуп саналат. Кылымдар бою илимпоздор жана тарыхчылар чектелген технология жана ресурстарга ээ болгон коом мынчалык таасирдүү түзүлүштү кантип кура алды деп таң калышты. Негизги ачылышы менен археологдор Мерердин күндөлүгүн ачып, байыркы Египеттин Төртүнчү династиясынын тушунда колдонулган курулуш ыкмаларына жаңы жарык чачты. Бул 4,500 жылдык папирус, дүйнөдөгү эң эски, акиташ ташты жана гранит блокторун ташуу боюнча кеңири түшүнүктөрдү сунуштайт, акыры Гизанын Улуу Пирамидаларынын артындагы укмуштуудай инженердик эрдикти ачып берет.
Мерердин күндөлүгүнө түшүнүк
Мерер, инспектор (sHD) деп аталган орто даражалуу чиновник, азыр "Мерердин күндөлүгү" же "Папирус Жарф" деп аталган бир катар папирус журналдарын жазган. Фараон Хуфунун башкаруусунун 27-жылына таандык бул журналдар иероглифтер менен жазылган жана биринчи кезекте Мерер менен анын экипажынын күнүмдүк иш-аракеттеринин тизмесинен турат. Папирус Жарф А жана В деп белгиленген эң жакшы сакталган бөлүмдөр Тура карьерлеринен Гизага кайык аркылуу ак акиташ блокторун ташуунун документтерин берет.
Тексттердин кайра ачылышы
2013-жылы француз археологдору Пьер Таллет жана Грегори Маруард Кызыл деңиздин жээгиндеги Вади аль-Жарф деген жерде миссияны жетектеп, кайыктарды сактоо үчүн колдонулган адам жасаган үңкүрлөрдүн алдына көмүлгөн папирустарды табышкан. Бул ачылыш 21-кылымдагы Египеттеги эң маанилүү табылгалардын бири катары бааланды. Таллет менен Марк Лехнер аны “Кызыл деңиз түрмөктөрү” деп атап, анын маанисин баса белгилөө үчүн “Өлүк деңиз түрмөктөрүнө” салыштырышкан. Папирустардын бөлүктөрү учурда Каирдеги Египет музейинде көрсөтүлүүдө.
Ачылган курулуш техникасы
Мерердин күндөлүгү башка археологиялык казуулар менен бирге байыркы египеттиктер колдонгон курулуш ыкмаларына жаңы түшүнүктөрдү берди:
- Жасалма порттор: порттордун курулушу Египеттин тарыхында маанилүү учур болуп, кирешелүү соода мүмкүнчүлүктөрүн ачып, алыскы өлкөлөр менен байланыштарды түздү.
- Дарыя транспорту: Мерердин күндөлүгү 15 тоннага чейинки салмактагы таштарды көтөрө ала турган тактайлар жана аркандар менен атайын жасалган жыгач кайыктардын колдонулушун ачып берет. Бул кайыктар Нил дарыясынын ылдый жагында сүзүп, акырында Турадан Гизага таштарды ташыган. Болжол менен ар бир он күндө эки-үч жолу айланып, ар бири 30–2 тоннадан 3 блок, айына 200 блокту жөнөтүп турчу.
- Ингениалдуу суу чарбасы: Ар бир жайда Нил дарыясынын ташкыны египеттиктерге суунун жасалма канал системасы аркылуу бурулуп кетишине мүмкүндүк берип, пирамиданын курулушуна абдан жакын ички портту түзүшкөн. Бул система материалдарды эффективдүү ташууга мүмкүндүк берип, кайыктарды оңой док кылууга көмөктөшкөн.
- Археолог Мохамед Абд Эль-Магуид кеменин тактайларынын 3D сканерлерин колдонуп, мүрзөлөрдүн сүрөттөрүн жана байыркы талкаланган кемелерди изилдеп, египеттик кайыкты кылдаттык менен реконструкциялады. Мык же жыгач казыктын ордуна аркан менен тигилген бул байыркы кайык ошол кездеги укмуштуудай чеберчиликтин далили катары кызмат кылат.
- Улуу Пирамиданын чыныгы аты: Күндөлүктө Улуу Пирамиданын түпнуска аты да айтылат: Ахет-Хуфу, «Хуфу горизонту» дегенди билдирет.
- Фрагменттерде Мерерден тышкары дагы бир нече адам жөнүндө сөз болот. Эң негизгиси, Хуфу жана/же Хафренин тушунда ханзаада жана увазир болгон деп эсептелген, башка булактардан белгилүү болгон Анххаф (Фараон Хуфунун жарым бир тууганы). Папирустарда ал дворян (Ири-пат) жана Ра-ши-Хуфунун, (балким) Гизадагы порттун көзөмөлчүсү деп аталат.
Салымдар жана мурас
Мерердин күндөлүгүнүн жана башка артефакттардын ачылышы ошондой эле долбоорго катышкан болжолдуу 20,000 XNUMX жумушчуну колдогон чоң конуштун далилин ачып берди. Археологиялык далилдер пирамида куруу менен алектенгендерди тамак-аш, баш калкалоочу жай жана кадыр-барк менен камсыз кылып, эмгек күчүн баалап, кам көргөн коомду көрсөтөт. Мындан тышкары, бул инженердик эрдик египеттиктердин пирамиданын өзүнөн да алыс жайгашкан татаал инфраструктуралык системаларды түзүү жөндөмдүүлүгүн көрсөттү. Бул системалар миңдеген жылдар бою цивилизацияны калыптандырмак.
Акыркы ойлор
Мерердин күндөлүгү Гиза пирамидаларын куруу үчүн таш блокторду суу каналдары жана кайыктар аркылуу ташуу боюнча баалуу маалыматтарды сунуштайт. Бирок Мерердин күндөлүгүнөн алынган маалыматка баары эле ишене бербейт. Кээ бир көз карандысыз изилдөөчүлөрдүн айтымында, бул кайыктар колдонулган эң чоң таштарды маневр кыла алабы деген жоопсуз суроолорду калтырып, алардын иш жүзүнө ашуусуна шектенүүдө. Кошумчалай кетсек, күндөлүк бул чоң таштарды чогултуу жана бириктирүү үчүн байыркы жумушчулар колдонгон так ыкманы майда-чүйдөсүнө чейин айта албайт, бул монументалдык курулуштарды түзүүнүн артында механиканы сыр бойдон калтырат.
Тексттерде жана журналдарда айтылган байыркы египеттик чиновник Мерер Гиза пирамидаларынын иш жүзүндө курулуш процесси тууралуу маалыматты жашырып же бурмалаган болушу мүмкүнбү? Тарых бою байыркы тексттер жана жазуулар бийликтердин жана падышалыктардын таасири астында авторлор тарабынан көп жолу манипуляцияланган, апыртылган же деградацияланган. Экинчи жагынан, көптөгөн цивилизациялар өздөрүнүн курулуш ыкмаларын жана архитектуралык ыкмаларын атаандаш падышалыктардан жашырууга аракет кылышкан. Ошондуктан, Мерер же эстеликти курууга катышкан башка адамдар чындыкты бурмалашса же атаандаштык артыкчылыкты сактап калуу үчүн айрым аспектилерди атайылап жашырса таң калыштуу эмес.
Супер өнүккөн технологиянын же байыркы гиганттардын бар же жок болушунун ортосунда, Мерердин күндөлүгүнүн ачылышы байыркы Египеттин сырларын жана анын тургундарынын табышмактуу акылын ачууда чындап эле эң сонун бойдон калууда.
