Тарых ар дайым бизди өзүнүн кызыктуу, кээде коркунучтуу жактары менен таң калтырат. Тарыхтагы эң сырдуу жана коркунучтуу буюмдардын бири - Казакстандан табылган байыркы латын кол жазмасы, анын мукабасы адам терисинен жасалган. Андан да кызыгы, азырынча анын барактарынын аз гана бөлүгү чечмеленди. Ошондуктан, кол жазма жылдар бою көптөгөн божомолдордун жана изилдөөлөрдүн предмети болгон, бирок ал сыр бойдон калууда.
1532-жылы Италиянын түндүгүндөгү Петрус Пуардус аттуу нотариус тарабынан эски латын арибинде жазылган деп болжолдонгон кол жазма 330 беттен турат, бирок бүгүнкү күнгө чейин анын 10у гана шифрленген. ылайык Daily Sabah кабар, кол жазманы жеке коллекционер Астанадагы Улуттук академиялык китепкананын Сейрек басылмалар музейине тапшырып, 2014-жылдан бери көргөзмөдө турат.
Улуттук академиялык китепкананын илим бөлүмүнүн эксперти Мөлдир Төлөпбайдын айтымында, китеп азыр эскирип калган, антроподермикалык китепти таңуу деп аталган китепти түптөө ыкмасы менен басылган. Бул ыкма адамдын териси байлоо процессинде колдонулган.
🌷 Казакстанда адамдын териси капталган сырдуу кол жазма көрсөтүлдүhttps://t.co/kqoom5XCI9
— Рапа Нуи (@Rapa224) April 4, 2023
Кол жазманын мукабасында керектүү илимий изилдөөлөр жүргүзүлүп, аны жаратууда адамдын териси колдонулган деген тыянак чыгарылган. Улуттук академиялык китепкана кол жазманы андан ары талдоо үчүн Франциядагы атайын изилдөө институтуна жөнөттү.
Кол жазма кредит жана ипотека сыяктуу каржылык операциялар жөнүндө жалпы маалыматты камтышы мүмкүн экендигин көрсөткөн биринчи барактарга карабастан, китептин мазмуну сыр бойдон калууда. Улуттук академиялык китепканада жылан терисинен, асыл таштардан, жибек кездемеден жана алтын жиптен жасалган китептерди кошкондо 13,000 миңге жакын сейрек басылмалар бар.
Жыйынтыктап айтканда, тексттин бир аз гана бөлүгү чечмеленсе, кол жазманын мазмунуна жана адамдын терисин мукаба катары колдонуунун максатына байланыштуу көп сыр бар. Мындай ачылыш байыркы тажрыйбаларды жана тарыхый экспонаттарда адамдын сөөктөрүн колдонууну ачыктайт. Колжазманы чечмелөөнү улантуу үчүн күч-аракет жумшоо маанилүү, анткени ал өткөн тарыхка болгон баалуу түшүнүктөрдү ачып бере алат. Бул артефакттын маанисин айтпай коюуга болбойт жана ал Казакстандын маданий мурасынын байлыгынын (кызыктай) далили катары кызмат кылат.
