A raara ọtụtụ mpaghara gburugburu ụwa nye otu okpukpere chi nke ọzọ hiwere. Afghanistan bụ otu mba dị otú ahụ na-akwadosi Islam ike; ma, tupu mbata nke Islam, mba ahụ bụ isi ebe nkuzi Buddha. Ọtụtụ ihe ncheta ndị Buddha kwadoro akụkọ ihe mere eme Buddhist mbụ nke obodo ahụ.
Ọ bụ ezie na esemokwu na nleghara anya mebiri ihe ka ukwuu n'ihe ndị ahụ, a kwakọrọ ihe ma ọ bụ mebie ihe ka ukwuu n'ihe ndekọ ihe ngosi nka. N'ihi ya, a chọrọ nyocha dị ukwuu iji kpughee akụkụ nke akụkọ ihe mere eme Buddhist bara ụba. Buddha Bamiyan, nke ndị Taliban bibiri na 2001, bụ otu n'ime ihe akaebe kachasị mkpa metụtara akụkọ Buddha na Afghanistan.
Na mpaghara Samangan, otu n'ime saịtị ndị kacha pụta ìhè tupu Islam na Afghanistan, enwere ihe ncheta Buddha dị ịtụnanya - stupa dị n'okpuru ala pụrụ iche nke ukwuu nke a maara na mpaghara dị ka Takht-e Rostam (Ocheeze Rustam). Aha stupa ahụ bụ Rustam III, onye eze Peshia nke ndị eze Bavand.
N'adịghị ka ndị ọzọ, a na-egbutu stupa a n'ime ụwa, n'ụzọ na-echetara katidral nke Etiopia monolithic. A kpụrụ ebe obibi ndị mọnk Buddha nke nwere ọgba ise dị iche iche n'ime ọwa dị n'èzí ụlọ akụ. O nwekwara ọtụtụ mkpụrụ ndụ monastic ejiri mee ntụgharị uche.
Obere mgbawa n'elu ụlọ mere ka obere ihie ọkụ banye n'ọgba, na-emepụta ebe mara mma nke chi jiri dị jụụ. Ebe obibi ndị mọnk nke dị n'ime ala enweghị ihe ịchọ mma mana ọ mara mma maka ọmarịcha ọrụ nka ya.
Gịnị mere e ji kpụọ stupa nke Takht-e Rostam n'ụzọ pụrụ iche?
Ndị ọkọ akụkọ ihe mere eme enyela nkọwa abụọ nwere ike ịbụ: otu bụ na e mere ya maka ịchafụ iji chebe ebe obibi ndị mọnk n’aka ndị mwakpo; ọzọ, arụmụka na-adịkarị karịa bụ na e mere ya nanị iji gbanarị mgbanwe okpomọkụ dị egwu nke Afghanistan.
Takht-e Rostam (Ocheeze nke Rostam) bụ aha Afghan maka agwa akụkọ ifo na omenala ndị Peshia. Mgbe echefuru ọrụ mbụ nke stupa n'oge Islamization nke Afghanistan, saịtị ahụ ghọrọ ama ama dị ka ebe Rostam boro ebubo na ọ lụrụ nwunye ya Tahmina.
Stupas bụ okpukpe ihe atụ nke ndị Buddha "ụlọ nsọ" gburugburu ụwa. Dị ka akwụkwọ Vedic oge ochie, iju ụgbọ mmiri na-efe efe ma ọ bụ "Vimanas" letara Ụwa afọ 6000 gara aga, dịka ụfọdụ echiche ndị na-enyocha mbara igwe oge ochie siri dị.
Aha stupa na India bụ ikhara, nke pụtara "ụlọ elu". Ikhara yiri okwu Ijipt Saqqara, nke na-ezo aka na pyramid nzọụkwụ ma ọ bụ steepụ gaa n'eluigwe.
Gịnị ma ọ bụrụ na ndị Ijipt oge ochie na ndị India na-akụziri anyị otu ihe banyere stupas, na ha bụ akpa nwa nke metamorphosis, ubube, ma ọ bụ mbara igwe steepụ chere ihu eluigwe?
