Ndị na -amụ banyere ihe ndị mgbe ochie achọpụtala ọtụtụ ngwa ọrụ sitere na mmepeanya tupu mgbe ahụ kemgbe ụwa. E ji nkume rụọ ihe ka ọtụtụ n'ime ha, mana otu ndị nyocha na Spain chọpụtara ngwa agha kristal dị ịtụnanya. Otu n'ime mma agha kristal dị egwu, nke malitere opekata mpe 3,000 BC, na -egosi nka pụrụ iche nke onye ọ bụla kpụrụ ya.
Emere nchọpụta dị ịtụnanya na Montelirio tholos, ili megalithic dị na ndịda Spain. Ebe a buru ibu bụ nke nwere nnukwu slabs slate ma dị ihe dịka mita 50 n'ogologo. Egwupụtara saịtị ahụ n'etiti 2007 na 2010, na Ndị ọkà mmụta si Mahadum Granada, Mahadum Seville, na Spanish Higher Council for Scientific Research wepụtara afọ ise ka e mesịrị ọmụmụ ihe na ngwá ọrụ crystal. Ha chọpụtara isi akụ 25 na agụba na mgbakwunye na mma agha ahụ.
Nkume kristal juru ebe niile na saịtị Iberian oge ochie, dịka ọmụmụ ahụ siri dị, n'agbanyeghị na anaghị enyocha ya nke ọma. Iji ghọta ọrụ nke ngwa ọgụ ndị a pụrụ iche, anyị ga -ebu ụzọ nyochaa ọnọdụ nke achọpụtara ha.
Nchoputa nke tholos nke Montelirio?
N'ime Montelirio tholos, achọpụtara ọkpụkpụ opekata mpe mmadụ 25. Dika nyocha ndị gara aga, opekata mpe otu nwoke na ọtụtụ ụmụ nwanyị nwụrụ n'ihi nsị. A haziri ozu ụmụnwanyị n'ụdị okirikiri n'ime ime ụlọ dị nso ọkpụkpụ onye ndu otu ahụ.
A hụkwara ọtụtụ ihe ndị e ji ili ozu n’ili, gụnyere “mkpuchi ma ọ bụ uwe ndị e ji ọtụtụ iri puku bead dụpuo ma chọọ ya mma,” ihe ndị e ji ọdụ́ kpụọ, na iberibe akwụkwọ ọlaedo chọọ ya mma. N'ihi na a chọtara isi akụ kristal ọnụ, ndị ọkachamara kwenyere na ha nwere ike ịbụ akụkụ nke onyinye ememe. Achọpụtakwara trousseau olili ozu, nke nwere ya Etu enyí, ọla, arịa, na akwa enyi nnụnụ.
Ebere dị nsọ?
Ma gịnị banyere mma agha kristal? "Tinyere ọdụm ọdụm na akpụkpa," a chọtara naanị ya n'ime ụlọ dị iche. A na-akpụ mgbịrịgba ahụ dị sentimita 8.5 dị ka mma ndị ọzọ si n'oge akụkọ ihe mere eme (ihe dị iche bụ na a na-eji égbè mee mma ndị ahụ na nke a bụ kristal).
Kristal ahụ, dị ka ndị ọkachamara si kwuo, gaara enwe uru ihe atụ dị mkpa n'oge ahụ. Ndị ọha mmadụ dị elu jiri okwute a nweta ume ma ọ bụ, dị ka akụkọ si kwuo, ikike anwansi. N'ihi nke a, ọ nwere ike bụrụ na ejiri kristal a mee ememme dị iche iche. Akara aka nke ngwa agha a bụ ọdụ́. Nke a, dị ka ndị ọkachamara siri kwuo, ka bụrụ ihe akaebe ọzọ na mma agha a bụ klaasị bụ nke ndị na -achị achị n'oge ahụ.
Ezigbo nkà n'ịrụ ọrụ aka
Ngwucha na mma kristal a na-egosi na ọ bụ ndị omenkà nwere nkà n'ọrụ ha mere ya. Ndị nchọpụta na-ewere ya dị ka "kachasị teknụzụ dị eluIhe ndị e gwupụtarala n'oge gara aga nke Iberia, na ịrụ ya ga-abụkwa nnukwu amamihe.
Ogo nke kristal na -egosi na e mepụtara ya site na otu iko dị ihe dị ka 20 cm n'ogologo na 5 cm, dị ka ndị ọkachamara si kwuo. A na -eji ihe a na -ese nrụgide mepụta isi isi iri na isii, nke gụnyere iwepụ ihe ọ̀tụ̀tụ̀ dị mkpa n'akụkụ ọnụ okwute ahụ. Nke a na -adị ka isi ihe na -agba ọwa, mana ndị nyocha na -ekwu na ịkpụpụta ihe kristal dị otú ahụ chọrọ nka ọzọ.
Ihe ngwa agha kristal pụtara
A ghaghị isi n'ebe dị anya nweta ihe maka ihe ndị e kere eke n'ihi na enweghị ogbunigwe kristal dị nso. Nke a na -eme ka nkwenkwe ahụ pụta ìhè na e mere ha maka mmadụ ole na ole ahọpụtara nwere ike ị nweta okomoko nke ịnakọta na ịgbanwe ihe ndị ahụ ka ọ bụrụ ngwa ọgụ. Ọ dịkwa mma ịmara na ọ nweghị ngwa agha ọ bụla nwere nke otu onye; kama, ihe niile na -egosi na ebum n'obi ha maka ojiji otu.
Ndị nchọpụta kọwara, "Ọ ga -abụ na ha na -egosipụta ngwa agha olili ozu nke naanị ndị isi nke oge akụkọ ihe mere eme nwere ike nweta ya." “N'aka nke ọzọ, nkume kristal ga-enwerịrị ebumnuche ihe atụ dịka akụrụngwa nwere nkọwa na ihe ọ pụtara. N'ime akwụkwọ ndị ahụ, e nwere ihe atụ nke ọdịbendị ebe a na-eji nkume kristal na quartz eme ihe dị ka akụrụngwa iji gosipụta ndụ, ikike anwansi, na njikọ ndị nna ochie, " kwuru na ndị nchọpụta.
Agbanyeghị na anyị amatachaghị ihe ejiri ngwa ọgụ ndị a mee, nchọpụta ha na nyocha ha na -enye ọmarịcha ọhụụ n'ime obodo ndị dịrị ndụ tupu ụwa ebiri karịa puku afọ ise gara aga.
