ʻO ka pena mural kahiko i nā pyramid Nubian e hōʻike nei i kahi 'Giant' e hāpai ana i nā ʻelepa ʻelua !!

Inā ʻoe e kalai ʻākau mai Khartoum ma ke ala wao nahele e hele ana i ke kūlanakauhale kahiko o Meroë, puka mai kahi ʻike kupaianaha ma ʻō aku o ke kupua: No ka nui o nā manawa āu e kipa aku ai, aia kahi manaʻo weliweli o ka loaʻa ʻana.

Nā Pyramids o Meroe ma Bajrawiya, Sudan
ʻO Pyramids o Meroe ma Bajrawiya, Sudan © Ahmed Amir

Ma Meroë iho, ke kapikala o ke Aupuni Kush, hoʻokaʻawale ke ala i ke kūlanakauhale. Ma ka hikina ka hale kupapaʻu aliʻi, piha me ka 50 mau pōhaku one a me nā pyramid pōhaku ʻulaʻula o nā kiʻekiʻe like ʻole; he nui i haki nā poʻo, ka hoʻoilina o nā looters ʻEulopa kenekulia. Aia ma ke komohana ke kūlanakauhale aliʻi, kahi e pili ana nā wahi neoneo o kahi hale aliʻi, kahi luakini a me kahi ʻauʻau aliʻi. He hoʻolālā kūʻokoʻa ko kēlā me kēia hale e huki ai i nā ʻono kūloko, ʻAigupita a me Greco-Roman.

ʻO kahi moʻolelo pōkole o ka "Land of Kush"

ʻIke lewa o nā pyramids o Meroë | Ka ʻĀina o Kush
ʻIke lewa o nā pyramids o Meroë | Ka Aina o Kush © Wikimedia Commons

ʻO nā mea noho mua ma ka ʻākau o Sudan mai ka makahiki 300,000. ʻO ia ka home i ke aupuni ʻApelika sub-Sahara kahiko loa, ke aupuni o Kush (ma kahi o 2500-1500 BC). Ua hana kēia moʻomeheu i kekahi o nā ipu lepo nani loa ma ke awāwa ʻo Nile, e komo pū ana me nā ipua kerma.

Palapala ʻāina ʻo Kush a me ʻAigupita Kahiko, e hōʻike ana i ka Nile a hiki i ka cataract ʻelima, a me nā kūlanakauhale nui a me nā wahi o ka wā kahiko o Egypt Dynastic (3150 BC a 30 BC) (palapala ʻāina: Jeff Dahl, CC Y-SA 4.0)
Palapala ʻāina ʻo Kush a me ʻAigupita Kahiko, e hōʻike ana i ka Nile a hiki i ka cataract ʻelima, a me nā kūlanakauhale nui a me nā wahi o ka wā kahiko o Egypt Dynastic (3150 BC a 30 BC) (palapala ʻāina: Jeff Dahl, CC Y-SA 4.0)

Ua kuko ʻia ʻo Sudan no kāna kumuwaiwai waiwai nui e like me ke gula, ka ʻēboni a me ka niho ʻelepani. Hana ʻia kekahi mau mea i ka hōʻuluʻulu ʻo British Museum i kēia mau mea. Ua ʻumeʻume ko ʻAigupita kahiko i ka hema e ʻimi nei i kēia mau kumuwaiwai i ka wā o ke Aupuni Kahiko (ma kahi o 2686-2181 BC), ka mea i alakaʻi pinepine ai i ka hakakā e like me ka ʻimi ʻana o nā luna Aigupita a me Sudan e kāohi i ke kālepa.

ʻO Kush ka mokuʻāina ikaika loa ma ke awāwa ʻo Nile ma kahi o 1700 BC. Ua ukali ka hakakā ma waena o ʻAigupita a me Kush, a ʻo ka hopena o ka hoʻopio ʻana iā Kush na Thutmose I (1504-1492 BC). Ma ke komohana a me ka hema, ua noho nā moʻomeheu Neolithic ʻoiai ʻelua mau wahi i hiki ʻole i nā luna o ʻAigupita.

Ke kulanakauhale o Meroë a me ka pena mural ʻano ʻē o kahi pilikua e hāpai ana i nā ʻelepani

Nā Moʻolelo Art History e hōʻike ana i ka hanohano kahiko o nā Nubian Pyramids ma Meroë.
Nā Moʻolelo Art History e hōʻike ana i ka hanohano kahiko o nā Nubian Pyramids ma Meroë. © ʻO Charlie Swerdlow

Kaha ʻia ke kūlanakauhale ʻo Meroë e ʻoi aku ma mua o ʻelua haneli mau pyramids, a he nui nā mea i wāwahi ʻia. Loaʻa iā lākou ka nui a me nā kūlike o nā Nubian pyramids.

Ua lawe ʻia ka pūnaewele o Meroë i ka ʻike o ka poʻe ʻEulopa ma 1821 e ka mea mineralogist Farani ʻo Frédéric Cailliaud (1787-1869). ʻO nā mea hoihoi loa i loaʻa ʻo ia nā mea kōkua a me nā kiʻi pena ma nā paia o nā keʻena sepulchral. Hōʻike kekahi o nā kiʻi pena i kahi pilikua o nā ʻāpana nui e hāpai ana i nā ʻelepa ʻelua.

ʻO Sudan Meroitic kiʻi o kahi Nubian e hāpai ana i nā ʻelepa ʻelua
ʻO Sudan Meroitic kiʻi o kahi Nubian e hāpai ana i nā ʻelepa ʻelua

ʻAʻole Nubian kāna mau hiʻohiʻona akā ʻo caucasian a ʻoluʻolu ke oho i kona lauoho. E lilo anei kēia pena mural i hōʻoia no ka noho ʻana o kahi pilikua lauoho ʻulaʻula me nā manamana ʻeono i ka wā kahiko?

I ka wā ma mua loa, ua holoholo maoli anei nā pilikua a puni ke awāwa ʻo Nile?

I ka makahiki 79 AD, ua kākau ka mea kākau moʻolelo Roma ʻo Josephus Flavius ​​i ka lāhui hope loa o nā pilikua ʻAigupita i noho i ka 13th kenekulia BC, i ke au o ka Mōʻī Joshua. Ua kākau hou ʻo ia he nui ko lākou kino, a ʻaʻohe like ko lākou mau helehelena me nā kānaka maʻamau he mea kupaianaha ke nānā aku iā lākou, a he mea weliweli ke hoʻolohe i ko lākou leo ​​nui e like me ka liona e uō ana.

Eia kekahi, ʻo ka hapa nui o nā pena kiʻi o ʻAigupita kahiko e hōʻike nei i nā mea kūkulu i nā Pyramids ma ke ʻano he "Giant People" ma ka nui o 5 a 6 mau mika ke kiʻekiʻe. Wahi a nā poʻe loea, ua hiki i kēia poʻe nunui ke hāpai i 4 a 5 mau tona o nā poloka pākahi. Ua hōʻike ʻia kekahi o kēlā mau pena mural kahiko aliʻi nunui e noho aliʻi ana ma ʻAigupita kahiko, ʻoiai e hōʻike ana kekahi i nā kauā liʻiliʻi i lalo o ka poʻe nunui.

Nā aliʻi nunui o ʻAigupita kahiko?
Nā aliʻi nunui o ʻAigupita kahiko?
Hana ke kāne i ka lomilomi no ka mōʻī nunui ma kona mau wāwae?
Hana ke kāne i ka lomilomi no ka mōʻī nunui ma kona mau wāwae?

I ka makahiki 1988, ua hui ʻo Gregor Spoerri, kahi mea kālepa Swiss a me kahi mea makemake nui i ka moʻaukala o ʻAigupita Kahiki, me kahi hui o nā pōwā o nā kanu kupapaʻu ma o kekahi o nā mea hoʻolako pilikino ma ʻAigupita. Ua mālama ʻia ka hālāwai i loko o kahi hale liʻiliʻi ma Bir Hooker, hoʻokahi haneli mau kilomita hikina hikina o Cairo, kahi a Spoerri i ʻike ai i kahi manamana nunui mummified i wahī ʻia i nā kapa ʻāʻī.

ʻO ka pena mural kahiko i nā pyramid Nubian e hōʻike nei i kahi 'Giant' e hāpai ana i nā ʻelepa ʻelua !! 1
ʻO ka manamana nunui nunui Egypt © Photo i kiʻi ʻia e Gregor Spoerri, 1988.
ʻO ka pena mural kahiko i nā pyramid Nubian e hōʻike nei i kahi 'Giant' e hāpai ana i nā ʻelepa ʻelua !! 2
ʻO ka manamana nunui nunui Egypt © Photo i kiʻi ʻia e Gregor Spoerri, 1988.

Maloʻo loa ka manamana a māmā. Wahi a Spoerri, ʻo ka mea kupaianaha kahi nona e pono ai ma kahi o 5 mau mika (ʻaneʻane 16.48ft) ke kiʻekiʻe. I mea e hōʻoiaʻiʻo ai i ka ʻoiaʻiʻo, ua hōʻike kekahi o nā mea lawe kupapaʻu i kiʻi o kahi X-Ray o ka manamana mummified i kiʻi ʻia i nā makahiki 1960. E ʻike hou aʻe, heluhelu keia 'atikala ua paʻi mākou ma mua.

Nā'ōlelo hope

Nui nā kiʻi pena mural i loaʻa ma ʻAigupita i koi aku i ka poʻe he nui he pilikua ka poʻe kahiko o ʻAigupita kahiko, he ʻokoʻa ko lākou nui. ʻO kēia mau kānaka nunui o ʻAigupita he mau holoholona nunui a manu pū kekahi. Aia ka poʻe o kā mākou nui i ʻAigupita kahiko me lākou. ʻO ka like me nā holoholona maʻamau a me nā manu, aia lākou me nā manu nunui a me nā holoholona. He ʻoiaʻiʻo kēia? Ua hele maoli paha nā pilikua ma ka honua me nā kānaka? Hiki paha i ka mōʻaukala a me ka ʻepekema hoʻi?