Vikinško doba bilo je period brzog razvoja – na mnogo načina. Istraženi su riječni sistemi i obale, uspostavljena trgovina i tržišta, formirani su gradovi i uspostavljen je feudalni sistem.
Međutim, većina ljudi se iznenadi kada sazna da su Vikinzi također bili majstori koji su izmislili mnoge stvari koje danas koristimo. Da li su pravili i teleskope? Vjerovatno ne, ali bi mogli stvoriti svoju vlastitu verziju teleskopa u obliku “Viking sočiva” o kojima se trenutno raspravlja o tome da li se kvalifikuju kao glavna komponenta teleskopa ili ne. Dakle, šta su zapravo Viking sočiva?
Vikinzi su mogli da koriste teleskop stotinama godina pre nego što su holandski proizvođači naočara navodno izumili ovaj uređaj u kasnom 16. veku.
Ova izvanredna mogućnost se prvi put pojavila iz studije sofisticiranih sočiva prepoznatih na lokalitetu Vikinga na ostrvu Gotland u Baltičkom moru 2000. godine.
“Čini se da je dizajn eliptičnog sočiva izmišljen mnogo ranije nego što smo mislili i tada je znanje izgubljeno,” Prema rečima glavnog istraživača, dr Olafa Šmita, sa Univerziteta Aalen u Nemačkoj.
“Površina nekih sočiva ima gotovo savršen eliptični oblik,” Dr Schmidt je rekao. „Očigledno su napravljeni na strugu za struganje.”
Pokojni dr Karl-Heinz Wilms prvi put je čuo za takozvano "Visby" sočivo 1990. godine kada je tražio eksponate za muzej u Minhenu. Ime je dobio po velikom gradu na Gotlandu. Dr Wilms je pronašao sliku sočiva u knjizi i planirao je da pregleda original.
Ali tek 1997. je tim od tri naučnika otišao na Gotland da izbliza pogleda šta je zapravo 10 sočiva zaključanih u skladištu lokalnog muzeja.
Međutim, čini se jasnim da Vikinzi nisu sami napravili sočiva. "Postoje nagoveštaji da su sočiva možda proizvedena u (starom carstvu) Vizantije ili u regionu istočne Evrope," Dr Schmidt je rekao.
Neka od sočiva se mogu vidjeti u Gotlandovom Fornsalu, istorijskom muzeju u Visbyju. Neki se nalaze u Švedskom nacionalnom muzeju u Stokholmu. Drugi su izgubljeni.
Vikinzi su bili sjajni mornari i navigatori, ali zašto koristiti objektiv? Poznato je da su Vikinzi pokazali veliko interesovanje za zvijezde i sazviježđa. Vikinzi su čak otišli toliko daleko da su napravili vlastite karte sazviježđa.
Neki teriomorfni životinjski oblici pronađeni su na artefaktima iz vikinškog doba, koji mogu predstavljati sazviježđa. Vikinzi su imali savršeno dobar razlog za crtanje bizarnih oblika na ovim artefaktima: da li je to bilo da komuniciraju s vanzemaljskim bićima?
Tokom Vikinške ere u upotrebi su bile dvije vrste teleskopa: sekstant (uređaj za izračunavanje geografske širine) i armilarna sfera (nebeski globus). Ovo posljednje je više nego vjerovatno ono što je privuklo pažnju Vikinga.
Armilarna sfera je bila naprava koja se držala u rukama, tako da je osoba mogla da je koristi za gledanje zvijezda. Ovaj uređaj je ostao u upotrebi do rane renesanse i koristile su ga mnoge drevne kulture, uključujući Vikinge.
Pretpostavlja se da su Vikinzi razvili rudimentarni teleskop tokom 9. ili 10. veka, otprilike u isto vreme kada je prvi put zabeleženo njihovo interesovanje za zvezde. Međutim, najstariji dokazi da su Vikinzi koristili astronomiju za navigaciju potiču iz 889. godine, kada je u Skandinaviji nacrtana karta koja je bila zasnovana na naučnim saznanjima tog vremena.
Vikinzi su imali veliko znanje o okeanu i morskom životu, pa je moguće da su došli na ideju da koriste modificirani sekstant kako bi vidjeli da li su se približili obali misteriozne kopnene mase. Vikinzi čak nisu morali da čekaju.
Na kraju, pitanje da li su Vikinzi napravili sofisticirani teleskop ili ne ostaje jedna od istorijskih zagonetki o kojima se najčešće raspravlja među historičarima i entuzijastima. Iako nema jasnih dokaza da su Vikinzi imali takav uređaj, postoje mnoge teorije i dokazi koji sugeriraju da su možda imali pristup ovoj tehnologiji.
Prva teorija proizlazi iz činjenice da su Vikinzi bili odlični pomorci i istraživači. Bili su u stanju da prelaze okeane i plove kroz burne vode. To sugerira da su imali sofisticiran nivo tehnologije koji im je omogućio da grade čvrste brodove i navigacijsku opremu.
Još jedan dokaz je postojanje islandskih saga. Ove priče govore o vikinškim putovanjima i avanturama, a neke od njih spominju upotrebu teleskopa. Ako je vjerovati ovim sagama, onda je moguće da su Vikinzi imali pristup ovoj tehnologiji.
Međutim, najuvjerljiviji dokaz je činjenica da su Vikinzi uspjeli doći do kopna u Sjevernoj Americi. Ovo je bio podvig koji je bio moguć samo uz pomoć teleskopa. Da bi napravili tako dugo putovanje, Vikinzi su morali biti u mogućnosti da vide zemlju iz daleka.
Iako nema jasnih dokaza da su Vikinzi imali teleskop, dostupni dokazi sugeriraju da je to mogućnost. Vikinzi su bili sofisticirani narod koji je imao pristup naprednoj tehnologiji. Da su imali teleskop, bio bi to vrijedan alat koji bi im pomogao u istraživanju svijeta.
