Ni ọdun 2016, ẹgbẹ kariaye ti awọn atukọ ati awọn onimọ-jinlẹ bẹrẹ iṣẹ apinfunni kan lati ṣe iwadii Okun Dudu (Black Òkun Maritime Archaeology Project) fun ẹri ti idahun eniyan iṣaaju si awọn ipele okun ti nyara. Ohun ti wọn pade kọja gbogbo awọn ireti. Lilo sonar ati awọn ọkọ ayọkẹlẹ ti a ṣiṣẹ latọna jijin, awọn oniwadi kọsẹ lori 41 ti o ni iyanilenu awọn wó lulẹ daradara ti ọkọ oju-omi kekere, ti o kọja ni ẹgbẹrun ọdun kan.
Kemistri omi alailẹgbẹ ti Okun Dudu ṣe ipa pataki ninu titọju awọn ọkọ oju-omi atijọ wọnyi. Ko dabi ọpọlọpọ awọn ara omi, Okun Dudu ni akoonu atẹgun ti o kere pupọ ni awọn ijinle kan, ṣiṣẹda “ibi ti o ku” ti ko ni atẹgun ti o fẹrẹẹ. Àìsí afẹ́fẹ́ afẹ́fẹ́ oxygen yìí máa ń dín díbàjẹ́ igi àti okùn lọ́kàn sókè, èyí sì ń jẹ́ kí àwọn ọkọ̀ ojú omi wọ̀nyí wà ní àìnípẹ̀kun, àní lẹ́yìn ọgọ́rọ̀ọ̀rún ọdún lábẹ́ ìgbì.
Nigbati o ṣe ayẹwo diẹ sii, o han gbangba pe diẹ ninu awọn wọnyi ọkọ oju-omi kekere Kì í ṣe pé wọ́n tọ́jú dáadáa nìkan, àmọ́ wọ́n tún dá àwọn kúlẹ̀kúlẹ̀ dídíjú mọ́ ti ìkọ́lé ìpilẹ̀ṣẹ̀ wọn. Chisel ati awọn ami irin-iṣẹ lori awọn pákó kọọkan, ati awọn ohun elo ti o wa ni wiwọ ti ko tọ, awọn okun okun, tills, awọn ọpa, ati awọn eroja ohun ọṣọ igi ti a gbẹ, pese ferese kan sinu iṣẹ-ọnà ti awọn atukọ oju omi lati awọn ọgọrun ọdun sẹhin.
Ọkan ninu awọn ẹya iyalẹnu julọ ti iṣawari yii ni ọpọlọpọ awọn akoko akoko ati awọn ọlaju ti o jẹ aṣoju nipasẹ awọn wó lulẹ. Ibaṣepọ lati ọrundun 9th si ọrundun 19th, awọn ọkọ oju omi wọnyi pẹlu Byzantine, Ottoman, ati awọn ọkọ oju omi Italia igba atijọ. Síwájú sí i, ẹrù tí àwọn oníṣòwò ń gbé lọ fúnni ní ìjìnlẹ̀ òye ṣíṣeyebíye sí àwọn ìsokọ́ra oníṣòwò tí ó gbòòrò ní àkókò náà, pẹ̀lú àwọn ẹrù láti oríṣiríṣi àwọn irin ṣíṣeyebíye sí àwọn atasánsán.
Ohun ti o jẹ ki awọn awari wọnyi paapaa ni iyalẹnu diẹ sii ni alaye lẹhin iparun ọkọ oju-omi kekere naa. O gbagbọ pe awọn iji lile ni awọn ẹlẹṣẹ ti o ni idawọle fun sisọ awọn ọkọ oju omi wọnyi, dipo awọn ogun tabi awọn alabapade pẹlu awọn buccaneers. Ojú ọjọ́ rírorò àti bí ìjì Òkun Dúdú kò ṣe lè sọ tẹ́lẹ̀ jẹ́ ọ̀tá ńlá fún àwọn atukọ̀ òkun ìgbàanì wọ̀nyí.
Ìwádìí ìpìlẹ̀ yìí jẹ́ ṣíṣe látọwọ́ ẹgbẹ́ kan ti àwọn onímọ̀ sáyẹ́ǹsì ti ilẹ̀ Gẹ̀ẹ́sì, Amẹ́ríkà, àti Bulgarian, tí wọ́n lo àwọn ìmọ̀ iṣẹ́ ìyàwòrán abẹ́ omi. Awọn ọkọ ayọkẹlẹ meji ti a ṣiṣẹ latọna jijin ni a lo lati yaworan awọn fọto ti o ga, awọn fidio, ati awọn wiwọn laser ti awọn rì ọkọ. Awọn igbasilẹ iwoye ati awọn igbasilẹ aye lẹhinna yipada si awọn awoṣe onisẹpo mẹta, pese awọn oniwadi ati awọn alara bakanna pẹlu iriri immersive ti awọn ohun elo atijọ wọnyi.
Ni afikun si awọn oye ti ko niyelori ti o gba lati inu ọkọ oju omi ti ara wọn, ẹgbẹ naa tun gba awọn apẹẹrẹ pataki lati ilẹ-ilẹ okun Black Sea. Awọn ayẹwo wọnyi yoo ṣe itupalẹ lile, gbigba awọn oniwadi laaye lati ṣawari bi awọn eniyan iṣaaju ti ṣe lilọ kiri ati ni ibamu si awọn ipo ayika ti n yipada nigbagbogbo.
O yanilenu, awọn awari “ibi ti o ku” ti Okun Dudu ko duro nibẹ. Ni ọdun 2018, awọn oniwadi ṣe awari ọkọ oju-omi ti o dagba julọ ni agbaye ni agbegbe Okun Dudu ti o ya sọtọ. Ọkọ̀ ojú omi náà, tí wọ́n gbà pé ó ti lé ní nǹkan bí ẹgbẹ̀rún méjì ó lé ọgọ́rùn-ún mẹ́rin [2,400] ọdún, ni wọ́n rò pé ó jẹ́ ọkọ̀ ìṣòwò Gíríìkì tó jọ èyí tí olókìkí Odysseus fi wọ̀.
Ọkọ oju-omi naa ni ifoju pe o wa lati akoko kilasika, ti o bẹrẹ ni ayika 400 BC. O jẹ ọkọ oju-omi onigi kan, ti o ni iwọn ẹsẹ 75 gigun, ati pe o ti fipamọ daradara daradara, pẹlu mast, RUDDER, ati awọn ibujoko gigun kẹkẹ ṣi wa titi. Awọn oniwadi naa tun rii ọpọlọpọ awọn ikoko atijọ, awọn ikoko, ati awọn amphorae, ti o tọka ẹru ti awọn ẹru oriṣiriṣi.
Àwọn olùṣèwádìí gbà pé ọkọ̀ ojú omi náà ní àwọn atukọ̀ Gíríìkì àti Fòníṣíà kan, ó sì ṣeé ṣe kí wọ́n lọ́wọ́ nínú àwọn ọ̀nà ìṣòwò ní ayé àtijọ́. Ó ṣeé ṣe kó ti wọkọ̀ ojú omi láti Òkun Dúdú lọ sí àwọn ibi tí wọ́n ń lọ ní Òkun Mẹditaréníà, ó sì kó àwọn nǹkan bí wáìnì àti òróró ólífì.
Awọn awari ni “ibi ti o ti ku” ti Okun Dudu ko ti gba oju inu ti awọn onimo ijinlẹ sayensi nikan ṣugbọn o tun jẹ iwulo ninu awọn awawakiri okun ati awọn ohun ijinlẹ ti igba atijọ. Awọn ijamba ọkọ oju-omi ti o tọju daradara ni iyalẹnu funni ni aye to ṣọwọn lati ṣajọpọ itan-akọọlẹ okun ti agbegbe naa ti o jẹ ẹnu-ọna si awọn igbesi aye ati igbe aye ti awọn ti o ṣiṣẹ ni iṣaaju lori awọn omi arekereke wọnyi.
Bí a ṣe ń walẹ̀ jìn sínú àwọn àṣírí ìjìnlẹ̀ Òkun Dúdú, kì í ṣe kìkì pé a ṣí àwọn àjákù àwọn ọkọ̀ ojú omi tí wọ́n pàdánù fún àkókò díẹ̀ nìkan ni, ṣùgbọ́n a tún ń so mọ́ àwọn ìjàkadì, ìṣẹ́gun, àti ìyípadà àṣà ìṣẹ̀dálẹ̀ ti àwọn ọ̀làjú tipẹ́tipẹ́. Pẹ̀lú ọ̀kọ̀ọ̀kan ọkọ̀ òkun tí ó rì, orí kan ti ìtàn ti ṣí payá, ó ń rán wa létí ìsopọ̀ pẹ̀lú ìrírí ènìyàn àti àwọn ìyókù iyebíye tí ó wà lábẹ́ ìgbì.
