Ni ipade ti awọn oke gusu ti Perú wa da awọn 15th-orundun Machu Picchu - aami olokiki ti itan-akọọlẹ Latin America iṣaaju-amunisin ati aaye aririn ajo olokiki kan. Ilé ìṣọ́ náà jẹ́ ààfin ọlọ́lá ńlá ti olú ọba Inca nígbà kan.
Ẹgbẹ kan ti awọn onimọ-jinlẹ agbaye ti ṣe awari iyatọ jiini iyalẹnu ti o dubulẹ laarin awọn iyokù itan ti awọn olugbe ti Machu Picchu. Awọn awari wọn ti royin ninu iwadi ti a ti tu silẹ laipẹ ti a tẹjade ni Imọ Imọ.
Inca oniruuru maapu
Ni tente oke rẹ, Ilẹ-ọba Inca gba agbegbe ti 2 million sq.km, ti o na kọja awọn oke nla Andes ni South America. O ti da ni 1438 nipasẹ alakoso Inca akọkọ Pachacuti Inca Yupanqui, o si de zenith rẹ ni ọdun 1533, ṣaaju ki o to wa ni ijọba nipasẹ awọn ara ilu Sipania.
Awọn ọba Incan ati awọn ẹgbẹ wọn yoo wa si Machu Picchu lati ṣe ayẹyẹ, ni akoko gbigbẹ, lati May si Oṣu Kẹwa. Wọn ti dubulẹ ni Kusco ni iku, sibẹsibẹ, aafin naa ni o tọju nigbagbogbo nipasẹ ọwọ awọn iranṣẹ ti o wa nibẹ. Wọ́n sin àwọn ìránṣẹ́ wọ̀nyí sí ibi ìsìnkú tí ó wà ní ìkọjá ògiri ààfin.
Ni ijade ti ileto ilu Spain, Machu Picchu ti gbagbe nipasẹ Oorun aye titi ti o fi kọsẹ nipasẹ awọn aṣawakiri ni ibẹrẹ awọn ọdun 1900.
Ni 1912, awọn Yale Peruvian Scientific Expedition ṣe igbasilẹ nọmba idaran ti awọn eniyan 174 ti a sin ni aaye naa. Awọn iboji wọnyi nigbagbogbo jẹ aijinile tabi farapamọ labẹ awọn okuta nla tabi awọn apata adayeba.
Diẹ ninu awọn ku eniyan ni a rii pẹlu awọn ohun-ọṣọ seramiki, ti n pese oye si oriṣiriṣi aṣa ti agbegbe naa. Awọn ege apadì o wọnyi wa lati etikun Peruvian, ariwa Perú, ati awọn oke-nla Bolivian nitosi Adagun Titicaca.
Ami akọkọ ti Machu Picchu ṣe ifamọra awọn olugbe lati gbogbo agbegbe Inca ni eyi. Ó túmọ̀ sí pé àwọn òṣìṣẹ́ tí wọ́n ń gbé ní Machu Picchu wá láti oríṣiríṣi ẹ̀yà, tí wọ́n sì ń dá amọ̀kòkò lọ́wọ́ láti àgbègbè ìbílẹ̀ wọn.
O ṣee ṣe pe awọn ohun-ọṣọ ni agbegbe ni a gbe wọle nipasẹ iṣowo. Lati ṣawari ipilẹṣẹ ti awọn eniyan wọnyi, a gbọdọ ṣe ayẹwo DNA wọn.
Iwadi ti a ṣe lori DNA atijọ ti mu awọn awari tuntun jade
Fun iwadi wa, a ṣe jade ati ṣe ilana DNA atijọ lati apapọ awọn eniyan 68, pẹlu 34 lati Machu Picchu ati 34 lati Cusco. Nipasẹ erogba ibaṣepọ , a pinnu awọn ọjọ ori ti awọn ku ati ki o se awari wipe diẹ ninu awọn ti awọn eniyan ti a ti interred ṣaaju ki awọn farahan ti Pachacuti ati awọn Inca ijoba.
Lẹ́yìn náà, a fi DNA àwọn ọmọ ìbílẹ̀ tí ń gbé ní Andes lónìí wé ìwádìí tí ó ti kọjá tí ó fi hàn pé àwọn ìlà apilẹ̀ àbùdá wọn ti wà láìléwu fún ẹgbẹ̀rún ọdún méjì, àti pẹ̀lú àwọn àtọmọdọ́mọ láti àwọn apá ibi jíjìnnà mìíràn ní Gúúsù America.
O ṣe pataki lati ṣe akiyesi pe awọn baba ti o pinnu nipasẹ DNA le ma wa nigbagbogbo ni ibamu pẹlu awọn idamọ aṣa ti awọn eniyan, botilẹjẹpe ni awọn igba miiran wọn yoo jẹ.
Njẹ awọn ẹni-kọọkan ti o wa ni Machu Picchu ṣe afihan eyikeyi awọn ibajọra jiini si awọn ti o gba agbegbe naa ṣaaju iṣakoso Pachacuti? Tabi awọn asopọ eyikeyi wa si awọn baba lati awọn agbegbe miiran?
A le ni idaniloju pe ti igbehin ba jẹ deede, lẹhinna awọn eniyan yẹn tabi awọn idile wọn ti rin irin-ajo lati awọn ibi jijinna lati ṣabẹwo si Machu Picchu.
Lepa igbesi aye ti ifọkansin si awọn ẹlomiran
Wa iwadi lori awọn DNA Awọn ayẹwo fihan pe awọn orisun ẹni-kọọkan 17 wa lati ọkan ninu awọn agbegbe jijin ti a ṣe atupale (gẹgẹbi itọkasi nipasẹ maapu naa). Awọn agbegbe wọnyi wa lati eti okun Peruvian ati awọn oke-nla, si awọn agbegbe Amazon ni Perú, Ecuador, ati Columbia.
Ninu awọn eniyan meje ti a sin, idile wọn nikan ni o ni asopọ si awọn oke-nla gusu ti Perú nibiti Machu Picchu ati Cusco wa. Sibẹsibẹ, a ko le rii daju boya wọn wa lati agbegbe Machu Picchu.
Awọn eniyan 13 ni a rii pe wọn ni akojọpọ awọn ipilẹ, eyiti o pẹlu awọn gbongbo lati Brazil ati Paraguay mejeeji. O ṣee ṣe pe awọn eniyan wọnyi jẹ awọn ọmọ eniyan lati awọn orilẹ-ede oriṣiriṣi ti o ti pade ara wọn ni Machu Picchu. Ni afikun, o ṣee ṣe pe wọn le ni ibatan si awọn baba-nla South America ti a ko ṣe awari. Tọkọtaya iya-ọmọbinrin apọn nikan ni ibatan ibatan idile ti o mọ.
Lọ́nà tí a kò retí, gbogbo èèyàn ni wọ́n fi síbi tí wọ́n ti ń ṣe àwọn ibi ìsìnkú ńlá kan náà, láìka ìpilẹ̀ṣẹ̀ wọn sí. Eyi le fihan pe wọn ni iduro awujọ kanna, eyiti o le tumọ si pe wọn kii ṣe abinibi si Machu Picchu, ṣugbọn kuku wa nibẹ lọtọ, ṣiṣe awọn ibatan ati bibi.
O ṣeese pe yiyan kan pato ti awọn obinrin ti a pe ni acllacona ati ẹgbẹ kan ti a yan ti awọn ọkunrin ti a mọ ni yanacona ni a yan fun idi pataki kan. Wọ́n kó àwọn wọ̀nyí kúrò ní ilé wọn nígbà tí wọ́n wà lọ́mọdé, wọ́n sì yà wọ́n sọ́tọ̀ fún iṣẹ́ ìsìn ọlọ́jọ́ pípẹ́ sí ìjọba, òṣèlú, tàbí ìsìn.
Nígbà tí wọ́n dé Machu Picchu, wọ́n á ti ya ìyókù ọjọ́ wọn sọ́tọ̀ fún iṣẹ́ ìsìn ọba.
Botilẹjẹpe ko ni idaniloju boya eyikeyi iru agbara ni a lo ninu iṣiwa ti awọn eniyan si Machu Picchu, awọn iwadii ti awọn egungun egungun wọn fihan pe wọn ni didara igbesi aye to dara. Pupọ ninu wọn ti lo awọn ọdun ti o ti ni ilọsiwaju ko ṣe afihan ounjẹ ti ko dara, aisan, tabi ibalokanjẹ lati inu ogun tabi iṣẹ afọwọṣe.
A Ibi ti ọlọrọ oniruuru
Awari ti awọn ku eniyan ti o wa ṣaaju ki ijọba Inca ṣe afihan aini oniruuru. Eyi tumọ si pe o jẹ ipilẹ ijọba Inca ti o mu awọn eniyan lati ọna jijin lọ si Machu Picchu.
A ṣe awari pe olugbe Cusco ni iyatọ ti o kere ju ti Machu Picchu ṣugbọn diẹ sii ju awọn agbegbe miiran lọ ni agbegbe naa. Eyi ṣee ṣe nitori agbegbe giga ti o gbooro ti o ni itan-akọọlẹ ibaraenisepo laarin ọpọlọpọ awọn olugbe ṣaaju iṣafihan ofin Inca.
Wa onínọmbà nfun ẹya entrancing oniduro ti Machu Picchu gẹgẹbi aaye ifojusi iyalẹnu ti awọn oriṣiriṣi laarin agbegbe Inca imperial - ti o ṣe iyatọ rẹ gẹgẹbi ipilẹ ti aṣa lọpọlọpọ laarin agbegbe igba atijọ.
Iwadi naa ni akọkọ ti a tẹjade ninu iwe akọọlẹ Imọ Imọ lori Oṣu Kẹwa 26, 2023.
