Ni ọdun 2016, lakoko wiwa ti ibugbe Neolithic ti o pẹ ni Jiaojia - abule kan ni agbegbe Shandong ti Ilu China, a rii eeku ti ẹgbẹ giga ti eniyan ti o ga julọ ti wọn gbe ni ayika ọdun 5,000 sẹhin. Níwọ̀n bí ó ti jẹ́ pé ìran ènìyàn kò ga ju bí ó ti rí lọ lónìí, “àwọn òmìrán” ìgbàanì wọ̀nyí kò sí àní-àní pé wọ́n jẹ́ agbéraga fún ọjọ́ iwájú.
Awọn oniwadi lati Ile-ẹkọ giga Shandong ni o nṣe itọsọna wiwa naa. Gẹ́gẹ́ bí ilé iṣẹ́ ìròyìn tí ìjọba orílẹ̀-èdè Ṣáínà Xinhua ti sọ, nígbà ìrìn àjò àwọn awalẹ̀pìtàn kan ní Jiaojia, wọ́n ti ṣí ọ̀pọ̀lọpọ̀ ohun tó fani mọ́ra jáde níbẹ̀—títí kan àwókù ilé 104, ibojì 205, àti 20 kòtò ìrúbọ. Aaye naa jẹ aaye isinku Neolithic ti o pẹ nigbati Odò Yellow River ti wa nipasẹ aṣa Longshan, ti a tun mọ ni “aṣa apadì o dudu”. Ẹgbẹ yii ti awọn aṣa Eneolithic gbilẹ nibi lati bii 3000 si 1900 BC.
O ṣe akiyesi pe awọn iṣiro ti awọn egungun ti a ri lakoko awọn iṣawakiri fihan pe awọn eniyan atijọ ti ga julọ - ọpọlọpọ ninu wọn ti ga ju 180 centimeters ga. Titi di isisiyi, awọn onimọ-jinlẹ ko tii royin iye awọn iyokù ti wọn rii ati kini akọ tabi abo wọn. Sibẹsibẹ, a mọ pe giga ti ọkunrin ti o ga julọ ti wọn ri jẹ nipa 192 centimeters. Fun awọn aladugbo wọn, awọn olugbe agbegbe yii, dajudaju, dabi awọn omiran gidi. Gẹgẹbi awọn ijinlẹ miiran ti fihan, awọn ọkunrin Neolithic aṣoju jẹ nipa 167 centimeters ga ati awọn obinrin jẹ nipa 155.
Gẹ́gẹ́ bí àwọn onímọ̀ sáyẹ́ǹsì náà ṣe ṣàlàyé, irú gíga tó ṣàjèjì bẹ́ẹ̀ lè jẹ́ àbájáde àbùdá àti àwọn ipa àyíká. Ni otitọ, iwọn duro jẹ ẹya asọye ti awọn eniyan ti ngbe ni Shandong loni. Gẹgẹbi data 2015, apapọ giga ti awọn ọkunrin ti o jẹ ọdun 18 ni agbegbe jẹ 179 centimeters, eyiti o jẹ 5 centimeters ti o ga ju awọn isiro fun orilẹ-ede naa.
Ọkan ninu awọn aṣawakiri aṣaaju ti iṣawakiri, Fang Hui (ori ti ile-iwe ti itan-akọọlẹ ati aṣa ti Ile-ẹkọ giga ti Shandong) ṣe akiyesi pe ọlaju Neolithic ti o pẹ ti o ti ṣiṣẹ ni iṣẹ-ogbin, eyiti o tumọ si pe awọn ara abule ni iwọle si ọpọlọpọ awọn ounjẹ adun ati ounjẹ. Ninu awọn woro irugbin, jero nigbagbogbo ni a gbin, ati awọn ẹlẹdẹ jẹ apakan pataki ti igbẹ ẹran. Ounjẹ iduroṣinṣin yii ni ipa lori awọn ipin ti ara ti Kannada atijọ, pẹlu giga, Hui ṣalaye.
O yanilenu, awọn eniyan ti o ga julọ ti aṣa Longshan ni a rii ni awọn ibojì, eyiti awọn onimọ -jinlẹ sọ si awọn olugbe ti o ni ipo awujọ ti o ga, eyiti o tumọ si pe wọn le jẹ paapaa dara julọ ju awọn miiran lọ.
Boya awọn aladugbo ti abule yii ko ni ọpọlọpọ awọn ọja ati iru ounjẹ iwontunwonsi, ati pe awọn ipo ayika jẹ diẹ sii ti o buruju, eyiti o ni ipa lori kukuru kukuru wọn. Nipa ọna, diẹ ninu awọn eniyan prehistoric ti o kere julọ ni awọn Mayan Central America: apapọ ọkunrin dagba soke si 158 centimeters, ati obirin - to 146.
Sibẹsibẹ, o ṣee ṣe pe giga bi ẹya jiini anfani ti wa ni pipẹ ṣaaju akoko Neolithic ati awọn eniyan Longshan. Eyi jẹ ẹri nipasẹ iwadii aipẹ ti awọn onimọ-jinlẹ Czech (Ile-ẹkọ giga Masaryk) ṣe. Nitorinaa, laarin aṣa Gravetian, awọn jiini giga ni a rii. Awọn ara ilu Yuroopu wọnyi lati Paleolithic ti o pẹ ti gbe lati 50 si 10 ẹgbẹrun ọdun sẹyin ati pe wọn jẹ ọdẹ mammoth, eyiti o le ti ni ipa lori iwọn wọn. Awọn aṣoju ti o ga julọ de giga ti 182 centimeters.
Awọn arosinu ti awọn oniwadi Czech jẹ ibebe ni ibamu pẹlu ero ti awọn onimọ -jinlẹ Kannada. Nitorinaa, onkọwe akọkọ ti nkan kan nipa aṣa Gravettian, Pavel Grassgruber, sọ pe:
“Ọpọlọpọ awọn ọlọjẹ ti o ni agbara giga ati iwuwo olugbe kekere ti ṣẹda awọn ipo ayika ti o yori si yiyan jiini ti awọn ọkunrin giga.”
Sibẹsibẹ, ko ṣee ṣe lati sọ ni idaniloju idi ti diẹ ninu awọn ẹgbẹ eniyan ṣe lọ silẹ ati pe awọn miiran ga. Ọpọlọpọ awọn ifosiwewe ni ipa lori idagbasoke eniyan: ilolupo, ajogun, ọpọlọpọ awọn arun, ati bẹbẹ lọ. Nitori ọpọlọpọ awọn oniyipada, ọrọ idagbasoke ni imọ -jinlẹ tun ni ọpọlọpọ awọn aaye afọju.
