Jálẹ̀ ìtàn ẹ̀dá ènìyàn, àwọn àṣà ìbílẹ̀ kárí ayé ti di àwọn ibi mímọ́ ní ọ̀wọ̀ gíga gẹ́gẹ́ bí àwọn ibi ìbẹ̀rù, ipò tẹ̀mí, àti àṣírí. Awọn ihalẹ atijọ wọnyi, ti a ṣiṣọna ni awọn ọrundun ti awọn itan-akọọlẹ ati awọn itan-akọọlẹ, tẹsiwaju lati ṣe iyanilẹnu ati ki o fa oju inu wa. Ninu àpilẹkọ yii, a ti ṣe atokọ mejila ti awọn ibi mimọ julọ ati awọn aye mimọ atijọ lori ile aye wa ti o le bẹrẹ.
1. Stonehenge - Wiltshire, England
Gbigba aaye pataki kan lori atokọ wa ni aami Stonehenge. Ijẹri si ọgbọn eniyan, arabara Neolithic yii duro bi adojuru ayeraye. Ti a ṣe laarin 3000 ati 2000 BC, awọn idasile okuta nla ati awọn tito astronomical jẹ ohun ijinlẹ. Ṣe o jẹ ibi akiyesi ọrun, ibi isinku, tabi ibi ayẹyẹ bi? Awọn idahun wa ni sisọnu ni ti o ti kọja ti o jinna, ti o nfi itọsi kun si aaye alarinrin yii.
2. Angkor Wat – Siem ká, Cambodia
Ti o wa larin awọn igbo nla, Angkor Wat jẹ arabara ẹsin ti o tobi julọ ni agbaye. Ilé tẹ́ńpìlì tí ń gbilẹ̀ yìí, tí wọ́n kọ́ ní ọ̀rúndún kejìlá, ya àwọn àbẹ̀wò lẹ́nu pẹ̀lú ọ̀nà ìkọ́nilẹ́kọ̀ọ́ tí ó gbóná janjan rẹ̀ àti àwọn ohun gbígbẹ́ dídíjú. Awọn idi fun ikole rẹ, idi atilẹba rẹ, ati ikọsilẹ lojiji ti ilu ti o ni ilọsiwaju lẹẹkan si jẹ ohun aibikita, ti o jẹ ki o jẹ aaye ohun ijinlẹ fun awọn aṣawakiri ati awọn itan-akọọlẹ bakanna.
3. The Nla pyramids - Egipti
Awọn Pyramids Nla ti Giza, ti o wa ni ita ilu Cairo, Egipti, jẹ awọn ẹya iyalẹnu ti o ni ẹru ti o ti bẹrẹ lati igba atijọ. Ti a ṣe ni ọdun 4,000 sẹhin, awọn jibiti nla wọnyi tẹsiwaju lati ṣe iyanilẹnu awọn ọjọgbọn ati awọn onimọ-akọọlẹ nitori awọn ilana aramada ti a lo lati kọ wọn. Ti a ṣe okuta onimọ ati giranaiti, awọn pyramids ni o yẹ ki a ṣe bi awọn ibojì fun awọn farao, ṣugbọn ko si ẹri ti o daju lati ṣe atilẹyin imọran yii. Pelu awọn ọgọrun ọdun ti nkọja, Awọn Pyramids Nla ti Giza duro bi awọn aami ti o duro fun itan-akọọlẹ ọlọrọ ti Egipti ati agbara imọ-ẹrọ ti ọlaju atijọ rẹ.
4. Teotihuacan - Mexico
Imudani ati enigmatic, Teotihuacan jọba bi ọkan ninu awọn ilu Mesoamerican atijọ ti o ni ipa julọ. Ìtumọ̀ orúkọ rẹ̀, “ibi tí a ti dá àwọn ọlọ́run,” mú ohun ìjìnlẹ̀ rẹ̀ lọ́nà yíyẹ. Rin kiri ni opopona ti Awọn okú, ṣe iyalẹnu si Jibiti ti Oorun ati jibiti ti Oṣupa, ki o ronu ọlaju ti o parẹ lainidii, ti o fi awọn amọran ifarabalẹ nikan silẹ nipa idi ati iparun rẹ.
5. Göbekli Tepe – Turkey
Ti o farapamọ labẹ ilẹ fun ọdun 12,000, Göbekli Tepe n tun itan-akọọlẹ ọlaju eniyan kọ. Aaye Neolithic yii, asọtẹlẹ Stonehenge ati awọn jibiti ara Egipti, kii ṣe abule lasan ṣugbọn eka ayẹyẹ ti ilọsiwaju. Àwọn ọ̀wọ̀n tí a yà sọ́tọ̀ gédégédé tí ń ṣàpẹẹrẹ àwọn ẹranko ń tọ́ka sí ìjẹ́pàtàkì ẹ̀mí jíjinlẹ̀, tí ń fi àwọn ìgbàgbọ́ dídíjú àti àwọn àṣà tí àwọn baba ńlá wa àkọ́kọ́ hàn.
Ìyàlẹ́nu ló jẹ́ pé ọ̀pọ̀lọpọ̀ àwọn olùṣèwádìí ti sọ pé Göbekli Tepe jẹ́ ibi àyẹ̀wò ìjìnlẹ̀ sánmà tó ti dàgbà jù lọ lágbàáyé. Awọn ẹtọ pataki meji wa ti awọn ti o ro pe Göbekli Tepe ni awọn asopọ ọrun tọka si. Ọkan ni imọran pe aaye naa ni ibamu pẹlu ọrun alẹ, paapaa irawọ Sirius, nitori pe awọn eniyan agbegbe n sin irawọ naa gẹgẹbi awọn aṣa miiran ni agbegbe ti ṣe ni ẹgbẹẹgbẹrun ọdun nigbamii. Omiiran nperare pe awọn gbigbe ni Göbekli Tepe ṣe igbasilẹ ipa comet kan ti o kọlu Earth ni opin Ice Age.
6. Easter Island - Chile
Ẹgbẹẹgbẹrun awọn maili lati oluile Chile ni o wa ni isakoṣo latọna jijin ati Erekusu Ọjọ ajinde Kristi. Awọn ere ere Moai ti o jẹ aami rẹ duro bi awọn sentinels ipalọlọ ti n daabobo awọn aṣiri ti ọlaju aramada kan. Bawo ni a ṣe gbẹ awọn ere okuta nla wọnyi, gbigbe, ati gbe kọja erekusu naa jẹ adojuru ti o duro pẹ titi. Ṣii awọn itan ti a kọ sinu awọn ere wọnyi ki o ṣe iyalẹnu si ẹwa haunti erekusu naa lakoko ti o n ronu dide ati isubu ti ọlaju Rapa Nui.
7. Machu Picchu - Perú
Ni giga ni Andes Peruvian, ilu Incan atijọ ti Machu Picchu duro bi ẹri si ọgbọn eniyan ati aṣa aṣa. Nestled larin awọn sakani oke ti o yanilenu, aaye yii ti o tọju ni iyalẹnu ṣe iyalẹnu fun awọn alejo pẹlu awọn ẹya okuta iyalẹnu rẹ ati awọn iwo iyalẹnu. Ète tí ó wà lẹ́yìn ìkọ́lé rẹ̀ àti àwọn ìdí fún ìfikúpa rẹ̀ lójijì ṣì wà nínú ohun ìjìnlẹ̀, tí ó fi wá sílẹ̀ nínú ìbẹ̀rù ògo rẹ̀ tí ó ti kọjá.
8. Chichen Itza - Mexico
Chichen Itza, ti o wa ni Ilu Meksiko, jẹ ilu Mayan ti o ni iyalẹnu ti o gbajumọ fun tẹmpili jibiti iyalẹnu rẹ, El Castillo. Àpẹrẹ jibiti tẹ́ńpìlì àti ìrísí dídíjú ti wú àwọn olùṣèwádìí lọ́wọ́ nítorí ìṣàpẹẹrẹ àti ìkọ́ sáyẹ́ǹsì rẹ̀. Itọkasi enigmatic ati awọn imọ-ẹrọ imọ-ẹrọ ilọsiwaju ti a lo ninu iṣẹda rẹ jẹ ohun ijinlẹ, ti o nfikun si itara ti iyalẹnu atijọ yii. Chichen Itza duro bi ẹrí si awọn aṣeyọri ayaworan ti ọlaju Mayan ati pe o jẹ ibi-abẹwo-ibẹwo fun awọn ti n wa iwoye sinu awọn ohun ijinlẹ ti o ti kọja.
9. Petra - Jordani
Ti o wa ni Jordani ode oni, Petra jẹ ilu atijọ ti awọn Nabateans gbe taara sinu oju apata. Aaye iyalẹnu yii, Aaye Ajogunba Agbaye ti UNESCO lati ọdun 1985, ṣe iyanilẹnu awọn alejo pẹlu faaji alailẹgbẹ rẹ ati eto eefun ti o wuyi. Nẹ́wọ̀n dídíjú ti àwọn ọ̀nà, ìsédò, àti àwọn ìkùdu yí omi padà tí wọ́n sì tọ́jú rẹ̀, tí ń jẹ́ kí ìlú náà wà láàyè nínú aṣálẹ̀ gbígbẹ. Awọn imọ-ẹrọ ikole ati igbero ilana ti awọn Nabateans ti gbaṣẹ ni ṣiṣẹda ilu iyalẹnu yii tun fani mọra awọn onimọ-jinlẹ, ti n fa awọn oye ti o niyelori sinu ọlaju ilọsiwaju wọn.
10. Awọn ila Nazca - Perú
Awọn Laini Nazca jẹ awọn geoglyphs atijọ ti o fanimọra ti a rii ni Perú, ti o wọ inu ilẹ aginju. Awọn iyaworan nla wọnyi ṣe afihan awọn ẹranko, awọn ohun ọgbin, ati awọn apẹrẹ jiometirika, ti o tan kaakiri ala-ilẹ gbigbẹ. Ti a ṣẹda nipasẹ ọlaju Nazca atijọ laarin 500 BCE ati 500 CE, idi wọn ko jẹ aimọ titi di oni. Awọn ila naa gbooro tobẹẹ ti wọn le ni riri ni kikun lati afẹfẹ, ti o yori si awọn imọ-jinlẹ ti wọn ṣiṣẹ bi awọn ipa ọna fun awọn ilana ẹsin tabi awọn aaye ayẹyẹ. Boya fun awọn ohun ijinlẹ, astronomical, tabi awọn idi aami, Awọn Laini Nazca tẹsiwaju lati ṣe iyanilẹnu awọn onimọ-jinlẹ, awọn onimọ-jinlẹ, ati awọn aririn ajo iyanilenu bakanna.
11. Oracle ti Delphi - Greece
Oracle ti Delphi ni Greece jẹ aaye ẹsin ti a bọwọ fun ti a yasọtọ si oriṣa Apollo. Oracle, alufaa obinrin kan ti a npè ni Pythia, yoo wọ inu oorun lati sọ awọn asọtẹlẹ lati ọdọ Apollo. Awọn eniyan pẹlu awọn ọba, awọn oludari, ati awọn eniyan lasan lati gbogbo wa ni itọsọna ti Oracle lori awọn ipinnu pataki. Àsọtẹ́lẹ̀ náà jẹ́ ìjìnlẹ̀, wọ́n sì nílò ìtumọ̀. Aaye naa pẹlu Tẹmpili Apollo, awọn iṣura, ile iṣere kan, ati papa iṣere ere idaraya. Pelu iparun rẹ lakoko iyipada ijọba Romu si Kristiẹniti, ipa ti Oracle ninu awọn itan-akọọlẹ Giriki ati itan-akọọlẹ duro.
12. Aramu Muru Gateway - Peru
Nipa awọn ibuso 35 lati ilu Puno, nitosi agbegbe ti Juli, olu-ilu ti agbegbe Chucuito, ti ko jinna si adagun Titicaca, ni Perú, nibẹ ni okuta ti a fi okuta ti a gbe ni mita meje ni fifẹ nipasẹ awọn mita meje - Aramu Muru Gate. Tun mọ bi Hayu Marca, ẹnu-bode nkqwe nyorisi besi.
Gẹgẹbi itan-akọọlẹ, diẹ ninu awọn ọdun 450 sẹhin, alufaa ti Ottoman Inca, fi ara pamọ si awọn oke-nla lati daabobo disiki goolu kan - ti a ṣẹda nipasẹ awọn oriṣa lati mu awọn alaisan larada ati bẹrẹ awọn amautas, awọn olutọju ọlọgbọn ti aṣa - lati ọdọ awọn ṣẹgun Spanish. Àlùfáà náà mọ ilẹ̀kùn àdììtú tí ó wà ní àárín òkè náà. Ṣeun si imọ nla rẹ, o gbe disk goolu pẹlu rẹ o si kọja nipasẹ rẹ ati pe o le tẹ awọn iwọn miiran sii, lati ibi ti ko pada.
