Izazinzulu kwisiXeko saseGanzhou, kwiPhondo laseTshayina elikumazantsi eJiangxi, ziye zafumanisa into ethile. Babhaqa amathambo edayinaso, eyayihleli kwindlwane yayo yamaqanda aqwengiweyo.
I-dinosaur, eyaziwa ngokuba yi-oviraptorosaur (oviraptor), yinxalenye yeqela leentaka ezifana ne-theropod dinosaurs eziye zakhula kulo lonke ixesha le-Cretaceous Period (i-145 ukuya kwi-66 yezigidi zeminyaka eyadlulayo).
Iifosili ze-oviraptor yabantu abadala kunye namaqanda eembryonic aye abhalwa malunga ne-70 yezigidi zeminyaka eyadlulayo. Esi sisihlandlo sokuqala abaphandi befumanisa idayinaso engeyiyo eyentaka ephumle kwindlwane evuthulukileyo yamaqanda, esenomntwana ngaphakathi!
I-fossil ekuthethwa ngayo yi-oviraptorid theropod dinosaur eneminyaka eyi-million eneminyaka eyi-million ehleli phezu kwendlwane yamaqanda ayo aqhekekileyo. Amaqanda amaninzi (ubuncinci amathathu anee-embryos) ayabonakala, njengeengalo zomntu omdala, i-pelvis, imilenze yangasemva kunye nenxalenye yomsila. (IYunivesithi yase-Indiana yasePennsylvania yaseShandong Bi)
Zithini izazinzulu ngolu phando?
Umbhali okhokelayo wolu phando, uGqr. Shundong Bi weZiko le-Vertebrate Evolutionary Biology, iZiko lePalaeontology, iYunnan University, eTshayina, kunye neSebe leBhayoloji, kwiYunivesithi yase-Indiana yasePennsylvania, eU.SA, wathi kwingxelo yeendaba, “Iidayinaso ezigcinwe kwiindlwane zazo zinqabile, kukwanjalo nangeembumba zefosili. Esi sisihlandlo sokuqala kufunyanwa idayinaso engeyiyo eyentaka, ihleli phezu kwendlwane yamaqanda agcina iimbumba, ngokomzekelo omnye omangalisayo.”
Nangona izazinzulu ziye zabona ii-oviraptor zabantu abadala kwiindlwane zabo ezinamaqanda ngaphambili, esi sisihlandlo sokuqala ukuba kufunyenwe iimbumba ngaphakathi kwamaqanda. UGqr. Lamanna, ingcali kwimbali yendalo yaseCarnegie Museum of Natural History, eMelika, uyacacisa: “Olu hlobo lokufumanisa, eneneni, ukuziphatha kwefosili, lolona lunqabileyo kwiidinosaurs. Nangona ii-oviraptorids ezimbalwa zabantu abadala ziye zafunyanwa kwiindlwane zamaqanda abo ngaphambili, azikho iimbumba ezikhe zafunyanwa ngaphakathi kuloo maqanda.”
UGqr Xu, umphandi kwi-Institute of Vertebrate Paleontology and Paleoanthropology eBeijing, eChina, kunye nomnye wababhali bolu phando, ukholelwa ukuba olu lwazi lungaqhelekanga luqulethe ulwazi oluninzi. “Kuyamangalisa ukucinga ukuba lungakanani ulwazi lwebhayoloji olufakwe kule fosili inye.” UGqr Xu uthi, "Siza kufunda kulo mzekelo iminyaka emininzi ezayo."
Amaqanda efosili asele eza kuqanduselwa!
Izazinzulu zafumanisa iqhekeza lamathambo e-oviraptor endala enamatye esiswini. Lo ngumzekelo we-gastroliths, "amatye esisu," into ebeyidle isidalwa ukuba siyincedise ukwetyisa ukutya kwayo. Ikwayimeko yokuqala ye-gastroliths engathandabuzekiyo efunyenwe kwi-oviraptorid, apho izazinzulu zivakalelwa kukuba zinokunceda ekukhanyiseleni isondlo seedinosaurs.
Kwimeko yokufukamela okanye yokukhusela, idayinaso yafunyanwa ithe ngcu phezu kwendlwane enamaqanda angama-24 ubuncinane. Oku kubonisa ukuba idayinaso yatshabalala xa ifukame okanye ikhusela iintsana zayo.
Nangona kunjalo, xa abaphandi basebenzisa uhlalutyo lwe-isotope ye-oksijini emaqanda, bafumanisa ukuba bafakwe kumaqondo aphezulu, afana neentaka, beboleka inkolelo kwithiyori yokuba umntu omdala ubhubhile ngelixa egcina indlwane yakhe.
Ubuncinci amaqanda asixhenxe efosili ayenayo iimbumba ze-oviraptorid ezingaqanduselwanga ngaphakathi kuwo. Izazinzulu zikholelwa ukuba amanye amaqanda ayekwincam yokuqandusela ngokusekelwe ekuphuhliseni imithombo. NgokukaGqr. Lamanna, "Le dayinaso ibingumzali onenkathalo owathi ekugqibeleni wanikela ngobomi bakhe ngelixa ekhulisa amantshontsho ayo."