Mehla ea Viking ke nako ea nalane e koahetsoeng ke liphiri le litšōmo, 'me boholo ba seo re se tsebang ka eona se ipapisitse le lintho tsa khale tse sibolotsoeng ho theosa le lilemo. Haufinyane tjena, tlhahlobo ea radar e phunyeletsang fatše ea tutulu ea mabitla Norway e senotse tšibollo e makatsang: mesaletsa ea lepato la sekepe.
Baepolli ba lintho tsa khale ba ile ba sibolla sekepe se setlehali sa Viking se bolelele ba limithara tse 20 ha ho ne ho epolloa lebitla la Salhushaugen, Karmøy, Norway Bophirimela. Qalong, ho ne ho lumeloa hore tutulu ha e na letho, empa tšibollo ena ea bohlokoa e fetotse ntho e ’ngoe le e ’ngoe. Se sibolotsoeng sena se thabisang se fana ka leseli le lecha mabapi le lepato la Ma-Viking le litumelo tsa bona ho pota bophelo ba ka mor'a lefu.
Tutulu e ile ea etsoa lipatlisiso ka lekhetlo la pele lilemong tse lekholo tse fetileng ke moepolli oa lintho tsa khale, Haakon Shetelig, leha ho le joalo, lintho tse epolotsoeng ka nako eo ha li bontše bopaki bo bontšang hore sekepe se ne se patiloe sebakeng. Shetelig o ne a kile a epolla lebitla le ruileng la sekepe sa Viking haufi le moo, moo Grønhaugskipet e ileng ea fumanoa teng, hammoho le ho epolla sekepe se tummeng sa Oseberg - sekepe se seholo ka ho fetisisa lefatšeng se bolokiloeng hantle ka ho fetisisa sa Viking - ka 1904. Ha a le Salshaugen o ile a fumana likhara tse 15 feela tsa lepolanka le likharafu. lihlooho tse ling tsa metsu.
Ho ea ka moepolli oa lintho tsa khale Håkon Reiersen oa Univesithi ea Stavanger's Museum of Archeology, Haakon Shetelig o ne a soetsehile haholo ke hore tutulu e ne e sa etsoa lipatlisiso ho ea pele. Leha ho le joalo, ho ile ha fumaneha hore Shetelig ha aa ka a cheka ka ho lekaneng.
Hoo e ka bang selemo pele ho moo, ka Phuptjane 2022, baepolli ba lintho tsa khale ba ile ba etsa qeto ea ho batla sebaka seo ba sebelisa radar e kenang fatše e tsejoang hape e le georadar - sesebelisoa se sebelisang maqhubu a seea-le-moea ho etsa 'mapa oa se ka tlase ho lefatše. Mme bonang - ho ne ho e-na le kemiso ea sekepe sa Viking.
Baepolli ba lintho tsa khale ba ile ba khetha ho boloka seo ba se sibolotseng e le lekunutu ho fihlela ba qetile ho epolla le ho batlisisa le ho ba le bonnete bo eketsehileng ka seo ba se fumaneng. “Matšoao a georadar a bontša ka ho hlaka sebōpeho sa sekepe se bolelele ba limithara tse 20. E pharaletse ebile e hopotsa sekepe sa Oseberg, "ho bolela Reiersen.
Sekepe sa Oseberg se ka ba bolelele ba limithara tse 22 le bophara ba limithara tse 5 feela. Ho phaella moo, matšoao a tšoanang le sekepe a behiloe bohareng ba tutulu, hantle moo sekepe sa lepato se neng se behiloe teng. Sena se fana ka maikutlo a matla a hore sena, ka sebele, ke sekepe sa lepato.
Sekepe sena se tšoana le sekepe sa Viking se bitsoang Storhaug, se ileng sa sibolloa Karmøy ka 1886. Ho sibolloa hona ho ile ha amahanngoa le lintho tse ling tse fumanoeng ha ho epolloa.
“Shetelig o ile a fumana letlapa le leholo le chitja Salhushaugen, leo e ka ’nang eaba e ne e le mofuta oa aletare e neng e sebelisetsoa ho etsa mahlabelo. Letlapa le tšoanang le lona le ile la fumanoa leralleng la Storhaug, 'me sena se tlamella sekepe se secha le sekepe sa Storhaug ka nako," Reiersen o re.
Ka lebaka la tšibollo ena e babatsehang, Karmøy, eo esale e le setsi sa histori sa matla ka lilemo tse fetang 3000 lebōpong le ka boroa-bophirimela ho Norway, joale e ka ithorisa ka ho ba le likepe tse tharo tsa Viking.
Sekepe sa Storhaug ke sa 770 AD - mme se ile sa sebelisetsoa ho patoa ka sekepe lilemo tse leshome hamorao. Sekepe sa Grønhaug se ngotsoe ka 780 AD - mme se ile sa patoa lilemo tse 15 hamorao. Tlatsetso ea morao-rao, sekepe sa Salhushaug se ntse se tla netefatsoa le ho ngoloa, empa baepolli ba lintho tsa khale ba nka hore le sekepe sena se tsoa ho elella bofelong ba lilemo tsa bo-700.
Baepolli ba lintho tsa khale ba rera ho etsa phuputso ea ho netefatsa, ho hlahloba maemo hammoho le mohlomong ho fumana lefereho le itseng le itseng. "Seo re se boneng ho fihlela joale ke sebopeho sa sekepe feela. Ha re bula, re ka fumana hore ha se karolo e ngata ea sekepe e bolokiloeng le se setseng e mpa e le letšoao feela,” ho bolela Reiersen.
Nakong e fetileng, nako e telele pele ho chekoa ha Shetelig, tutulu ea Salhushaug e ne e e-na le selikalikoe se khahlang sa limithara tse ka bang 50 le bolelele bo bolelele ba limithara tse 5-6. Le hoja boholo ba eona bo fokotsehile ha nako e ntse e ea, sehlaba sa masala se ntse se le teng ’me se nkoa e le karolo e hapang maikutlo ka ho fetisisa ea tutulu. Reiersen o na le maikutlo a hore sehlaba sena se ntse se na le lintho tsa khale tse e-s'o fumanoe.
Ho ea ka Reiersen, ho ba teng ha mabitla a mararo a likepe tsa Viking Karmøy ho fana ka maikutlo a hore e ne e le sebaka sa bolulo sa marena a pele-pele a Viking. Mabitla a Oseberg le Gokstad, e leng libaka tse tummeng tsa likepe tsa Viking, a ile a epolloa hoo e ka bang lilemo tse lekholo tse fetileng 'me a ngotsoe lilemo tse ka bang 834 le 900 ka ho latellana.
Reiersen o hlakisa hore ha ho na pokello e 'ngoe ea mabitla a likepe e fetang boholo ba sehlopha sena sa linaleli. Sebaka sena se ikhethileng e ne e le setsi sa mantlha sa liphetoho mehleng ea pele ea Viking Age. Reiersen o tiisa hore moetlo oa mabitla a likepe tsa Scandinavia o qalile mona, 'me hamorao oa ata libakeng tse ling tsa naha.
Marena a libaka a neng a busa sebakeng sena a ne a laola sephethephethe sa likepe lebōpong le ka bophirimela. Likepe li ile tsa qobelloa ho tsamaea ka tsela e moqotetsane ea Karmsund haufi le se neng se tsejoa e le Nordvegen - tsela e eang leboea. E leng hore hape ke tšimoloho ea lebitso la naha, Norway.
Marena a patiloeng likepeng tse tharo tsa Viking tsa Karmøy e ne e le sehlopha se matla, karolong e ’ngoe ea Norway moo matla a neng a le matla ka lilemo tse likete. Motse oa Avaldsnes o Karmøy e ne e le lehae la Morena oa Viking Harald Fairhair, eo ho thoeng ke eena ea kopantseng Norway hoo e ka bang ka selemo sa 900.
“Tutulu ea Storhaug ke eona feela lebitla la Viking Age le tsoang Norway moo re fumaneng lesale la letsoho la khauta. E ne e se motho e mong le e mong ea patiloeng mona,” ho bolela Reiersen.
