Na Madoc o hlile o fumane Amerika pele ho Columbus?

Ho lumeloa hore Madoc le banna ba hae ba ile ba fihla sebakeng seo hona joale se bitsoang Mobile, Alabama.

Ho boleloa hore makholo a 'maloa a lilemo pele ho moo Columbus o ile a tsamaea ka sekepe ho ea Amerika, khosana ea Wales e bitsoang Madoc e ile ea tloha Wales ka likepe tse leshome le toro ea ho sibolla naha e ncha. Madoc e ne e le mora oa Morena Owain Gwynedd, ea neng a e-na le bara ba bang ba 18, ba bang ba bona e le linyatsi. Madoc e ne e le e mong oa litlokotsebe. Ha Morena Owain a hlokahala ka 1169, ho ile ha qhoma ntoa ea lehae pakeng tsa barab’abo rōna mabapi le hore na ke mang ea lokelang ho ba morena ea latelang.

Prince madoc
The Welsh Prince Madoc © Mohloli oa setšoantšo: Sebaka sa Sechaba

Madoc, monna ea nang le khotso, o ile a bokella sehlopha sa batho ba bang ba ratang khotso ’me a qala ho ea batla libaka tse ncha. Ho ea ka tšōmo, o ile a khutla ka 1171 ka lipale tsa liketsahalo tsa hae 'me a hohela batho ba bangata hore ba tsamaee le eena leetong la bobeli, leo a sa kang a khutla ho lona.

Pale ena, e ileng ea ngoloa ka lekhetlo la pele bukeng e ngotsoeng ka letsoho ea Wales lilemong tsa bo-1500, ha e na lintlha, empa batho ba bang ba lumela hore Madoc le banna ba hae ba ile ba fihla sebakeng seo hona joale se bitsoang Mobile, Alabama.

Plaque e Fort Morgan e bonts'a moo Barali ba Phetohelo ea Amerika ba neng ba nahana hore Madoc o fihlile ka 1170 AD © Mohloli oa setšoantšo: Wikipedia Commons (Public Domain)
Plaque e Fort Morgan e bonts'a moo Barali ba Phetohelo ea Amerika ba neng ba nahana hore Madoc o fihlile ka 1170 AD © Mohloli oa setšoantšo: Wikipedia Commons (Public Domain)

Haholo-holo, liqhobosheane tsa majoe tse haufi le Nōka ea Alabama li ile tsa lebisa tlhokomelo ho tloha ha li hahoa pele Columbus a fihla, empa merabe e meng ea Cherokee e re e hahiloe ke “Batho ba Basoeu” - leha ho le joalo Litlaleho tse ling tse khahlang ka mor'a tšōmo ea merabe ea Cherokee.

Sebaka sa Madoc se boetse se khothalelitsoe hore ke “Florida; Newfoundland; Newport, Rhode Island; Yarmouth, Nova Scotia; Virginia; lintlha tse Koung ea Mexico le Caribbean ho akarelletsa le molomo oa Nōka ea Mississippi; Yucatan; mochophoro oa Tehuantepec, Panama; lebōpo la Caribbean la Amerika Boroa; lihlekehleke tse fapa-fapaneng tsa West Indies le Bahamas hammoho le Bermuda; le molomo oa Noka ea Amazon”.

Ba bang ba hakanya hore Madoc le balateli ba hae ba ile ba ikopanya le Maindia a Mandan a Amerika 'me ba ile ba nkoa ka oona. Ho na le menyenyetsi e mengata e pota-potileng tšōmo ena, e kang ho thoe ho tšoana ho teng pakeng tsa Puo ea Semandan 'me SeWelsh.

Ka hare ho Ntlo ea Morena oa Mandan ka Karl Bodmer
Hare-hare ho Ntlo ea Morena oa Mandan © Image Credit: Karl Bodmer | Wikipedia Commons (Public Domain)

Le hoja moetlo oa setso o lumela hore ha ho paki e kileng ea khutla leetong la bobeli la bokolone ho tla tlaleha sena, pale ena e tsoela pele hore bo-ralikolone ba Madoc ba ile ba ea nōkeng e khōlōhali ea Amerika Leboea, ba phahamisa mehaho le ho kopana le merabe e botsoalle le e se nang botsoalle ea Matsoalloa a Amerika pele ba qetella ba lula fatše. kae-kae Bophirima Bophirima kapa Mathoteng a Maholo. Ho tlalehoa hore ke bona bathehi ba lichaba tse fapa-fapaneng tse kang Maaztec, Maya le Inca.

Tšōmo ea Madoc e ile ea fumana botumo bo boholo ka ho fetisisa nakong ea Mehla ea Elizabethan, ha bangoli ba Welsh le Manyesemane ba ne ba e sebelisa ho tšehetsa lipolelo tsa Brithani ho Lefatše le Lecha khahlano le tsa Spain. Tlaleho ea pele e felletseng ea leeto la Madoc, ea pele ea ho bolela hore Madoc o tlile Amerika pele ho Columbus, e hlaha bukeng ea Humphrey Llwyd. Cronica Walliae (e hatisitsoeng ka 1559), phetolelo ea Senyesemane ea Brut le Tywysogion.

Ho entsoe liteko tse 'maloa tsa ho netefatsa nalane ea Madoc, empa bo-rahistori ba Amerika ea pele, haholo Samuel Eliot Morison, ba nka pale ena e le tšōmo.

'Musisi John Sevier oa Tennessee o ngotse tlaleho ka 1799 e hlalosang ho sibolloa ha masapo a tšeletseng a koahetsoeng ka lihlomo tsa koporo tse nkileng seaparo sa matsoho sa Welsh, seo e ka 'nang eaba e ne e le leshano. Haeba e ne e le tsa 'nete, e ne e tla ba bopaki bo tiileng ka ho fetisisa boo re nang le bona bakeng sa qetello ea leeto la Madoc, leo ho seng joalo e ntseng e le sephiri.