Otu ọha mmadụ mepere emepe gburugburu akụ na ụba agrarian nke nwere ọka, skwọsh, yucca, na ihe ọkụkụ ndị ọzọ ihe dị ka afọ 2,000 gara aga na mpaghara ụsọ oké osimiri Peru nke na -enweta mmiri na -erughị milimita 4 kwa afọ. Ihe nketa ha, nke a maara dị ka Nazca, bụ nke ụwa kacha mara taa site na Nazca Lines, geoglyphs oge ochie n'ọzara nke sitere na ahịrị dị mfe ruo na nkọwa nke enwe, azụ, ngwere, na ọtụtụ ndị ọzọ na -akpali mmasị.
Ọ bụ ezie na ozizi a nabatara bụ na ọ ga -abụ na e wuru ahịrị ndị ahụ maka ebumnuche okpukpe, ọmarịcha ihe owuwu nke ọwa mmiri ndị dị n'okpuru ala nke Nazcas bụ ike dị mkpa nke kwagidere ọha mmadụ ha niile. Sistemu a gbanyere n'ime ọdọ mmiri ndị dị n'okpuru ala nke dị n'okpuru ugwu Nazca, na -asọba mmiri n'oké osimiri site n'usoro ọwara mmiri kwụ ọtọ. Enwere ọtụtụ, ma ọ bụrụ na ọ bụghị narị otu narị, nke olulu mmiri yiri okirikiri a maara dị ka puquios, na-agbachapụ elu ọwa mmiri ndị a n'okpuru ala.
Site na 1000 BC ruo 750 AD, ndị Nazca chịrị mpaghara ahụ. Mmalite nke usoro ụzọ mmiri bụ ihe omimi ruo ọtụtụ iri afọ, mana dịka edemede Rosa Lasaponara nke Institute of Methodologies for Analysis Environmental dị na Italytali si kwuo, ndị otu ya edozila ihe omimi ahụ.
Ndị ọkà mmụta sayensị jiri foto satịlaịtị mee ka a mata puquios dị ka 'sistemụ hydraulic dị mgbagwoju anya wuru iji wepụta mmiri n'ọdọ mmiri dị n'okpuru ala'. Rosa Lasaponara kwenyere na nchọpụta ya na-akọwa etu ndị Nazca mbụ siri nwee ike ịdị na gburugburu mmiri. Ọzọkwa, ọ bụghị naanị na ha lanarịrị, kamakwa ha mepụtara ọrụ ugbo.
Puquios dị n'otu mpaghara ahụ ahịrị Nazca a ma ama na arụrịta ụka nke ukwuu na uru oghere ndị a. Ụfọdụ ndị ọkọ akụkọ ihe mere eme na ndị na -amụ banyere ihe ndị mgbe ochie kwuru na ha bụ akụkụ nke usoro ịgba mmiri ka mma. Ndị ọzọ kwuru na ndị a bụ ili emume.
Ọ gbagwojuru ọtụtụ ndị ọkachamara anya etu ụmụ amaala Nazca si nwee ike ito nke ọma na gburugburu ebe ụkọ mmiri ozuzo nwere ike ịdịgide ruo ọtụtụ afọ n'otu oge.
Lasaponara na ndị otu ya nwere ike ịghọta nke ọma etu esi agbasasị puquios na mpaghara Nazca, yana ebe ha gbara ọsọ n'ihe metụtara obodo ndị dị nso - nke dị nfe ugbu a - site na iji foto satịlaịtị.
"Ihe pụtara ìhè ugbu a bụ na usoro puquio ga -abụrịrị ọkaibe karịa ka ọ dị taa," Lasaponara na -agbakwụnye. Site n'iji mmiri na -akparaghị ókè n'ime afọ ahụ niile, sistemụ puquio nyere aka gbasaa ọrụ ubi ndagwurugwu n'otu n'ime mpaghara kpọrọ nkụ nke ụwa. "
Mmalite nke puquios ka bụụrụ ndị ọkà mmụta ihe omimi ebe ọ bụ na enweghị ike iji usoro mkpakọrịta nwoke na nwanyị carbon na tunnels. Na Nazca ahapụghị ihe ọ bụla gbasara ebe ha siri bịa. Ewezuga ihe pụrụ iche nke ndị Maya, ha, dị ka ọtụtụ omenala ndị ọzọ nke South America, enweghị usoro ide ihe.
"Ihe okike nke puquios mere ka ọ dị mkpa itinye teknụzụ dị oke elu," Lasaponara na -akọwa. Ọ bụghị naanị na ndị na -atụpụta puquios chọrọ ka ha ghọta nke ọma na mpaghara mpaghara na mgbanwe oge a na -enweta mmiri, mana idobe ọwa mmiri bụ ihe isi ike teknụzụ n'ihi nkesa ha na mmejọ tectonic.
"Ihe dị ịtụnanya n'ezie bụ nnukwu ọrụ, atụmatụ, na imekọ ihe ọnụ dị mkpa maka okike ha na ndozi ya na -aga n'ihu," Lasaponara kwuru.
Nke ahụ pụtara mmiri na -agbanwe agbanwe, na -adịgide adịgide maka ọgbọ na mpaghara nke bụ otu n'ime mmiri kpọrọ nkụ na mbara ala. Iji kwuo, ọrụ hydraulic kacha nwee oke na mpaghara Nazca mere ka mmiri dị kwa afọ, ọ bụghị naanị maka ọrụ ugbo na ịgba mmiri, kamakwa maka mkpa anụ ụlọ.
Achọpụtala mpaghara mpaghara Nazca ruo ọtụtụ iri afọ, mana ọ ka nwere ọtụtụ ihe ịtụnanya. Afọ ole na ole gara aga, David Jonson, onye bụbu onye nkuzi, igwefoto, na onye nyocha nọọrọ onwe ya si Poughkeepsie, New York, tụpụtara echiche nke ya gbasara Nazca geoglyphs. Ọ na -arụ ụka na ụkpụrụ ahụ na -arụ ọrụ dị ka maapụ ma na -arụtụ aka na mmiri dị n'okpuru ala na -enye usoro puquios.
Ọ nọ na -amụ blanketị ama ama Nazca, nke na -ekpuchi gburugburu square kilomita 280, kemgbe mbido 1990s (725.2 sq. Km). Jonson nọrọ ọtụtụ izu na mpaghara ụsọ oké osimiri Peru na -enyocha ahịrị, nke a na -ahụta dị ka otu ihe omimi kacha ukwuu n'ụwa.
The "Oghere dị omimi nke Peru," dị ka onye nyocha ahụ si dị, ga -abụrịrị ihe atụ nke nka nka na ikike okike nke ndị mmadụ si na mpaghara Mediterenian ebuga na South America. Ọ na-arụ ụka na "oge ụfọdụ mgbe ha rutere, ndị kwabatara nwere ike, site na mkpa, wuru usoro nchịkọta mmiri nzacha na nzacha adịghị mfe."
