Ọ bụrụ na onye na-ese ihe na Spen nwere ike ịkpụ nkume ka ọ pụta ìhè dị ka nke a n'ụwa taa, gịnị kpatara na ndị Peruvian oge ochie enweghị ike? Echiche nke ihe ọkụkụ na-agbaze nkume yiri ka ọ gaghị ekwe omume, ma tiori na sayensị na-eto eto.
Ndị ọkà mmụta sayensị na ndị ọkà mmụta ihe ochie na-agbalị ịchọpụta otú e si wuo ihe owuwu ndị Peruvian oge ochie dị ka Sacsahuamán Complex. E ji nnukwu nkume rụọ ụlọ ndị a dị ịtụnanya nke ngwá ọrụ anyị nke oge a na-apụghị ibugharị ma ọ bụ hazie nke ọma.
Ihe ngwọta nke ilu ahụ ọ bụ osisi nke mere ka ndị Peruvian oge ochie mee ka nkume ahụ dị nro, ka ọ bụ na ha maara nkà na ụzụ ochie dị omimi nke nwere ike ịgbanye nkume?
Mgbidi nkume dị na Cuzco na-egosipụta ihe ọkụ na-ekpo ọkụ na oke okpomọkụ ma na-eme ka ọ pụta ìhè bụ enyo - yana ezigbo ụtọ, dịka ndị nyocha Jan Peter de Jong, Christopher Jordan na Jesus Gamarra siri kwuo.
Onye na-ese ihe na Spen nwere ike ịmepụta ọrụ nka nke yiri ka a kpụrụ ya site n'ime ka okwute ahụ dị nro na ịmepụta ihe mara mma na ya. Ha na-egosi na ha na-agbawa obi kpamkpam.
Dabere na nlebanya a, Jong, Jordan na Gamarra kwubiri na “a na-eji ụfọdụ ụdị teknụzụ dị elu gbazee blọk okwute nke etinyeziri ma kwe ka ọ dị jụụ n'akụkụ ihe mgbochi jigsaw-polygonal nke adịlarị. Nkume ọhụrụ ahụ ga-anọgide na-edobe n'ihu okwute ndị a n'ụzọ zuru oke ma ọ ga-abụ ngọngọ nke granite nke ya nke ga-enwekwu ihe nkedo n'ime ya gburugburu wee "gbazee" n'ime ebe ha na-ejikọta na mgbidi ahụ.
David Hatcher Childress dere n'akwụkwọ ya, sị: "N'echiche a, a ka ga-enwe ike ịkwọ ọkụ na ihe ndị ga-akpụzi ihe mgbochi ndị ahụ ka a na-agbakọta mgbidi." 'Nkà na ụzụ oge ochie na Peru na Bolivia.'
Dị ka Jong na Jordan si kwuo, mmepeanya oge ochie dị iche iche n'ụwa niile maara teknụzụ mgbaze nkume dị elu nke ọma. Ha na-ekwukwa na “okpomọkụ ụfọdụ agbajiwo nkume ndị dị n’akụkụ ụfọdụ n’okporo ụzọ oge ochie dị na Cuzco iji mee ka ha nwee ọdịdị enyo.”
Dị ka Jordon, de Jong, na Gamarra si kwuo, “okpomọkụ aghaghị iru 1,100 degrees Celsius, na ebe ochie ndị ọzọ dị nso na Cuzco, karịsịa Sacsayhuaman na Qenko, egosipụtawo ihe mgbaàmà nke vitrification.” E nwekwara ihe àmà na-egosi na ndị Peruvian oge ochie nwere ohere ịnweta osisi nke mmiri ya na-eme ka nkume dị nro, na-ekwe ka e mee ya ka ọ bụrụ ihe na-esi ísì ụtọ.
Ọkà mmụta ihe ochie nke Britain, na onye nchọpụta Colonel Fawcett kọwara n'akwụkwọ ya 'Exploration Fawcett' otú ọ nụrụ na a na-ejikọta nkume ndị ahụ site n'iji ihe mgbaze na-eme ka nkume dị nro na-agbanwe agbanwe nke ụrọ.
N'ihe odide ala ala peeji nke akwụkwọ nna ya, onye edemede na onye nyocha omenala Brian Fawcett na-akọ akụkọ na-esonụ: Otu enyi ya nke na-arụ ọrụ n'ebe a na-egwupụta akụ na 14,000 ụkwụ na Cerro di Pasco dị na Central Peru hụrụ otu ite n'ime ozu ndị Incan ma ọ bụ tupu Incan. .
O meghere ite ahụ, na-eche na ọ bụ chicha, bụ́ ihe ọṅụṅụ na-aba n'anya, ma mebie akara wax ochie nke na-adịchaghị adị. Mgbe e mesịrị, a kwapụrụ ite ahụ ma daa n'elu nkume n'amaghị ama.
Fawcett kwuru, sị: “Ihe dị ka nkeji iri ka e mesịrị, m hulatara n'elu nkume ahụ ma legidere anya n'ezoghị ọnụ na mmiri mmiri ahụ wụfuru. Ọ dịghịzi mmiri mmiri; ebe nile ebe ọ nọ, na nkume di n'okpuru ya, di nro dika ciment miri. Ọ dị ka nkume ahụ agbazeela dị ka wax n’okpuru mmetụta okpomọkụ.”
Fawcett yiri ka ọ kwenyere na enwere ike ịhụ osisi ahụ n'akụkụ mpaghara Chuncho nke Pyrene River, ma kọwaa ya dị ka nke nwere akwụkwọ na-acha uhie uhie na-acha uhie uhie ma guzoro gburugburu otu ụkwụ ogologo.
Onye na-eme nchọpụta bụ onye na-amụ nnụnụ na-adịghị ahụkebe na Amazon nyere akụkọ ọzọ. Ọ hụrụ ka nnụnụ na-eji alaka na-ehicha nkume iji mee akwụ́. Mmiri si n'alaka ahụ gbazee nkume ahụ, na-emepụta oghere nke nnụnụ nwere ike isi na ya wuo akwụ ya.
Ọ pụrụ isiri ụfọdụ ndị ike ikweta na ndị Peruvian oge ochie gaara eji ihe ọṅụṅụ osisi rụọ ụlọ arụsị dị ịtụnanya dị ka Sacshuhuamán. Ọ na-eju ndị ọkà mmụta ihe ochie na ndị ọkà mmụta sayensị anya ịhụ otú e si wuo nnukwu ihe owuwu dị otú ahụ na Peru na n’ebe ndị ọzọ n’ụwa.
