Nnyocha ọhụrụ sitere na Mahadum Cincinnati na -atụ aro na ndị bi n'obodo Makal nke oge ochie nke Tikal nke dị n'ime oke ọhịa nke Guatemala jiri mineral mee ka mmiri dị n'ime mmiri ha dị ọcha. Nke ahụ bụ, ndị Mayan mepụtara usoro nzacha mmiri a ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ afọ 2,000 tupu ejiri usoro ndị yiri ya na Europe, na -eme ka ọ bụrụ otu n'ime usoro ọgwụgwọ mmiri kacha ochie n'ụwa.
Usoro ọgwụgwọ mmiri kacha ochie nke ndị Mayan
Taa, ọtụtụ mmadụ na -eji ihe nzacha wepụ ihe na -adịghị na mmiri. Ọ dị mma, ugbu a otu nyocha achọpụtala na na Tikal, ndị Mayan ejirila usoro nzacha mmiri mee otu ihe ahụ. Otu ndi oru nyocha nke nwere otutu ihe Mahadum nke Cincinnati, nke ndị na -amụ banyere mmadụ, ndị na -amụ banyere ala na ndị na -amụ banyere ihe ndị dị ndụ, achọpụtala na ndị bi n'oge ochie n'obodo Tikal (nke nnukwu mkpọmkpọ ebe ya na -etolite n'oké ọhịa Guatemala) wuru ihe nzacha mmiri site na iji ihe ndị si ebe dị ọtụtụ kilomita dị anya. Ndị ọkà mmụta ihe ochie abịala na nkwubi okwu a mgbe ha chọtara ihe akaebe nke usoro ọkaibe nke nzacha eke na nchekwa mmiri Corriental, otu n'ime mmiri mmiri ise dị na Tikal.
Ihe nzacha eke: nlegharị anya nke Mayans
Ndị ọrụ nyocha achọpụtala kristal kristal na zeolite na Tikal, n'agbanyeghị na a chọtara mineral nke ikpeazụ naanị na ọdọ mmiri Corriental. Quartz dị na ájá siri ike na zeolite, ngwakọta kristal nke nwere silicon na aluminom, na -emepụta myọkụ. Iji chọpụta zeolite na quartz kristal na nsị nke ọdọ mmiri Corriental, ndị ọkà mmụta sayensị mere nyocha mgbasa ozi X-ray (usoro ejiri chọpụta nhazi nhazi nke atọm n'ime kristal).
Na ụkpụrụ, ụdị ihe nzacha eke a ga-ewepụrịrị ụmụ irighiri ihe na-emerụ ahụ, ogige ndị bara ọgaranya nitrogen, ọla dị arọ dị ka mercury na nsị ndị ọzọ n'ime mmiri, ka Kenneth Barnett Tankersley, onye prọfesọ na-akpakọrịta na Anthropology na Mahadum Cincinnati na onye isi edemede nke ọmụmụ, nke e bipụtara n'akwụkwọ akụkọ Akụkọ sayensị.
Dị ka onye nyocha si kwuo, "Ihe na -atọ ụtọ bụ na sistemụ a ga -aga n'ihu na -arụ ọrụ taa ma ndị Mayan chọtara ya ihe karịrị afọ 2,000 gara aga. Ha mepụtara usoro nzacha mmiri a ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ puku afọ abụọ tupu ejiri usoro ndị yiri ya na Europe, na -eme ka ọ bụrụ otu n'ime usoro ọgwụgwọ mmiri kacha ochie n'ụwa. "
N'ezie, maka ndị Mayan oge ochie, ịchọta ụzọ isi nweta ma chekwaa mmiri dị ọcha dị ezigbo mkpa. Dị ka obodo ndị ọzọ nke Mayan, e wuru Tikal na limestone nke mere ka ịnweta mmiri ọ difficultụ difficultụ sie ike ruo ọtụtụ afọ, n'oge ụkọ mmiri nke oge. Yabụ na ọ nweghị ihe ha nwere ma ọ bụ ihe ọzọ ma e wezụga iji ọdọ mmiri na -adịghị ọcha, nke nwere ike bụrụ nnukwu ihe egwu maka ahụike ha n'otu oge.
Ndị ọrụ nyocha kwenyere na usoro nzacha a mejupụtara quartz na zeolite ga -echebe ndị Mayan oge ochie pụọ na nje na -emerụ ahụ na nsị ndị ọzọ nwere ike mee ka ndị na -arankụ mmiri si na -arịa ọrịa. "Ikekwe site na nlebara anya siri ike ka ndị Maya oge ochie hụrụ na ihe a jikọtara ya na mmiri dị ọcha wee gbalịsie ike iweta ya n'obodo ha." ka ndị nyocha ahụ kwuru. Mana ka ndị Mayan si nweta ihe ọmụma dị elu dị otú ahụ banyere ọrụ molekul ka bụ isiokwu na -ese okwu.
Mmiri ọrinụ ,ụ, ihe dị mkpa
Ruo taa, ọtụtụ nyocha banyere njikwa mmiri oge gboo nwara ịkọwa etu mmepeanya siri chekwaa, chịkọta ma ọ bụ tụgharịa mmiri. Ogo nke mmiri ọ drinkingụ hasụ ka siri ike idozi. Ọmụmụ ihe a emepela usoro nyocha a site n'ịchọpụta ịdị mma nke isi mmiri na otu esi emebe ya ma dokwa ya. N'ezie, iwughari ndụ, omume na mkpali nke mmepeanya kemgbe ọtụtụ puku afọ gara aga dị mgbagwoju anya. “Anyị enweghị ihe akaebe zuru oke, mana anyị nwere ihe akaebe gbara ọkpụrụkpụ. Nkọwa anyị nwere ezi uche, ” ka ndị nyocha ahụ kwuru.
Otu puku afọ n'ihu ihe ọhụrụ
A hụwokwa usoro nzacha mmiri dị mgbagwoju anya na mmepeanya oge ochie ndị ọzọ, na Gris, Egypt na South Asia, mana nke a bụ nke izizi hụrụ na kọntinenti America. “Ndị Maya oge ochie bi na gburugburu ebe okpomọkụ ma na -aghaghị imepụta ihe ọhụrụ. Na nke a bụ ihe ọhụrụ pụtara ìhè. Ọtụtụ ndị mmadụ kwenyere na ndị Amerịka nọ n'Ebe Ọdịda Anyanwụ Ụwa enweghị otu injinịa ma ọ bụ akwara teknụzụ dị ka ebe dịka Gris, Rome, India ma ọ bụ China. Mana a bịa na njikwa mmiri, ndị Mayan dị puku afọ iri n'ihu, ” mechie ndị nyocha.
