Ọtụtụ ebe dị iche iche, ihe, ọdịbendị na otu n'ime akụkọ ihe mere eme furu efu, na-akpali ndị ọkà mmụta ihe ochie na ndị na-achụ nta akụ n'ụwa niile ịchọ ha. Ịdị adị nke ụfọdụ ebe ma ọ bụ ihe ndị a, ọkachasị ndị sitere na akụkọ mgbe ochie, bụ akụkọ ifo ma ka bụrụ ajụjụ.
Anyị maara na enwere puku kwuru ụdị akụkọ a ma ọ bụrụ na anyị amalite ịgụta ọnụ, mana ebe a n'isiokwu a, anyị edepụtala ụfọdụ akụkọ ama ama nke 'akụkọ furu efu' nke bụ ihe ijuanya na nke na -akpali mmasị n'otu oge:
1 | Akụkọ mgbe ochie furu efu
Troy
Obodo ochie Troy - obodo nke bụ ebe agha Trojan kọwara na Greek Epic Cycle, ọkachasị na Iliad, otu n'ime abụ uri abụọ nke Homer kwuru. Heinrich Schliemann, onye ọchụnta ego German na ọsụ ụzọ na ngalaba mmụta ihe ochie chọpụtara Troy. Agbanyeghị na arụrịtara arụmụka a. Achọpụtara na 1870s, obodo furu efu n'etiti narị afọ nke 12 BC na narị afọ nke 14 BC.
Olympia
Ebe ofufe Greek Olympia, obere obodo dị na Elis na agwaetiti Peloponnese na Gris, ama ama maka saịtị ihe mgbe ochie nke dị n'otu aha, nke bụ nnukwu ụlọ okpukpe Panhellenic nke Gris oge ochie, ebe a na -eme egwuregwu Olympic oge ochie. Ndị ọkà mmụta ihe ochie nke Germany chọtara ya na 1875.
Legion furu efu nke Varus
Legọs nke Varus bụ nke ikpeazụ hụrụ na 15 AD wee hụkwa ya ọzọ na 1987. Publius Quinctilius Varus bụ onye ọchịagha Rome na onye ndọrọ ndọrọ ọchịchị n'okpuru eze ukwu Rome mbụ Augustus n'etiti 46 BC na Septemba 15, 9 AD. A na -echetakarị Varus maka ndị agha Rome atọ furu efu mgbe ndị agbụrụ German nke Arminius duziri na Agha Teutoburg Forest, ebe o gburu onwe ya.
Pompeii
Obodo Rom ndị dị na Pompeii, Herculaneum, Stabiae, na Oplontis ka e liri na mgbawa nke Ugwu Vesuvius. Ọ furu efu 79 AD, wee chọpụtaghachi ya na 1748.
Ọ bụ Nuestra Señora de Atocha
Nuestra Señora de Atocha, nnukwu ụgbọ mmiri Spain na ụgbọ mmiri kacha mara amara nke oke ifufe dara na Florida Keys na 1622. A chọtara ya na 1985. Mgbe ọ na -emikpu, Nuestra Señora de Atocha juputara na ọla kọpa, ọla ọcha, ọla edo, ụtaba, ihe bara nnukwu uru, na indigo si n'ọdụ ụgbọ mmiri Spanish na Cartagena na Porto Bello na New Granada-Colombia na Panama ugbu a-n'otu n'otu na Havana, na-aga Spain. Akpọrọ ụgbọ mmiri ahụ maka parish nke Atocha na Madrid.
RMS Titanic
RMS Titanic furu efu na 1912, wee chọta ya na 1985. Onye na -amaghị maka akụkọ akụkọ ụgbọ njem Britain a na -arụ ọrụ site na White Star Line nke dabara na North Atlantic Ocean n'isi ụtụtụ nke 15 Eprel 1912, mgbe ọ gbachara mgbọ. iceberg n'oge ọ na -eme njem site na Southampton gaa New York City? N'ime ndị njem na ndị ọrụ ụgbọ mmiri dị puku abụọ na narị abụọ na iri abụọ na anọ, ihe karịrị otu puku na narị ise nwụrụ, na -eme ka mmiri ahụ bụrụ otu n'ime ọdachi ụgbọ mmiri azụmahịa kacha egbu egbu nke akụkọ ntolite nke oge a.
2 | Ka furu efu akụkọ ihe mere eme
Ebo iri nke Israel furu efu
Agbụrụ iri nke Israel furu efu ka mwakpo nke Asiria wakporo na 722 BC. Agbụrụ iri ahụ furu efu bụ iri nke ebo iri na abụọ nke Israel nke ekwuru na a chụpụrụ ha na alaeze nke Israel mgbe mmeri nke alaeze ukwu Neo-Asiria ihe dị ka 722 TOA. Ndia bu ebo Reuben, Simeon, Dan, Naftali, Gad, Asha, Isaka, Zebulun, Manase, na Efraim. Ekwupụtala nzọrọ sitere na ebo "furu efu" n'ihe metụtara ọtụtụ otu, na ụfọdụ okpukperechi na -eche echiche nke Mesaya na ebo ga -alaghachi. Na narị afọ nke 7 na nke 8 OA, e jikọtara nlọghachi nke ebo ndị furu efu na echiche nke ọbịbịa nke mesaịa ahụ.
Ndị agha Cambyses furu efu:
Ndị agha furu efu nke Cambyses nke Abụọ - ndị agha nke ndị agha 50,000 tụfuru n'oké ifufe n'ọzara Egypt n'ihe dị ka 525 BC. Cambyses nke Abụọ bụ Eze nke Abụọ nke Achaemenid Empire site na 530 ruo 522 BC. Ọ bụ nwa Cyrus Onye Ukwu na onye nọchiri ya.
Igbe ọgbụgba ndụ:
Igbe ọgbụgba ndụ, nke a makwaara dị ka Igbe ọgbụgba ama, na amaokwu ole na ole gafee nsụgharị dị iche iche dị ka Igbe nke Chineke, bụ igbe e ji ọlaedo kpuchie nke nwere mkpuchi mkpuchi kọwara n'akwụkwọ Ọpụpụ dị ka nke nwere okwute abụọ ahụ. mbadamba nkume nke Iwu Iri ahụ. Dị ka akụkụ Akwụkwọ Nsọ dị iche iche dị n'ime Bible Hibru, o nwekwara mkpanaka Erọn na ite mana.
Igbe ọgbụgba ndụ furu efu mgbe ndị Babilọn wakporo Jerusalem. Kemgbe ọ kwụsịrị na akụkọ nke Akwụkwọ Nsọ, enwere ọtụtụ ebubo na achọpụtara ma ọ bụ nwee Igbe ahụ, atụkwala ọtụtụ ebe enwere ike maka ọnọdụ ya gụnyere:
Ugwu Nebo dị na Jerusalem, Chọọchị Ọtọdọks nke Etiopia nke dị na Axum, ọgba dị omimi n'ugwu Dumghe na South Africa, Katidral Chartres nke France, Basilica nke St. John Lateran na Rome, Ugwu Saịnaị na Ndagwurugwu Edom, Herdewyke na Warwickshire, England, ugwu nke Tara na Ireland na wdg.
Ọ bụ ezie na ọtụtụ kwenyere na Anubis Shrine (Shrine 261) nke ili Fero Tutankhamun, nke dị na Ndagwurugwu Ndị Eze, Egypt, nwere ike ịbụ Igbe ọgbụgba ndụ.
Ihe oyiyi nke Marduk
Ihe akpụrụ akpụ nke Marduk - ihe oyiyi okpukpe dị mkpa nke Babilọn tụfuru n'oge ụfọdụ na narị afọ nke ise na nke ise BC. Ihe akpụrụ akpụ nke Marduk, nke a makwaara dị ka ihe oyiyi nke Bêl, bụ ihe nnọchianya nkịtị nke chi Marduk, chi nke obodo ochie nke Babilọn, nke a na -ejikarị na isi ụlọ nsọ obodo, Esagila.
Grail Nsọ
Grail nsọ, nke a makwaara dị ka Chalice Dị Nsọ, dị n'ụfọdụ ọdịnala Ndị Kraịst, arịa Jizọs jiri mee Nri Anyasị Ikpeazụ iji nye mmanya. Ekwenyere na o nwere ikike anwansi. N'ịsọpụrụ nsọpụrụ, a kọwara ọtụtụ arịa dị ka Grail Nsọ. Ihe osise abụọ, otu na Genoa na otu dị na Valencia, ama ama nke ọma wee kpọọ ya Holy Grail.
Ndị agha Rome nke itoolu
Ndị agha Rome nke iteghete apụ n'anya n'akụkọ ihe mere eme mgbe 120 AD. Legio IX Hispana bụ ụsụụ ndị agha Imperial Rome nke dị site na narị afọ mbụ BC ruo opekata mpe AD 1. Ndị agha ahụ lụrụ ọgụ na mpaghara dị iche iche nke mbubreyo Roman Republic na mmalite Alaeze Ukwu Rom. E debere ya na Britain mgbe mbuso agha Rome na 120 AD. Legion na -apụ n'anya n'ihe ndekọ ndị Rom mgbe c. AD 43 na enweghị ndekọ banyere ihe mere ya.
Ọchịchị Roanoke
N'agbata 1587 na 1588, Roanoke Colony nke agwaetiti Roanoke, North Carolina Settlers nke ógbè Bekee mbụ na New World na -apụ n'anya, na -ahapụ ebe a gbahapụrụ agbahapụ na okwu "Croatoan," aha agwaetiti dị nso, nke a pịrị apị na post.
Oghere ego na Oak Island
Oghere Ego na Oak Island, akụ furu efu site na tupu 1795. Agwaetiti Oak kacha mara maka echiche dị iche iche gbasara akụ nwere ike ili ma ọ bụ ihe mgbe ochie, yana nyocha metụtara ya.
Ụgbọ mmiri Mahogany
Ụgbọ mmiri Mahogany - ụgbọ mmiri mgbe ochie nke furu efu na nso Warrnambool, Victoria, Australia. A hụrụ ya ikpeazụ na 1880.
Onye na -egwu ọlaedo nke Dutch furu efu
Dị ka akụkọ mgbe ochie ndị Amerịka si kwuo, a na -ezobe ebe a na -egwupụta ọla edo bara ọgaranya n'ebe ndịda ọdịda anyanwụ United States. A na -ekwenyekarị na ebe ahụ dị n'Ugwu Superstition, na nso Apache Junction, n'akụkụ ọwụwa anyanwụ nke Phoenix, Arizona. Kemgbe afọ 1891, e nwela ọtụtụ akụkọ gbasara otu esi achọta ogbunigwe, na kwa afọ ndị mmadụ na -achọ ebe ahụ a na -egwupụta ihe. Ụfọdụ anwụọla n'ọchịchọ ahụ.
Mịnịsta omeiwu Victoria
Mace Victoria's Parliamentary Mace furu efu ma ọ bụ zuo ohi ka a ghara ịhụ ya ọzọ. Na 1891, ezuru ihe nnọchianya dị oké ọnụ ahịa nke oge ochie na nzuko omeiwu Victoria, na -akpali otu n'ime ihe omimi kacha edobebeghị na akụkọ ihe mere eme Australia.
Ọla olu ndị Irish
Ọla ndị ahụ na -esite n'iwu kacha mma nke Saint Patrick, nke a na -akpọkarị Irish Crown Jewels ma ọ bụ State Jewels nke Ireland, bụ kpakpando dị oke egwu na akara baajị nke emere na 1831 maka Ọkaakaa na Nnukwu Nna -ukwu nke Order nke St. Patrick. Ezuru ha na Dublin Castle na 1907 yana ihe olu nke ndị knights ise nke iwu ahụ. Enwetabeghị izu ohi ahụ, ahụbeghịkwa ihe ịchọ mma ndị a.
Ụmụnne ejima
Nwanyị ejima, otu egbe egbe ndị agha Texas na -eji n'oge mgbanwe Texas na agha obodo America, furu na 1865.
Amelia Earhart na ụgbọ elu ya
Amelia Mary Earhart bụ onye ọsụ ụzọ ụgbọ elu America na onye edemede. Earhart bụ nwanyị mbụ na -anya ụgbọ elu nke na -efe naanị ya gafee Oké Osimiri Atlantic. Ọ debere ọtụtụ ndekọ ndị ọzọ, dere akwụkwọ kacha ere ahịa gbasara ahụmịhe ụgbọ elu ya, ma nyere aka n'ịmepụta The Ninety-Nines, otu nzukọ maka ndị ọkwọ ụgbọ elu nwanyị.
Mgbe a na-anwa ime ụgbọ elu ụwa niile na 1937 na Lockheed Model 10-E Electra nke Purdue kwadoro, Earhart na onye ọkwọ ụgbọ mmiri Fred Noonan furu n'etiti etiti Pacific dị nso na Island Island. Ndị nyocha enwebeghị ike ịchọta ha ma ọ bụ ihe fọdụrụ n'ụgbọ elu ha. Ekwuputara Earhart na ọ nwụrụ na Jenụwarị 5, 1939.
Ime ụlọ Amber
Ime ụlọ Amber bụ ụlọ a chọrọ mma na ogwe osisi amber nke nwere akwụkwọ ọla edo na enyo, nke dị na Obí Catherine nke Tsarskoye Selo dị nso na Saint Petersburg. Ewubere na narị afọ nke 18 na Prussia, ụlọ ahụ mebiri wee mechaa pụọ n'anya n'oge Agha IIwa nke Abụọ. Tupu ọnwụ ya, a na -ewere ya dị ka "Ihe ịtụnanya asatọ nke ụwa". Ejiri nwughari na Catherine Palace n'etiti 1979 na 2003.
Flight 19
Na Disemba 5, 1945, Flight 19 - ise TBF Avengers - furu efu ya na ndị ọkwọ ụgbọ elu iri na anọ nọ na Triangle Bermuda. Tupu enwekwaghị kọntaktị redio n'ụsọ oké osimiri ndịda Florida, a kọrọ na a nụrụ ka onye isi ụgbọ elu Flight 14 na -asị: "Ihe niile dị ịtụnanya, ọbụlagodi oke osimiri," yana "Anyị na -abanye mmiri ọcha, ọ nweghị ihe dị mma." Iji mee ka ihe bụrụ onye ọbịa, PBM Mariner BuNo 19 furu efu ya na ndị ọkwọ ụgbọ elu 59225 n'otu ụbọchị ka ha na -achọ ụgbọ elu 13, na ahụbeghị ha ọzọ.
Chelengk nke Onyenwe Nelson
“Adleral Lord Nelson diamond Chelengk bụ otu n'ime ihe ndị ama ama na akara ngosi kacha mma na akụkọ ntolite Britain. Onye Sultan Selim nke atọ nke Turkey nyere Nelson mgbe agha Naịl dị na 1798, ọla ahụ nwere ụzarị diamond iri na atọ na -anọchite anya ụgbọ mmiri ndị France jidere ma ọ bụ bibie na ihe ahụ.
N'ikpeazụ na 1895, ezinụlọ Nelson rere Chelengk na ọrịre ma mesịa chọta ụzọ ya na National Maritime Museum na Greenwich ebe ọ bụ ihe ngosi kpakpando. Na 1951, onye ohi nwamba na-enyo enyo zuuru ihe ịchọ mma a wee tufuo ya ruo mgbe ebighị ebi.
Jules Rimet FIFA World Cup Trophy furu efu
Ezuru Jules Rimet Trophy, nke enyere onye meriri n'asọmpi iko mba ụwa, na 1966 tupu iko iko mba ụwa nke 1966 na England. Nkịta aha ya bụ Pickles nwetere iko a ma emesịa jaa ya mma wee nweta òtù nzuzo na -eso maka dike ya.
Na 1970, Brazil nwetara Jules Rimet Trophy ruo mgbe ebighi ebi mgbe ha meriri iko ụwa nke ugboro atọ. Mana na 1983, ezuru iko ahụ ọzọ na ihe ngosi na Rio de Janeiro, Brazil, nke enweghị mgbọ mana maka osisi ya. Otu onye na -ahụ maka ụlọ akụ na ụlọ ịgba bọọlụ akpọrọ Sérgio Pereira Ayres bụ onye zuru ohi ahụ. Agbanyeghị na ebe ngosi ihe mgbe ochie FIFA World Football chọtara ntọala mbụ nke iko ahụ, ọ ka na -efu kemgbe ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ afọ iri anọ.
Ili ndị furu efu nke nnukwu ndị akụkọ ihe mere eme
Ruo taa, ọ nweghị onye nwere echiche banyere ebe ụfọdụ nnukwu ili akara ngosi akụkọ ihe mere eme dị. N'okpuru bụ ụfọdụ ndị ama ama n'akụkọ ihe mere eme nke a ka nwere ike ịhụ ili ndị furu efu:
- Alexander the Great
- Genghis Khan
- Akhenaten, nna Tutankhamun
- Nefertiti, eze nwanyị Egypt
- Alfred, Eze nke Wessex
- Attila, Onye Ọchịchị nke Huns
- Thomas Paine
- Leonardo da Vinci
- mozart
- Cleopatra & Mark Anthony
Ọbá akwụkwọ nke Alexandria
Nnukwu Ọbá akwụkwọ nke Aleksandria dị na Aleksandria, Egypt, bụ otu n'ime ọba akwụkwọ kacha ibu na nke kacha ochie n'ụwa ochie. Ọbá akwụkwọ ahụ bụ akụkụ nke ụlọ ọrụ nyocha buru ibu akpọrọ Mouseion, nke a raara nye Muses, chi nwanyị itoolu nke nka. Dị ka ndị ọkọ akụkọ ihe mere eme si kwuo, n'otu oge, e debere ihe karịrị akwụkwọ mpịakọta 400,000 n'ọbá akwụkwọ. Ọ dịla anya a mara Alexandria maka ndọrọ ndọrọ ọchịchị na -eme ihe ike na nke na -adịghị agbanwe agbanwe. Ya mere, a gbara ọkụ ma ọ bụ bibie nnukwu ọbá akwụkwọ ahụ n'otu agha na ọgba aghara otu akụkọ ihe mere eme.
3 | Ka furu efu mana akụkọ ihe mere eme
Agwaetiti Atlantis
Atlantis, ma eleghị anya mba agwaetiti akụkọ ifo a kpọtụrụ aha na mkparịta ụka Plato “Timaeus” na “Critias,” abụwo ihe na -amasị ndị ọkà ihe ọmụma na ndị ọkọ akụkọ ihe mere eme nke ọdịda anyanwụ ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ afọ 2,400. Plato (c.424–328 BC) na -akọwa ya dị ka alaeze dị ike ma dị elu nke mikpuru, n'ime abalị na otu ụbọchị, banye n'oké osimiri gburugburu 9,600 BC
E kewara ndị Gris oge ochie ma a ga -ewere akụkọ Plato dị ka akụkọ ihe mere eme ka ọ bụ naanị ihe atụ. Kemgbe narị afọ nke 19, enweela mmasị ọzọ na ijikọ Atlantis Plato na ebe akụkọ ihe mere eme, ọkachasị agwaetiti Greek nke Santorini, nke mgbawa ugwu gbawara n'ihe dị ka 1,600 BC.
El Dorado: Obodo Gold nke furu efu
El Dorado, nke bụbu El Hombre Dorado ma ọ bụ El Rey Dorado, bụ okwu Alaeze Ukwu Spen jiri kọwaa onye isi akụkọ ifo nke ndị Muisca, ụmụ amaala Altiplano Cundiboyacense nke Colombia, onye, dị ka mmemme mmalite, kpuchie onwe ya. ya na uzuzu ola edo wee mikpuo na Lake Guatavita.
N'ime ọtụtụ narị afọ, akụkọ a mere ka ndị mmadụ gaa chọọ obodo ọlaedo. Na narị afọ nke 16 na 17, ndị Europe kwenyere na ebe ọ bụla na New World nwere nnukwu akụ nke a maara dị ka El Dorado. Ọchịchọ ha na -achọ akụ a tufuru ndụ a na -apụghị ịgụta ọnụ, chụpụrụ ma ọ dịkarịa ala otu nwoke igbu onwe ya, ma tinye nwoke ọzọ n'okpuru anyụike onye na -egbu ya.
Ụgbọ mmiri furu efu nke ọzara
Akụkọ banyere ụgbọ mmiri furu efu nke e liri n'okpuru ọzara California dịgidere kemgbe ọtụtụ narị afọ. Echiche dị iche iche sitere na ụgbọ mmiri Spanish ruo Viking Knarr - yana ihe niile dị n'etiti. Enweghị akụkọ ihe mere eme, ma ọ bụ ị ga -ahụ ntakịrị ihe akaebe nke akụkọ ndị a. Mana ndị kwenyere na ịdị adị ya na -arụtụ aka etu mmiri siri kpuchie ebe a kpọrọ nkụ. Nne Nature na -emeghere ohere nke ihe omimi mmiri, ka ha na -arụ ụka.
Ụgbọ okporo ígwè Nazi
Akụkọ mgbe ochie na -egosi na n'oge ikpeazụ nke Agha IIwa nke Abụọ, ndị agha Nazi jiri ihe dị oke ọnụ ahịa dị ka ọla edo, ọla dị oke ọnụ, ọla na ngwa agha kwajuru ụgbọ oloko na Breslau, Poland. Ụgbọ oloko ahụ pụrụ wee gawa n'ebe ọdịda anyanwụ na -aga Waldenburg, ihe dị ka kilomita iri anọ. Agbanyeghị, ebe ọ na -aga, ụgbọ oloko ahụ na akụ ya niile bara uru n'ugwu Owl.
N'ime ọtụtụ afọ, ọtụtụ nwara ịchọta akụkọ mgbe ochie "Nazi Gold Train" mana ọ nweghị onye nwere ike ime ya. Ndị ọkọ akụkọ ihe mere eme na -ekwu na ọ nweghị ihe akaebe ga -egosi na ịdị adị nke "Ọla Ọchịchị Nazi". Ọ bụ ezie na ọ bụ eziokwu na, n'oge agha ahụ, Hitler nyere iwu ka ọ mepụta netwọk nzuzo nke ọwara ala n'okpuru ugwu ikwiikwii.
Kedu ka ọ fọrọ nke nta ka ụmụ mmadụ nwụọ n'ihe dị ka afọ 70,000 gara aga?
Ụmụ mmadụ fọrọ nke nta ka ha laa n'iyi ihe dị ka afọ 70,000 gara aga mgbe ọnụ ọgụgụ ndị mmadụ dara n'okpuru 2,000. Mana onweghị onye doro anya ihe kpatara ya ma ọ bụ ka ihe niile siri mee. Agbanyeghị, ihe "Ozizi ọdachi nke Toba" na -ekwu na oke oke ugwu mgbawa mere n'ihe dị ka 70,000 BC, n'otu oge ahụ nnukwu mmadụ Nsogbu DNA. Nchọpụta na-egosi na mgbawa nke ugwu mgbawa a a na-akpọ Toba, na Sumatra dị n'Indonesia, gbochiri anyanwụ n'ofe Eshia ruo afọ 6 n'usoro, na-akpata oke oyi mgbawa ugwu na oge jụrụ oyi nke dị otu puku afọ n'ụwa.
Dị ka "Echiche mkpụrụ ndụ ihe nketa", n'etiti afọ 50,000 na 100,000 gara aga, ọnụ ọgụgụ mmadụ belatara nke ukwuu ruo 3,000-10,000 ndị dị ndụ. Ihe akaebe mkpụrụ ndụ ihe nketa na -akwado ya na -egosi na ụmụ mmadụ taa sitere na obere mmadụ dị n'agbata 1,000 na 10,000 ụzọ ọmụmụ abụọ nke dị ihe dị ka afọ 70,000 gara aga.
Kedu ka 97% nke akụkọ ntolite mmadụ si furu efu taa?
Ọ bụrụ na anyị eleghachi anya azụ n'akụkọ ihe mere eme, anyị ga -ahụ na e nwere ọtụtụ puku ihe omimi mere n'ime obere akụkụ nke akụkọ ntolite mmadụ. Ma ọ bụrụ na anyị ewezuga eserese ọgba (nke na-agaghị enwe nnukwu ọdịiche), pere mpe nke ndị ọkọ akụkọ ihe mere eme na ndị sayensị anyị mara n'ezie nwere ike ọ gaghị karịa 3-10%.
Ndị ọkọ akụkọ ihe mere eme nwetara ọtụtụ akụkọ mgbe ochie zuru oke site na edemede dị iche iche. Na mmepeanya nke Mesopotemia, nke gụnyere ndị anyị na -akpọ Sumerians, bu ụzọ jiri akwụkwọ edemede ede ihe ihe karịrị afọ 5,500 gara aga. Yabụ tupu nke ahụ, kedu ihe mere na akụkọ ntolite mmadụ ??
Gịnị bụ kpọmkwem akụkọ ihe mere eme mmadụ? Kedu ihe anyị kwesịrị ịtụle dị ka akụkọ ihe mere eme mmadụ? Na ole ka anyị mara maka ya?
Enwere ụzọ abụọ dị iche iche iji kọwaa usoro iheomume nke akụkọ ntolite mmadụ ma chọpụta etu anyị siri mara usoro iheomume ndị a:
- Xzọ 1: “Anatomically Modern homo sapiens” ma ọ bụ homo sapiens sapiens malitere na narị afọ abụọ gara aga. Yabụ n'ime afọ 200,000k nke akụkọ ntolite mmadụ, 200k enweghị akwụkwọ. Nke pụtara ihe dịka 195.5%.
- Xzọ 2: Ka ọ dị ugbu a, omume omume mere ihe dị ka afọ 50,000 gara aga. Nke pụtara ihe dịka 90%.
Yabụ, ị nwere ike ịsị na ndị mmadụ kwụsịrị ibi ndụ dị ka ndị na-achụ nta anụ naanị afọ 10,000 gara aga, mana ndị mmadụ bu ha ụzọ mara ezigbo mma, akụkọ ha furu efu ruo mgbe ebighị ebi.
