Yo te jwenn ponya kristal ki gen 5,000 an nan yon kavo pre-istorik ibèrik sekrè.

Afè kristal sa yo te fèt pou yon kèk chwazi ki te kapab gen mwayen liks pou kolekte epi transfòme materyèl sa yo nan zam.

Akeyològ yo te dekouvri zouti anpil nan sivilizasyon pre-istorik nan tout listwa. Majorite nan yo konstwi an wòch, men yon gwoup chèchè nan peyi Espay dekouvri etonan zam kristal wòch. Youn nan ponya yo kristal ki pi enpresyonan, ki dat omwen 3,000 BC, montre konpetans nan ekstraòdinè nan moun ki fè mete pòtre li.

Ponya kristal
Lam ponya kristal la © Miguel Angel Blanco de la Rubia

Dekouvèt la etonan te fè nan la Montelirio tholos, yon kavo megalitik nan sid Espay. Sit masiv sa a fèt ak gwo plak adwaz e li gen anviwon 50 mèt nan longè. Sit la te fouye ant 2007 ak 2010, ak yon etid sou zouti kristal te pibliye senk ane pita pa akademisyen nan University of Granada, University of Seville, ak Konsèy siperyè Panyòl pou rechèch syantifik. Yo te dekouvri 25 pwent flèch ak lam anplis ponya a.

Kristal wòch la gaye toupatou nan sit pre-istorik iben yo, dapre etid la, byenke li raman egzamine nan pwofondè. Pou konprann fonksyon zam inik sa yo, nou dwe premye egzamine sikonstans kote yo te dekouvri yo.

Konklizyon yo nan tholos yo nan Montelirio?

Ponya kristal
A: Ontiveros flèch; B: Montelirio tholos flèch; C: Montelirio lam ponya kristal; D: Montelirio tholos nwayo; E: Montelirio debri knapping; F: Montelirio mikwo-lam; G: Montelirio tholos microblades © Miguel Angel Blanco de la Rubia.

Nan tholos la Montelirio, yo te dekouvri zo yo nan omwen 25 moun. Selon envestigasyon anvan yo, omwen yon gason ak anpil fanm te peri kòm yon rezilta nan anpwazònman. Rès fanm yo te ranje nan yon modèl sikilè nan yon chanm tou pre zo lidè posib gwoup la.

Yo te jwenn anpil bagay antèman tou nan tonm yo, tankou “koupe oswa rad ki te fèt ak plizyè dizèn milye pèl ki te pèse ak dekore ak pèl anb”, bagay ki fèt ak kòn elefan, ak moso fèy lò. Paske pwent flèch kristal yo te dekouvri ansanm, ekspè yo kwè ke yo te ka fè pati yon ofrann seremoni. Yon trousseau fineray te dekouvri tou, ki genyen defans elefan, bijou, istansil, ak yon ze otrich.

Yon ponya sakre?

Ponya a Crystal
Crystal ponya a © Miguel Angel Blanco de la Rubia

Ak ponya kristal la? "Ansanm ak yon hilt kòn elefan ak fouray," li te dekouvri pou kont li nan yon lòj diferan. Ponya 8.5-pous-long gen fòm menm jan ak lòt ponya nan peryòd istorik la (diferans lan, nan kou, se ke ponya sa yo te fè nan silex ak yon sèl sa a se kristal).

Dapre ekspè yo, kristal la ta kenbe gwo valè senbolik nan moman an. Moun nan sosyete segondè yo te itilize wòch sa a pou yo pran vigè oswa, selon lejand, kapasite majik. Kòm yon rezilta, sa a ponya kristal ka yo te itilize nan yon varyete de seremoni. Ponyèt zam sa a se kòn elefan. Sa a, dapre espesyalis, se ankò plis prèv ke ponya sa a kristal ki te fè pati klas dominan nan peryòd la.

Gwo konpetans nan pwofesyon

Ponya kristal la
© Miguel Angel Blanco de la Rubia

Fini sou ponya kristal sa a endike ke li te pwodwi pa atizan ki te kalifye nan travay yo. Chèchè yo konsidere li kòm "pi plis teknikman avanse” Atifact te janm detere nan tan pase Iberia a, ak eskilti li ta te pran anpil ekspètiz.

Gwosè ponya kristal la implique li te kreye nan yon blòk sèl nan vè sou 20 cm long ak 5 cm epè, dapre ekspè yo. Presyon Sur te itilize yo kreye 16 flèch yo, ki enplike nan retire balans yo mens sou kwen wòch la. Sa a sanble ak flèch tèt flint nan aparans, sepandan chèchè yo fè remake ke fòje objè kristal sa yo mande pou plis konpetans.

Siyifikasyon an nan zam kristal

Materyèl yo pou kreyasyon sa yo te dwe akeri de lwen paske pa te gen okenn min kristal ki tou pre. Sa a prete kredans nan teyori a ke yo te fèt pou yon kèk chwazi ki te kapab peye liksye a nan kolekte ak transfòme materyèl sa yo nan zam. Li enpòtan tou pou remake ke okenn nan zam yo sanble yo te fè pati yon sèl moun; olye de sa, tout bagay sijere ke yo te gen entansyon pou l 'gwoup.

Chèchè yo eksplike, "Yo prezimableman reflete regali fineray ki te sèlman aksesib a elit la nan peryòd istorik sa a." “Kristal wòch la, nan lòt men an, dwe te gen yon objektif senbolik kòm yon matyè premyè ak siyifikasyon patikilye ak enplikasyon. Nan literati a, gen egzanp kilti kote kristal wòch ak kwats yo itilize kòm matyè premyè pou reprezante lavi, kapasite majik, ak koneksyon zansèt yo. di chèchè yo.

Malgre ke nou pa konnen pou ki sa zam sa yo yo te itilize pou, dekouvèt yo ak rechèch bay yon aperçu kaptivan nan sosyete yo pre-istorik ki rete Latè a plis pase 5,000 ane de sa.