၎င်းတို့မတိုင်မီရှေးခေတ်တီထွင်မှု ၁၂ ခု

ဘီစီ ၁၀၀ မှာပထမဆုံးကွန်ပျူတာကိုတကယ်ဖန်တီးခဲ့တာသင်သိပါသလား။

မျက်မှောက်ခေတ်၌ဖန်တီးပုံပေါ်သောတီထွင်မှုများရှိသော်လည်း၎င်းတို့သည်လွန်ခဲ့သောရာစုနှစ်များစွာကပင်ရာစုနှစ်များစွာကပင်အမှန်တကယ်ဖန်တီးခဲ့ကြသည်။

၄ င်းတို့၏အချိန်မတိုင်မီရှေးဟောင်းတီထွင်မှု ၁၂ ခု
© Image Credit: Wikimedia Commons

ဒါတွေကသူတို့ခေတ်မတိုင်ခင်ကအဆင့်မြင့်ဆုံးရှေးဟောင်းနည်းပညာတွေနဲ့တီထွင်မှု ၁၂ ခုရဲ့စာရင်းပါ။

၁ | အလှကုန်ခွဲစိတ်ခြင်းနှင့်ခြေတုလက်တုတပ်ဆင်ခြင်း - ဘီစီ ၃၀၀၀

၄ င်းတို့၏အချိန်မတိုင်မီရှေးဟောင်းတီထွင်မှု ၁၂ ခု
ခြေတုလက်တုသည် ရှေးခေတ်အီဂျစ်နှင့်အီရန်တို့တွင် ခြေတုလက်တု၏ အစောဆုံးအထောက်အထားဖြင့် ဘီစီ 3000 ခန့်က ရှေးခေတ်အရှေ့အနီးမှ ဆင်းသက်လာသည်။ © Image Credit: Wikimedia Commons

လွန်ခဲ့သောနှစ်ထောင်ပေါင်းများစွာကရှေးအီဂျစ်နိုင်ငံတွင်အသွင်အပြင်ချွတ်ယွင်းမှုအားပြုပြင်ရန်သမိုင်းတွင်ပထမဆုံးမှတ်တမ်းတင်ထားသောခြေတုလက်တုတပ်ဆင်ခြင်း ၎င်းသည်မမ်မီပေါ်တွင်တွေ့ရှိခဲ့သောသစ်သားခြေတုဖြစ်သည်။ ၎င်းသည်ခြေချောင်းအတုဖြစ်သော်လည်း၎င်းသည်သေသပ်စွာပြုလုပ်ထားပြီး၎င်းကိုသယ်ဆောင်ရန်လွယ်ကူစွာကူညီပုံရသည်။

၄ င်းတို့၏အချိန်မတိုင်မီရှေးဟောင်းတီထွင်မှု ၁၂ ခု
နယူးယောက်ဆေးတက္ကသိုလ်၊ ရှားပါးစာအုပ်အခန်း၊ Edwin Smith Papyrus ၏ VI & VII ဟင်းပွဲများ

ကျိုးပဲ့နေသောနှာခေါင်းကိုပလတ်စတစ်ပြုပြင်ခြင်းအတွက်ကုသနည်းများကိုပထမတွင်ဖော်ပြထားသည် Edwin Smith Papyrus ဖြစ်သည်ရှေးအီဂျစ်ဆေးပညာစာသားကိုကူးယူသည်။ ၎င်းသည်ဘီစီ ၃၀၀၀ မှ ၂၅၀၀ အထိ Old Kingdom မှယနေ့အထိရှေးအကျဆုံးလူသိများသောခွဲစိတ်ကုသနည်းတစ်ခုဖြစ်သည်။

၄ င်းတို့၏အချိန်မတိုင်မီရှေးဟောင်းတီထွင်မှု ၁၂ ခု
ရှေးခေတ်အိန္ဒိယနည်းဖြင့် နှာခေါင်းပြန်လည်တည်ဆောက်ပုံ၊ Gentleman's Magazine, 1794 © Image Credit: Wikimedia Commons

ဘီစီ ၈၀၀ တွင်ရှေးခေတ်ပလတ်စတစ်ဆာဂျရီခွဲစိတ်မှု၏နောက်ထပ်ဥပမာတစ်ခုကိုအိန္ဒိယနိုင်ငံတွင်နဖူးနှင့်ပါးပေါ်တွင်အရေပြား သုံး၍ နှာခေါင်းတံတားဖြင့်ပြန်လည်တည်ဆောက်ခဲ့သည်။

ဒီအပြင် Sushrutaဘီစီ ၆ ရာစုအတွင်းအိန္ဒိယဆရာဝန်တစ် ဦး သည်ကျွန်ုပ်တို့လိုက်နာဆဲပလတ်စတစ်နှင့်အတွင်းတိမ်ခွဲစိတ်မှုတွင်အရေးပါသောပံ့ပိုးမှုများပြုလုပ်ခဲ့သည်။

၂ | ရေနုတ်မြောင်းစနစ် - ဘီစီ ၂၆၀၀ ခန့်

၄ င်းတို့၏အချိန်မတိုင်မီရှေးဟောင်းတီထွင်မှု ၁၂ ခု
Mohenjo-Daro ရေနုတ်မြောင်းစနစ်© Harappa.Com

လူသားသမိုင်းတွင်ပထမဆုံးခေတ်မီသောရေနုတ်မြောင်းစနစ်များကိုတွေ့ရှိခဲ့ကြသည် မိုဟင်ဂျို-ဒါရို နှင့် ဟာရပန်ယခုအခါပါကစ္စတန်နိုင်ငံရှိ Indus မြစ်ဝှမ်းယဉ်ကျေးမှု၏အကြီးဆုံးအခြေချနေထိုင်ရာနေရာနှစ်ခုဖြစ်သည်။ တစ်မြို့လုံးတွင်အများသုံးအိမ်သာများ၊ ရေကန်များနှင့်မိလ္လာစနစ်အပြည့်ရှိခဲ့သည်။

ထို့အပြင်ရှေးခေတ်ရေနုတ်မြောင်းများကိုရှေးခေတ်ဘေဘီလုံ၊ တရုတ်နှင့်ရောမမြို့များတွင်တွေ့ရှိခဲ့ပြီးယနေ့ထိတည်ရှိဆဲဖြစ်သည်။

၃ | မီးလက်နက်များ - ဘီစီ ၄၂၀ ခန့်

၄ င်းတို့၏အချိန်မတိုင်မီရှေးဟောင်းတီထွင်မှု ၁၂ ခု
Byzantine သင်္ဘောတစ်စင်းသည် သူပုန်၏သင်္ဘော၊ Thomas the Slav၊ 821 အား ဂရိမီးကိုအသုံးပြုသည်။ Madrid Skylitzes မှ 12 ရာစုပုံဥပမာ © Image Credit: Wikimedia Commons

ဂရိမီးအမည်ရှိဤသေစေနိုင်သောလက်နက်ကိုအရှေ့ရောမဧကရာဇ်ကရန်သူသင်္ဘောများအားအစုလိုက်အပြုံလိုက်ဖျက်ဆီးခြင်းလက်နက်အဖြစ်အသုံးပြုခဲ့သည်။ ၎င်းသည်ကြေးနီပိုက်တစ်ခုဖြစ်ပြီးအတွင်းမှအလွန်မီးလောင်လွယ်သောဓာတုဓာတ်ကိုထုတ်လွှတ်သည်။ အစပိုင်းတွင်သားရေနှင့်သစ်သားစုပ်စက်ကိုပိုက်ထဲသို့ထိုးသွင်းရန်ဤဓာတုပစ္စည်းကိုသုံးလိမ့်မည်။ ပိုက်ထိပ်တွင်ဓာတ်မီးချောင်းတစ်ခုပေါက်ကွဲပြီးလူတစ်ယောက်ရပ်နေသည်၊ ၎င်းသည်ရန်သူ့သင်္ဘောများထဲသို့မပစ်မီမီးတောက်လိမ့်မည်။ ၎င်းသည်ရေပေါ်တွင်ပင်ပြင်းထန်စွာလောင်ကျွမ်းနိုင်သည်။

အေဒီ ၆၇၃ နှင့်အေဒီ ၆၇၈ အကြားတွင်ဂရိမီးကိုပထမဆုံးအသုံးပြုခဲ့သော်လည်း Athenian သမိုင်းပညာရှင် Thucydides ကဤသို့ဆိုသည်။ Delium ၏ဝိုင်းရံမှု ဘီစီ ၄၂၄ တွင်ဘီးများပေါ်တွင်ရှည်လျားသောပြွန်ကို အသုံးပြု၍ မီးခိုးမှုတ်စက်ကြီးများဖြင့်ရှေ့သို့မှုတ်ထုတ်ခဲ့သည်။

၄ | နှိုးစက်နာရီ - ဘီစီ ၄၀၀ ခန့်

၄ င်းတို့၏အချိန်မတိုင်မီရှေးဟောင်းတီထွင်မှု ၁၂ ခု
Plato ၏နှိုးစက်သည်လူသားသမိုင်းတွင်ပထမဆုံးနိုးထစေသောကိရိယာဖြစ်ခဲ့သည်၊ Kotsanas ပြတိုက်၊ Herakleion © TripAdvisor

ရှေးခေတ်ဂရိတွေးခေါ်ပညာရှင်ဖြစ်သည် ပလေတို အရုဏ်တက်ချိန်တွင်သူ၏ဟောပြောချက်အတွက်အချိန်ဟုအချက်ပြထုတ်ပေးနိုင်သောရေမီတာကိုသုံးသည်။ အလားတူရေအခြေပြုနာရီများကိုနောက်ပိုင်းရောမနှင့်အရှေ့အလယ်ပိုင်းတို့တွင်ဖန်တီးခဲ့ကြသည်။

၅ | စက်ရုပ် - ဘီစီ ၃၂၃

၄ င်းတို့၏အချိန်မတိုင်မီရှေးဟောင်းတီထွင်မှု ၁၂ ခု
စက်ကို ပြန်လည်တည်ဆောက်ပြီးနောက် Kempelen စစ်တုရင်ကစားသည့် အော်တိုမက်တွန် (The Turk ဟုခေါ်သည်) ၏နောက်ကွယ်မှ လှည့်စားမှုများကို ရှင်းပြရန်ကြိုးစားသော စာအုပ်မှ။ 1789၊ Humboldt တက္ကသိုလ်စာကြည့်တိုက် © Image Credit: Wikimedia Commons

ခေတ်သစ်အမျိုးသမီးပုံသဏ္otsန်စက်ရုပ်များ၏အစောပိုင်းဗားရှင်းများကိုထိပ်တွင်နေရာချခဲ့သည် အလက်ဇန္ဒြီးယားရှိ Pharos ကျွန်းရှိမီးပြတိုက်ရှေးခေတ်အီဂျစ် နေ့ဘက်တွင်သူတို့သည်လှည့ ်၍ ခေါင်းလောင်းကိုပုတ်နိုင်သည်။ ညအချိန်တွင်သူတို့သည်တံပိုးမှုတ်သံကဲ့သို့ကမ်းခြေ၏အကွာအဝေးကိုသင်္ဘောသားများအားအချက်ပြသည်။

၆ | အကွာအဝေးတိုင်းကိရိယာ - ဘီစီ ၃ ရာစု

၄ င်းတို့၏အချိန်မတိုင်မီရှေးဟောင်းတီထွင်မှု ၁၂ ခု
အလက်ဇန္ဒြီးယားသူရဲကောင်း (အေဒီ ၁၀ – ၇၀ အေဒီ) သည် ၎င်း၏ Dioptra အခန်း ၃၄ တွင် အလားတူ Odometer ကိရိယာကို ဖော်ပြသည်။ ၎င်းသည် Hero's odometer၊ Thessaloniki သိပ္ပံစင်တာနှင့် နည်းပညာပြတိုက်တို့ကို ပြန်လည်တည်ဆောက်ခြင်း ဖြစ်သည်။ © Image Credit: Wikimedia Commons

ဂရိရူပဗေဒပညာရှင် Archimedes သည်စက်ပစ္စည်းကိုပထမဆုံးတီထွင်ခဲ့သည်။အဝေးထိန်းမီတာ) ယာဉ်ဖြင့်ခရီးအကွာအဝေးကိုတိုင်းတာရန်။ ၎င်းသည်ယာဉ်၏ခရီးအရှည်ကိုကိုယ်စားပြုသောသေးငယ်သောနံပါတ်များထွင်းထားသောဘီးငယ်တန်းနှင့်တူသည်။ device ကိုပထမ ဦး ဆုံးဖော်ပြခဲ့ပေမယ့် Vitruvius ဘီစီ ၂၇ နှင့် ၂၃ ၀ န်းကျင်တွင်အမှန်တကယ်တီထွင်သူဟုယုံကြည်ကြသည် Syracuse ၏ Archimedes (c ။ ၂၈၇ ဘီစီ - ဘီ။ ၂၁၂ ဘီစီ) ပထမ Punic စစ်ပွဲအတွင်း။

တရုတ်မှတီထွင်ခဲ့သောအလားတူကိရိယာကိုရှေးခေတ်ကတွေ့ရှိခဲ့သည် Zhang Hengအရှေ့ဟန်မင်းဆက်မှသိပ္ပံပညာရှင်တစ် ဦး

၇ | ဘက်ထရီ - ဘီစီ ၃ ရာစုဝန်းကျင်

၄ င်းတို့၏အချိန်မတိုင်မီရှေးဟောင်းတီထွင်မှု ၁၂ ခု
၁၉၃၈ ခုနှစ်တွင်ဂျာမန်ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင် Wilhelm Konig သည်ထူးဆန်းသောပုံပေါ်သောရှေးဟောင်းရွှံ့မြေအိုးနှင့်အခြားအရာများကိုအီရတ်အမျိုးသားပြတိုက်တွင်စုဆောင်းမှု၏တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအဖြစ်တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ပုံ Credit: သမိုင်း InsideOut

ဒါကိုရွှံ့ပန်းအိုးလို့ခေါ်ကြတယ် ဘဂ္ဂဒတ်ဘက်ထရီကြေးနီပိုက်နှင့်သံလှံတံကိုအတွင်း၌တပ်ဆင်ထားသည်။ ၎င်းသည်သင်္ဘောအတွင်း၌ဓာတ်တိုးဓါတ်တုံ့ပြန်မှုဖြင့်လျှပ်စစ်စွမ်းအင်ကိုထုတ်လုပ်နိုင်စွမ်းရှိသည်ဟုယူဆထားသည်။ အမှန်တော့၊ ဒီစွမ်းအားကဘာအတွက်လဲဆိုတာလူတွေမသိကြသေးပါဘူး၊ အဲဒီအချိန်တုန်းကလျှပ်စစ်ဓာတ်အားထုတ်လုပ်တဲ့ကိရိယာတွေမရှိတာကြောင့်ပါ။ ၎င်းကိုဖျားနာမှုများကိုကုသရန်အသုံးပြုသောသီအိုရီတစ်ခုရှိပြီးအခြားသီအိုရီတစ်ခုမှာဤဘက်ထရီကိုအရေးကြီးစာရွက်စာတမ်းများကိုသိမ်းဆည်းရန်အသုံးပြုသည်။ ဒီထူးဆန်းတဲ့အပိုင်းအစတွေနဲ့ဘာဖြစ်နေတာလဲဆိုတာဘယ်သူမှလုံးလုံးမသိပါဘူး။

၈ | အလိုအလျောက်တံခါးများ - အေဒီ ၁ ရာစု

၄ င်းတို့၏အချိန်မတိုင်မီရှေးဟောင်းတီထွင်မှု ၁၂ ခု
P. Hausladen, RS Vöhringenမှကာတွန်းပုံ

ရှေးခေတ်ဂရိလူမျိုးများသည်ရေနွေးငွေ့အင်ဂျင်များ သုံး၍ ဗိမာန်တော်၌အလိုအလျောက်တံခါးများပြုလုပ်နည်းကိုသိခဲ့ကြသည်။ လူများသည်ရေပိုက်များပါ ၀ င်သောယဇ်ပလ္လင်အောက်၌မီးထွန်းကြလိမ့်မည်။ ထွက်လာသောအငွေ့သည်တာဘိုင်ကိုလှည့်စေပြီးဗိမာန်တော်တံခါးအားအလိုအလျောက်ဖွင့်ပေးလိမ့်မည်။ ဤလှည့်ကွက်သည်ဗိမာန်အတွင်း၌လျှို့ဝှက်ဆန်းကြယ်သောဝိုးတဝါးထင်ယောင်ထင်မှားတစ်ခုကိုလည်းဖန်တီးသည်။

၉ | အရောင်းစက် - အေဒီ ၁ ရာစု

၄ င်းတို့၏အချိန်မတိုင်မီရှေးဟောင်းတီထွင်မှု ၁၂ ခု
ရှေးခေတ် အကြွေစေ့သုံး ရေသန့်ဆေးပေးစက်။ © Image Credit: Wikimedia Commons

ယနေ့ခေတ်တွင်အရောင်းအ ၀ ယ်စက်များသည်ကစားစရာများမှသည်အအေးနှင့်အချိုရည်များနှင့်အစားအစာများအားလုံးနီးပါးကိုရောင်းချနိုင်ခဲ့သည်။ သို့သော်ရှေးကာလ၌ဤစက်ဖြင့်လူတို့သည်ဘုရားကျောင်းများတွင်လက်ကိုဆေးရန်သန့်ရှင်းသောရေကို ၀ ယ်နိုင်သည်။ အကြွေစေ့ကိုစက်ထဲသို့ထည့်လိုက်သောအခါ၎င်း၏စနစ်သည်ဖောက်သည် (ဧည့်သည်) လက်သို့ရေအချို့ကိုအလိုအလျောက်ထုတ်လွှတ်သည်။

၁၀ | မြေငလျင်မှတ်တမ်း - အေဒီ ၁၃၂

၄ င်းတို့၏အချိန်မတိုင်မီရှေးဟောင်းတီထွင်မှု ၁၂ ခု
Zhang Heng ၏ seismoscope ပုံတူတစ်ခု။ ၎င်းကိုအနက်ရောင်ကြေးဝါဖြင့်ပြုလုပ်ထားပြီးဝိုင်အိုးပုံသဏ္,န်၊ နဂါးရှစ်ကောင်တို့ဖြင့်ဝန်းရံထားသည်၊ နဂါးခေါင်းသည်ရှစ်ချောင်းသို့ ဦး တည်ရာရှစ်ခုသို့မျက်နှာမူသည်။ နဂါးနှင့်ဖားတစ်ကောင်စီသည်သံလိုက်အိမ်မြှောင်အမှတ်တစ်ခုနှင့်ဆက်စပ်နေသဖြင့်ဘေးအန္တရာယ်ကျရောက်ရာနေရာသို့စစ်ကူများစေလွှတ်မည့်နေရာကိုအတိအကျညွှန်ပြနိုင်သည်။ ၎င်းကို California, Oakland ရှိ Chabot Space & Science Center တွင်ဖော်ပြထားသည်။ © Image Credit: အများပိုင်

ငလျင်သတိပေးစက်တစ်ခုဖြစ်တဲ့ Zhang Heng ရဲ့နောက်ထပ်မယုံနိုင်စရာတီထွင်မှုတစ်ခု သူသည်ငလျင်များအတွင်းဖြစ်ရပ်များအားလုံးကိုခြေရာခံ။ မှတ်တမ်းတင်ပြီးနောက်“ ငလျင်မိုးလေဝသ” ဟုခေါ်သောတိုင်းတာ။ ခန့်မှန်းနိုင်သောမြေငလျင်စက်ကိုသုတေသနလုပ်ပြီးတီထွင်ခဲ့သည်။ ၎င်းသည်အနည်းငယ်ထူးဆန်းသော်လည်း၎င်းသည်အလွန်တိကျသည်။ ငလျင်လှုပ်တော့မည့်အခါနဂါးကြီးရှစ်ကောင်မှပါးစပ်မှကြေးနီဘောလုံးသေးသေးလေးကိုထုတ်ပြီးငလျင်၏ ဦး တည်ရာကိုညွှန်ပြသည်။

၁၁ | နေကာမျက်မှန် - အေဒီ ၁၀ ရာစု

၄ င်းတို့၏အချိန်မတိုင်မီရှေးဟောင်းတီထွင်မှု ၁၂ ခု
Eskimos ၏ Snow Goggles © Image Credit: Fandom

ပထမဆုံးနေကာမျက်မှန်ကိုတီထွင်သူမှတီထွင်ခဲ့သည် အက်စကီးမိုး နှင်းများပေါ်မှနေရောင်ခြည်ကြောင့်သူတို့၏မျက်လုံးများကိုကာကွယ်ရန် သို့သော်၎င်းတို့တွင်မည်သည့်မျက်မှန်မှမတပ်ထားသော်လည်းလမ်းကိုကြည့်ရန်ကွက်လပ်နှစ်ခု (သို့) အပေါက်ငယ်နှစ်ခုပါသောနောက်တွဲဆင်စွယ်မှထွင်းထားသောမျက်လုံးအကာအကွယ်ကိရိယာတစ်ခုဖြစ်သည်။

၄ င်းတို့၏အချိန်မတိုင်မီရှေးဟောင်းတီထွင်မှု ၁၂ ခု
တရုတ် Smoky Quartz မျက်မှန်၊ အေဒီ ၁၂ ရာစု

ပထမ ဦး ဆုံးမျက်မှန်ကို ၁၂ ရာစုနောက်ပိုင်းတွင်တရုတ်ပြည်တွင်ဖန်တီးခဲ့ပြီး၎င်းတို့သည်ဖန်များဖြင့်ပြုလုပ်ထားခြင်းမဟုတ်ဘဲ smoky quartz ဟုခေါ်သောကျောက်မျက်ရတနာမှဖြစ်သည်။ သူတို့သုံးတာကမျက်လုံးကိုနေရောင်ခြည်ကာကွယ်တာထက် ၀ တ်သူရဲ့မျက်နှာကိုဖုံးကွယ်ဖို့ဘဲ။

၁၂ | ကွန်ပျူတာများ - ဘီစီ ၁၀၀ တွင်

၄ င်းတို့၏အချိန်မတိုင်မီရှေးဟောင်းတီထွင်မှု ၁၂ ခု
Antikythera ယန္တရားသည်ပြက္ခဒိန်နှင့်နက္ခတ်ဗေဒင်ဆိုင်ရာရည်မှန်းချက်များအတွက်ဆယ်စုနှစ်များစွာကြိုတင်နက္ခတ်ဗေဒင်ဆိုင်ရာရာထူးများနှင့်နေကြတ်ခြင်းကိုကြိုတင်ခန့်မှန်းရန်အသုံးပြုသောရှေးလက်လက်စွမ်းအင်သုံးဂရိ analogue ကွန်ပျူတာတစ်ခုဖြစ်သည်။ ဒီရှေးဟောင်းပစ္စည်းကို ၁၉၀၁ ခုနှစ်မှာပင်လယ်ကနေထုတ်ယူပြီး ၁၉၀၂ ခုနှစ်မေလ ၁၇ ရက်နေ့မှာရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင် Valerios Stais ရဲ့လက်စွဲကိရိယာတစ်ခုအဖြစ်သတ်မှတ်ခဲ့ပါတယ်။ © Image Credit: အများပိုင်

Antikythera ဟုခေါ်သောဤကိရိယာကိုစကြဝာရှိအရာဝတ္ထုများ၏ရွေ့လျားမှုကိုမှတ်တမ်းတင်နိုင်သောကြောင့်ရှေးဂရိကွန်ပျူတာဟုယူဆသည်။ ထိုမျှသာမက၎င်း၏လေးနှစ်စက်ဝန်းကိုတွက်ချက်နိုင်သည် ရှေးအိုလံပစ်အားကစားပြိုင်ပွဲတစ်ခုနှင့်တူသည် ပြိုင်ပွဲ.