ထူးဆန်းသောအသက် ၄၀၀၀၀ အရွယ်လက်ကောက်သည်အဆင့်မြင့်နည်းပညာများလက်လှမ်းမီနိုင်သောရှေးယဉ်ကျေးမှုများတည်ရှိခဲ့ကြောင်းပြသမည့်နောက်ဆုံးသက်သေတစ်ခုဖြစ်သည်။ သိပ္ပံပညာရှင်များသည်ဤအံ့မခန်းလက်ဝတ်လက်စားကိုလုပ်သောသူသည်ခေတ်သစ်တူးဖော်မှုတစ်ခုနှင့်ဆင်တူသောနည်းပညာတစ်မျိုးမျိုးဖြစ်နိုင်ဖွယ်ရှိသည်ဟုယုံကြည်သည်။
၂၀၀၈ ခုနှစ်တုန်းက၊ ပန်းပညာရှင်တွေဟာ Siberia ရဲ့ Altai တောင်တန်းမှာတည်ရှိတဲ့ Denisova Cave မှာထူးခြားတဲ့ကျောက်လက်ကောက်တစ်ခုကိုတွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။ ဟုခေါ်တွင်သည် “ တွေ့ဖူးသမျှရှေးအကျဆုံးလက်ဝတ်ရတနာအပိုင်းအစ” လက်ကောက်ကိုရှေးလူသားများမျိုးသုဉ်းပျောက်ကွယ်သောမျိုးစိတ်တစ်ခုမှပြုလုပ်သည်ဟုယူဆရသည်။ အေးခဲသောအပူချိန်ကြောင့်ယခုမျိုးသုဉ်းပျောက်ကွယ်သွားသောမျိုးစိတ်များကိုကောင်းမွန်စွာထိန်းသိမ်းပေးသောအေးခဲနေသောအပူချိန်ကြောင့်ကျေးဇူးတင် ၀ င်သည့်ဒေသသည်လူသိများသည်။
မျိုးရိုးအမှတ်သင်္ကေတ ၂၀၀ ကျော်ကြောင့် Neanderthals သို့မဟုတ်အခြားခေတ်သစ်လူသား DNA နှင့်မကိုက်ညီသောလူသားအုပ်စုတစ်စုကိုပိုင်ဆိုင်လိမ့်မည်။ ၎င်းတို့ကို the ဟုခေါ်သည် "Denisovan" or "Denisovan hominins" ဤလျှို့ဝှက်ဆန်းကြယ်သောလူမျိုးသည်လွန်ခဲ့သောနှစ်ပေါင်း ၆၀၀၀၀၀ ခန့်တွင်နေထိုင်ခဲ့ပြီး ဦး ဆောင်ပညာရှင်များအဆိုအရသူတို့သည်ခြေသလုံးသားမဖွံ့ဖြိုးသေးပါ။ သို့သော်ဂူအတွင်းမှရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သောလက်ကောက်များသည်ဤရှေးလူများသည်အလွန်လိမ္မာသောလက်မှုပညာရှင်များဖြစ်ကြောင်းပြသသောကြောင့်အထောက်အထားများသည်အလွန်ကွဲပြားခြားနားသည်။
ရှေးလက်ကောက်များနှင့်အတူသုတေသီများသည်နောက်ပိုင်းတွင်သိပ္ပံပညာရှင်များဆုံးဖြတ်ခဲ့သောမိန်းကလေးငယ်တစ် ဦး ၏အံ့သြဖွယ်ကောင်းလောက်အောင်ထိန်းသိမ်းထားသောလက်သန်းအရိုးများနှင့်အရိုးများကိုတွေ့ရှိခဲ့သည်။ ကျယ်ပြန့်သော DNA စစ်ဆေးမှုများအပြီးတွင် Denisovan မိန်းကလေးသည်အညိုရောင်ဆံပင်၊ မျက်လုံးနှင့်အသားများရှိပြီးသူမသေဆုံးချိန်တွင်အသက် ၅ နှစ်မှ ၇ နှစ်အကြားရှိသည်။
ဤရှေးဟောင်းမျိုးစိတ်များ၏ရုပ်ကြွင်းများကအသေးစိတ်အချက်အလက်များစွာပေးထားသော်လည်း၎င်းသည်သုတေသီများစွာ၏စိတ်ဝင်စားမှုကိုရစေခဲ့သောမယုံနိုင်စရာလက်ရာတစ်ခုဖြစ်ခဲ့သည်။ စမ်းသပ်မှုများအရလက်ကောက်ပေါ်တွင်ဖြတ်ခြင်းနှင့်အရောင်တင်ခြင်း၏တိကျမှုနှင့်အဆင့်သည်၎င်းထုတ်လုပ်ခဲ့သည့်အချိန် (သမိုင်းကြောင်းအယူအဆအရ) နှင့်မကိုက်ညီပါ။ ပို၍ စိတ်ဝင်စားစရာကောင်းသည်မှာလက်ကောက်လုပ်သောကျောက်သည်ဂူမှ ၂၄ ကီလိုမီတာအကွာတွင်တည်ရှိသည်ဟူသောအချက်ဖြစ်သည်။
သိပ္ပံပညာရှင်များအဆိုအရလက်ကောက်ကိုမသိသောနည်းလမ်းများဖြင့်ပွတ်ခဲ့သည်။ အံ့သြစရာကောင်းလောက်အောင်သုတေသီများကရှာဖွေတွေ့ရှိသောအခါကျောက်သည်တောက်ပနေဆဲဖြစ်သည်။ လက်ကောက်အပိုင်းအစများကို စုစည်း၍ သုတေသီများကဤရှေးဟောင်းလက်ရာကိုပြန်လည်ဖန်တီးနိုင်ခဲ့သည်။ ၎င်းကိုလက်ကောက်ဝတ်တစ်ဝိုက်တွင် ၀ တ်ထားပြီး၎င်းကိုအခြားအပိုင်းများစွာဖြင့်တွဲထားလိမ့်မည်ဟုယုံကြည်ကြသည်။ ကျောက်တုံးကိုအပေါက်မှတဆင့်သိုင်းကြိုးတစ်ခုဖြတ်သွားသည်ဟုယူဆရသည်။ ဤအပိုင်း၌တွေ့ရသောအကြီးမားဆုံးနက်နဲသောအရာသည်လက်ကောက်မှတဆင့်ပြုလုပ်ထားသောအပေါက်ဖြစ်သည်၊ ၎င်းပြုလုပ်သောတိကျမှုသည်၎င်း၏အချိန်ထက်နှစ်ထောင်ပေါင်းများစွာစောပြီးဖြစ်သည်။
“ လက်ကောက်ကအံ့မခန်းဘဲ၊ တောက်ပတဲ့နေရောင်ခြည်မှာနေရောင်ခြည်ကိုရောင်ပြန်ဟပ်တယ်၊ ညမှာမီးကအစိမ်းရောင်အရိပ်ကိုလောင်ကျွမ်းစေတယ်” ရုရှားရှေးဟောင်းသုတေသနဌာန၏ဒါရိုက်တာ Anatoly Derevyanko က The Siberian Times သို့ပြောကြားခဲ့သည်။ “ သူ့ကိုနေ့စဉ်လက်ဝတ်ရတနာအဖြစ်သုံးခဲ့တာမဖြစ်နိုင်ပါဘူး။ ဒီလှပပြီးအလွန်နုနယ်တဲ့လက်ကောက်ကိုထူးခြားတဲ့အချိန်လေးတွေမှာသာဝတ်ဆင်ခဲ့တာငါယုံကြည်တယ်။ ”
လက်ကောက်ကို Siberia လူမျိုးများ၏သမိုင်းနှင့်ယဉ်ကျေးမှုပြတိုက်တွင်ပြသထားသည်။ ဤအရာသည်သုတေသီများမှားယွင်းသောအချက်ဖြစ်ကြောင်းလွန်ခဲ့သောနှစ်ထောင်ပေါင်းများစွာကကျွန်ုပ်တို့၏ဂြိုဟ်သည်ရှေးလူမျိုးများသာနေထိုင်ခဲ့သည်။ အရာအားလုံးသည် Denisovans များသည်အလွန်ကောင်းသောလက်မှုပညာများနှင့်သူတို့၏လက်ဝယ်တွင်နည်းပညာရှိခဲ့သည်ကိုညွှန်ပြနေပုံရသည် "သူ့အချိန်ထက်ပိုစောတယ်"
Dr Derevyanko ၏အဆိုအရလက်ကောက်၏အချင်းသည်လက်ကောက်၏အလှည့်အပြောင်းသည်အနည်းငယ်တုန်ခါမှုအနည်းဆုံးနှင့်အတော်အတန်မြင့်မားကြောင်းညွှန်ပြသည်။ ဤမယုံနိုင်စရာလက်ဝတ်ရတနာကိုပြုလုပ်သူမည်သူမဆို၊ ခေတ်သစ်တူးဖော်မှုနှင့်ဆင်တူသောနည်းပညာအချို့ရှိဖွယ်ရှိသည်ဟူသောအချက်ကိုထောက်ပြသည်။
Derevyanko ကပြောပါတယ် “ ဒီလက်ကောက်ကိုလုပ်ခဲ့တဲ့ရှေးဆရာက Paleolithic Era ကိုမြန်နှုန်းမြင့်တူးဖော်မှု၊ တူးစက်အမျိုးအစားတွေ၊ အသားရေနဲ့အရောင်တင်တာစတဲ့နည်းပညာတွေကိုကျွမ်းကျင်သူပါ။ ”
Siberian လူမျိုးများသမိုင်းနှင့်ယဉ်ကျေးမှုပြတိုက်၏အကြီးအကဲ Irina Salnikova ကပြောကြားခဲ့သည်။ “ ငါတို့ကဒါကိုအမြဲသတိမပြုမိခဲ့ပေမယ့်လက်ဝတ်လက်စားအားလုံးဟာမှော်ဆန်တဲ့အဓိပ္ပါယ်ရှိခဲ့တယ်။ လက်ကောက်များနှင့်လည်ပင်းအဆင်တန်ဆာများသည်ဥပမာအားဖြင့်နတ်ဆိုးများမှလူတွေကိုကာကွယ်ရန်ဖြစ်သည်။ ရှုပ်ထွေးသောနည်းပညာနှင့်အခြားနေရာမှတင်သွင်းသောပစ္စည်းများကြောင့်ဤလက်ကောက်သည်ထိုလူ့အဖွဲ့အစည်းရှိအဆင့်မြင့်ပုဂ္ဂိုလ်အချို့ကပိုင်ဆိုင်ကြောင်းသိသာသည်။
ဒီလောက်ရှေးကျတဲ့လူ ဦး ရေကဒီလောက်အဆင့်မြင့်လက်ဝတ်လက်စားတစ်ခုကိုဖန်တီးနိုင်ခဲ့တာကိုသံသယ ၀ င်ကြတာ၊ ပညာရှင်တွေကအောက်ဆီဂျင်အိုင်ဆိုတုပ်ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာခြင်းကိုသုံးပြီးလက်ကောက်ပတ်လည်မှာမြေဆီလွှာကိုစမ်းသပ်ခဲ့ပြီး Denisovan ခေတ်ကတည်းကလူသားတွေဟာအနှောင့်အယှက်မဖြစ်ခဲ့ဘူးလို့ကောက်ချက်ချခဲ့တယ်။