သြစတြေးလျနိုင်ငံ၊ ကွင်းစလန်၊ Winton မှာ နှစ်ပေါင်း ၉၅ သန်း သက်တမ်းရှိတဲ့ ဒိုင်နိုဆော ဦးခေါင်းခွံကို ရှာဖွေတွေ့ရှိကြောင်း ကြေငြာပြီးကတည်းက ပုဏ္ဏားဗေဒလောကဟာ စိတ်လှုပ်ရှားစွာနဲ့ ရင်ခုန်နေခဲ့ပါတယ်။ ဦးခေါင်းခွံတစ်လုံး ပိုင်ဆိုင်ကြောင်း ဖော်ထုတ်ခဲ့သည်။ sauropodတစ်ချိန်က ကမ္ဘာမြေကြီးကို လှည့်ပတ်သွားလာခဲ့ဖူးသော လည်ပင်းရှည် ဒိုင်နိုဆောကြီးများ အုပ်စု။ ဤတွေ့ရှိချက်ကို အလွန်ထင်ရှားစေသည့်အချက်မှာ ၎င်းသည် သြစတြေးလျတွင် ပထမဆုံးတွေ့ရှိဖူးသည့် ဆာရိုပိုဒ် ဦးခေါင်းခွံဖြစ်သည်။ ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုသည် ဤကြီးကျယ်ခမ်းနားသော သတ္တဝါများ၏ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်အတွက် ထိုးထွင်းသိမြင်မှုအသစ်များကို ပေးစွမ်းနိုင်ပြီး သုတေသီများသည် ၎င်းတို့နေထိုင်ပုံနှင့် ၎င်းတို့၏ပတ်ဝန်းကျင်နှင့် ဆက်ဆံပုံကို ပိုမိုနားလည်သဘောပေါက်စေရန် ကူညီပေးနိုင်ပါသည်။
ထင်ရှားသော ဦးခေါင်းခွံကို သိပ္ပံပညာရှင်များက “အန်း” ဟုခေါ်သည်- မျိုးစိတ်အဖွဲ့ဝင်၊ 'Diamantinasaurus matildae' ကမ္ဘာတဝှမ်းရှိ လမ်းတစ်ဝက်တွင် တွေ့ရှိရသည့် ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းများနှင့် အံ့အားသင့်ဖွယ် ဆင်တူမှုများကို ပြသထားပြီး တစ်ချိန်က ဒိုင်နိုဆောများသည် ဩစတြေးလျနှင့် တောင်အမေရိကကြားရှိ အန္တာတိကမြေချိတ်ဆက်မှုမှတစ်ဆင့် ဒိုင်နိုဆောများ သွားလာခဲ့ကြောင်း သီအိုရီကို အလေးချိန်တိုးစေသည်။
2018 ခုနှစ် ဇွန်လတွင် ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သော Sauropod Ann သည် လွန်ခဲ့သောနှစ်ပေါင်း 95m နှင့် 98m အကြားတွင် နေထိုင်ခဲ့သည် - ရှာဖွေတွေ့ရှိဖူးသမျှ မျိုးစိတ်များ၏ စတုတ္ထမြောက် နမူနာမျှသာဖြစ်သည်။ Diamantinasaurus matildae တိုင်တာနိုဆောသည် သမိုင်းဝင်တည်ရှိမှုတွင် အကြီးဆုံးသော မြေတိရစ္ဆာန်များပါ၀င်သော Sauropod အမျိုးအစားဖြစ်သည်။ ထူးထူးခြားခြား ဦးခေါင်းခွံကို ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုမှ သိပ္ပံပညာရှင်များသည် ဒိုင်နိုဆော၏ မျက်နှာပုံသဏ္ဍာန်ကို ပထမဆုံးအကြိမ် ပြန်လည်ဖန်တီးနိုင်စေခဲ့သည်။
ဦးခေါင်းခွံ အပြည့်အစုံနီးပါး Diamantinasaurus matildae ဩစတေးလျတွင် ပထမဆုံးတွေ့ရှိသည့် အကောင်ငယ်မှာ ဦးခေါင်းသေးသေး၊ လည်ပင်းရှည်ပြီး အမြီးများ၊ စည်သဏ္ဍာန်ကိုယ်ထည်နှင့် ကော်လံလေးခုပါရှိသောကြောင့် လူသိများသည်။
Ann သည် ခေါင်းမှ အမြီးအထိ အရှည် ၁၅ မီတာမှ ၁၆ မီတာအထိ တိုင်းတာနိုင်ဖွယ်ရှိသည်။ Diamantinasaurus အတွက် အမြင့်ဆုံးအရွယ်အစားမှာ အရှည် 15 မီတာခန့်ရှိပြီး ပခုံးများပေါ်တွင် 16 မှ 20 မီတာမြင့်ကာ အလေးချိန် 3 တန်မှ 3.5 တန်အထိရှိသည်။ “ Sauropods သွားသလောက်တော့ သူတို့က အလတ်စား၊ အကြီးဆုံး (sauropods) တွေက အလျား ၄၀ မီတာနဲ့ ထုထည် တန်ချိန် ၈၀ ရှိတယ်” ဟု Curtin University မှ ဦးဆောင်သုတေသီ ဒေါက်တာ Stephen Poropat က ပြောသည်။
သုတေသီများ၏ အဆိုအရ “ဦးခေါင်းခွံ၏ အရိုးများကို မျက်နှာပြင်အောက် နှစ်မီတာခန့်တွင် တွေ့ရှိရပြီး ဧရိယာ ကိုးစတုရန်းမီတာခန့်တွင် ပြန့်ကျဲနေသည်ကို တွေ့ရသည်။ မျက်နှာ ညာဘက်ခြမ်း အတော်များများ ပျောက်နေပေမယ့် ဘယ်ဘက် အများစုကတော့ ရှိနေတယ်။ ဝမ်းနည်းစရာမှာ၊ အရိုးအများအပြားသည် ပုံပျက်နေသည့် လက္ခဏာများ ပြသသည် (သေကြေပျက်စီးသွားခြင်း သို့မဟုတ် နင်းမိခြင်း၏ ရလဒ်) သည် ဦးခေါင်းခွံ၏ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပြန်လည်ပေါင်းစပ်မှုကို နူးညံ့သိမ်မွေ့စေသည်။"
Diamantinasaurus ဦးခေါင်းခွံကို Australian Age of Dinosaurs ပြတိုက်မှ 2018 ခုနှစ်တွင် တူးဖော်တွေ့ရှိခဲ့သော်လည်း 2023 ခုနှစ်အထိ အစီရင်ခံခြင်းမရှိသေးပါ။ "ကျွန်တော်တို့ဟာ ခြေလက်အရိုးနဲ့ ကျောရိုးရှိ အများစုကို စတင်တွေ့ရှိခဲ့တာဖြစ်ပေမယ့် ခြေလက်အရိုးတစ်ဝိုက်မှာ အရိုးသေးသေးလေးများ ပြန့်ကျဲနေပြီး၊ နေရာချရခက်တယ်” ဟု Poropat က ပြောသည်။ ထို့နောက် စေတနာ့ဝန်ထမ်း Mel O'Brien က “တကယ်ကို ထူးဆန်းတဲ့ပုံစံအရိုးအရိုးလေးတစ်ချောင်းကို ဦးနှောက်နဲ့ပတ်သက်တဲ့ ဖြစ်ရပ်တစ်ခုလိုဖြစ်ရမယ်ဆိုတာကို နောက်ဆုံးမှာ သိခဲ့ရပါတယ်။ အဲဒီအခါမှာ တခြားအရိုးတွေ အားလုံးကို ပြုတ်ကျစေခဲ့တယ် – အခြေခံအားဖြင့် ပေါက်ကွဲသွားတဲ့ ဦးခေါင်းခွံတစ်ခုရှိပြီး နောက်ခြေထောက်အရိုးတစ်ဝိုက်မှာ အပိုင်းအစတွေ ပြန့်ကျဲနေတာကို သိလိုက်ရတယ်။”
ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုသည် ပိုနွေးသော အန္တာတိကကိုဖြတ်၍ ဗီဇတိရိစ္ဆာန်၏ လမ်းကြောင်းကို ရှားရှားပါးပါး အရိပ်အယောင်ပြပေးခဲ့သည်။ ဦးခေါင်းခွံကို ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာခြင်းဖြင့် လွန်ခဲ့သည့်နှစ်ပေါင်း 100 မှ 95 သန်းအတွင်း အန္တာတိကကိုဖြတ်၍ တောင်အမေရိကနှင့် ဩစတေးလျကြားရှိ ဒိုင်နိုဆောလမ်းကြောင်းကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ကြောင်း 2023 ခုနှစ် ဧပြီလတွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့သော သုတေသနပြုချက်အရ သိရသည်။
“လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်သန်းပေါင်း 100 နဲ့ 95 ကြားက ပြတင်းပေါက်ဟာ ကမ္ဘာမြေရဲ့ ဘူမိဗေဒအရ မကြာသေးမီက သမိုင်းမှာ အနွေးဆုံးတွေထဲက တစ်ခုဖြစ်ပြီး၊ ဆိုလိုချင်တာကတော့ အန္တာတိကတိုက်ဟာ အခုနေရာက အနည်းနဲ့ အများဆိုသလို ရေခဲတွေ မရှိခဲ့ဘူးလို့ Stephen Poropat က ဆိုပါတယ်။
လေ့လာမှုကိုဂျာနယ်တွင်ဖော်ပြခဲ့သည် Royal Society ပွင့်လင်းသိပ္ပံ။ ၂၀၁၄ ပြီ ၁၅၊
