ချီလီနိုင်ငံအရှေ့တောင်ပစိဖိတ်သမုဒ္ဒရာအရှေ့တောင်ပိုင်းတွင်အီစတာကျွန်းသည်ကမ္ဘာပေါ်တွင်အထီးကျန်ဆုံးသောနယ်မြေများထဲမှတစ်ခုဖြစ်သည်။ Rapa Nui လူမျိုးများဟုလူသိများသော၎င်း၏ထူးခြားသောအသိုင်းအဝိုင်းနှင့်ရာစုနှစ်များစွာကတည်းကကျွန်းသည်သီးခြားတည်ရှိခဲ့သည်။ မသိသောအကြောင်းများကြောင့်မီးတောင်ကျောက်၏ဧရာမရုပ်ထုများကိုစတင်ထုလုပ်ခဲ့ကြသည်။
Moai ဟုလူသိများသောဤဧရာမရုပ်ပွားတော်များသည်ရှာဖွေတွေ့ရှိဖူးသမျှတွင်အံ့သြဖွယ်အကောင်းဆုံးရှေးဟောင်းအရာများထဲမှတစ်ခုဖြစ်သည်။ သိပ္ပံသည်အီစတာကျွန်း၏နက်နဲသောအရာနှင့် ပတ်သက်၍ သီအိုရီများစွာကိုတင်ထားသော်လည်းဤသီအိုရီများအားလုံးသည်တစ်ခုနှင့်တစ်ခုဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်ပြီးအမှန်တရားကိုမသိရသေးပေ။
Rapa Nui ၏မူလအစ
ခေတ်သစ်ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင်များကကျွန်း၏ပထမဆုံးနှင့်တစ် ဦး တည်းသောလူမျိုးများသည်ဤနေရာတွင်တစ်ကြိမ်မိတ်ဆက်ခဲ့ပြီးမှသူတို့၏ဇာတိမြေနှင့်အဆက်အသွယ်မရခဲ့ပေ။ ၁၇၂၂ ခုနှစ်၊ အီစတာတနင်္ဂနွေနေ့၌ဒတ်ခ်ျလူမျိုး Jacob Jacobgegeen သည်ကျွန်းကိုရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သည်။ သူသည်ဤထူးဆန်းသောကျွန်းကိုရှာဖွေတွေ့ရှိသောပထမဆုံးဥရောပသားဖြစ်သည်။ ဤသမိုင်းဝင်တွေ့ရှိချက်သည်နောက်ပိုင်းတွင် Rapa Nui ၏မူလအကြောင်းနှင့် ပတ်သက်၍ အပူအပင်အငြင်းအခုန်ဖြစ်စေသည်။
Jacob Roggeveen နှင့်သူ့အဖွဲ့သားများသည်ကျွန်းပေါ်တွင်လူ ဦး ရေ ၂၀၀၀ မှ ၃၀၀၀ အထိရှိသည်။ နှစ်များကြာလာသည်နှင့်အမျှစူးစမ်းလေ့လာသူ ဦး ရေသည်ပိုနည်းလာသည်နှင့်အညီနောက်ဆုံးတွင်လူ ဦး ရေသည်ဆယ်စုနှစ်အနည်းငယ်အတွင်း ၁၀၀ အထိလျော့နည်းသွားသည်။ ယခုအခါကျွန်း၏လူ ဦး ရေသည်အမြင့်ဆုံးတွင် ၁၂၀၀၀ ၀ န်းကျင်ရှိသည်။
ကျွန်း၏နေထိုင်သူများ (သို့) ၎င်း၏လူ့အဖွဲ့အစည်းရုတ်တရက်ကျဆင်းခြင်းကိုဖြစ်စေသောအကြောင်းအရင်းကိုမည်သူမျှသဘောမတူနိုင်ပါ။ ကျွန်းသည်ဤမျှများပြားသောလူ ဦး ရေအတွက်လုံလောက်သောအရင်းအမြစ်များကိုထိန်းမထားနိုင်ဖွယ်ရှိသည်၊ လူမျိုးစုစစ်ပွဲများကို ဦး တည်စေသည်။ ကျွန်းတွင်တွေ့ရှိသောကြွက်အရိုးများ၏အကြွင်းအကျန်များကသက်သေပြသည့်အတိုင်းနေထိုင်သူများသည်ငတ်မွတ်နိုင်သည်။
အခြားတစ်ဖက်တွင်မူ၊ ပညာရှင်အချို့ကကြွက်များအလွန်အကျွံများပြားခြင်းသည်အစေ့များအားလုံးကိုစားခြင်းဖြင့်ကျွန်းပေါ်တွင်သစ်တောပြုန်းတီးခြင်းကိုဖြစ်စေသည်ဟုဆိုသည်။ ထို့အပြင်လူများသည်သစ်ပင်များကိုခုတ်လှဲပြီး၎င်းတို့ကိုလောင်ကျွမ်းစေကာလုပ်ငန်းစဉ်ကိုမြန်စေသည်။ ရလဒ်အနေနှင့်လူတိုင်းသည်ကြွက်များကျဆုံးခြင်းနှင့်နောက်ဆုံးတွင်လူသားများကို ဦး တည်စေသောအရင်းအမြစ်များချို့တဲ့ခြင်းများကိုဖြတ်သန်းခဲ့ကြသည်။
သုတေသီများကကျွန်း၏လူ ဦး ရေရောနှောဖော်ပြခြင်းနှင့်အသားညိုသူများနှင့်အသားအရေဖြူဝင်းသောသူများရှိခဲ့သည်။ အချို့မှာအနီရောင်ဆံပင်နှင့်အသားမည်းသောမျက်နှာရှိသည်။ ပစိဖိတ်သမုဒ္ဒရာထဲရှိအခြားကျွန်းများမှရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်မှုကိုအထောက်အပံ့ပေးနေသည့်အထောက်အထားများရှိနေသော်လည်း၎င်းသည်ဒေသခံလူ ဦး ရေ၏ Polynesian မူရင်းနှင့်လုံး ၀ ဆက်စပ်မှုမရှိပါ။
Rapa Nui လူမျိုးများသည်ခရစ်နှစ် ၈၀၀ ၀ န်းကျင်ကသစ်သား outrigger canoes ကို အသုံးပြု၍ တောင်ပစိဖိတ်အလယ်ပိုင်းရှိကျွန်းသို့ခရီးထွက်ခဲ့သည်ဟုယူဆသည်။ ထို့ကြောင့်နာမည်ကျော်ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင်နှင့်ရှာဖွေသူ Thor Heyerdahl ၏သီအိုရီကိုဆွေးနွေးနေဆဲဖြစ်သည်။
သူ၏မှတ်စုများတွင် Heyerdahl သည်လူတန်းစားများစွာခွဲထားသောကျွန်းသားများအကြောင်းကိုပြောခဲ့သည်။ အသားညိုသောကျွန်းသားများသည်နားရွက်၌ရှည်လျားသောမောင်းနှင်မှုများပြုလုပ်ခဲ့သည်။ သူတို့၏ရုပ်အလောင်းများကိုတက်တူးများအကြီးအကျယ်ထိုးထားကြပြီးဧရာမ Moai ရုပ်ထုများကိုသူတို့ရှေ့တွင်အခမ်းအနားလုပ်ကြသည်။ ဤမျှဝေးလံသောကျွန်းတွင်ပိုလီနီနီးရှန်းလူမျိုးများအကြားတွင်အသားဖြူသောလူမျိုးများသည်အသက်ရှင်ရန်ဖြစ်နိုင်ချေရှိပါသလား။
အချို့သုတေသီများကအီစတာကျွန်းသည်မတူညီသောယဉ်ကျေးမှုနှစ်ခု၏အဆင့်များ၌တည်ရှိနေသည်ဟုယုံကြည်ကြသည်။ ယဉ်ကျေးမှုတစ်ခုသည်ပိုလီနီးရှားမှဖြစ်ပြီး၊ တောင်အမေရိကမှဖြစ်နိုင်သည်၊ ပီရူးမှဖြစ်နိုင်သည်၊ အနီရောင်ဆံပင်များနှင့်ရှေးလူများ၏ရုပ်သေများကိုလည်းတွေ့ရှိခဲ့သည်။
အီစတာကျွန်း၏နက်နဲသောအရာသည်ဤတွင်မဆုံးသေးပါ၊ ဤအထီးကျန်သမိုင်းဝင်မြေနှင့်ဆက်စပ်နေသည့်ပုံမှန်မဟုတ်သောအရာများစွာရှိသည်။ Rongorongo နှင့် Rapamycin တို့သည်၎င်းတို့နှစ် ဦး အားစွဲမက်ဖွယ်ကောင်းသည်။
Rongorongo - Undeciphered Scripts များ
သာသနာပြုများသည် ၁၈၆၀ ခုနှစ်များကအီစတာကျွန်းသို့ရောက်သောအခါသင်္ကေတများနှင့်ထွင်းထုထားသောသစ်သားပြားများကိုတွေ့ခဲ့ကြသည်။ သူတို့က Rapa Nui ဌာနေတိုင်းရင်းသားတွေကိုမေးတယ်၊ Peruvians တွေကပညာရှိတွေအားလုံးကိုသတ်ပြီးကတည်းကဘယ်သူမှမသိတော့ဘူးလို့ပြောတယ်။ Rapa Nui သည်ဆေးပြားများကိုထင်းသို့မဟုတ်ငါးဖမ်းရစ်အဖြစ်သုံးပြီးရာစုနှစ်အကုန်တွင်၎င်းတို့အားလုံးနီးပါးပျောက်ကွယ်သွားသည်။ Rongorongo ကိုအခြားလမ်းကြောင်းများဖြင့်ရေးထားသည်။ သင်ဘယ်ဘက်မှညာသို့စာကြောင်းတစ်ကြောင်းကိုဖတ်ပါ၊ ထို့နောက်တက်ဘလက်ကို ၁၈၀ ဒီဂရီလှန်ပြီးနောက်တစ်ကြောင်းကိုဖတ်ပါ။
၁၉ ရာစုနှောင်းပိုင်းတွင်တွေ့ရှိခဲ့သော Easter Island ၏ rongorongo script ကို decipher လုပ်ရန်ကြိုးစားမှုများစွာရှိခဲ့သည်။ မရေတွက်နိုင်သောဇာတ်ညွှန်းအများစုကဲ့သို့အဆိုပြုချက်များစွာသည်စိတ်ကူးယဉ်ဆန်ဆန်ဖြစ်ခဲ့သည်။ လပြက္ခဒိန်ကိုကိုင်တွယ်ရန်ပြသထားသောတက်ဘလက်တစ်လုံး၏အစိတ်အပိုင်း မှလွဲ၍ စာသားများကိုနားမလည်ပါ၊ ပြက္ခဒိန်ကိုပင်အမှန်တကယ်ဖတ်။ မရပါ။ rongorongo သည် Rapa Nui ဘာသာစကားအားတိုက်ရိုက်ကိုယ်စားပြုသည်လားမသိ။
တက်ဘလက်အမျိုးအစားတစ်ခုတွင်ကျွမ်းကျင်သူများကအခြားတက်ဘလက်များကိုမဖတ်နိုင်ပါ၊ rongorongo သည်ပေါင်းစည်းထားသောစနစ်တစ်ခုမဟုတ်၊ သို့မဟုတ်၎င်းသည်စာသားကိုသိရန်လိုအပ်သော proto-writing ဖြစ်သည်။
Rapamycin: မသေနိုင်သောသော့ချက်
လျှို့ဝှက်ဆန်းကြယ်သောအီစတာကျွန်းရှိဘက်တီးရီးယားများသည်မသေနိုင်သောသော့ချက်ဖြစ်နိုင်သည်။ Rapamycin, ဒါမှမဟုတ်အဖြစ်လူသိများ Sirolimus၊ ၎င်းသည်အီစတာကျွန်းရှိဘက်တီးရီးယားတွင်တွေ့ရှိသောဆေးတစ်မျိုးဖြစ်သည်။ အချို့သိပ္ပံပညာရှင်များက၎င်းသည်အိုမင်းမှုဖြစ်စဉ်ကိုရပ်တန့်စေပြီးမသေနိုင်သောသော့ချက်ဖြစ်နိုင်သည်ဟုဆိုသည်။ ၎င်းသည်ကြွက်ဟောင်းများ၏သက်တမ်းကို ၉ မှ ၁၄ ရာခိုင်နှုန်းထိရှည်စေနိုင်ပြီးယင်နှင့်တဆေးများတွင်လည်းအသက်ရှည်စေသည်။ မကြာသေးမီကသုတေသနတစ်ခုက Rapamycin သည်အိုမင်းရင့်ရော်မှုကိုဆန့်ကျင်သောဒြပ်ပေါင်းတစ်ခုပိုင်ဆိုင်ထားသည်ကိုရှင်းရှင်းလင်းလင်းပြသသော်လည်း၎င်းသည်အန္တရာယ်မကင်းပါ
ကောက်ချက်
ပိုလီနီးရှားလူမျိုးများသည်ကျွန်းကိုကိုလိုနီ ပြု၍ ယဉ်ကျေးမှုသည်အဘယ်ကြောင့်လျင်မြန်စွာပြိုလဲသွားသည်ကိုသိပ္ပံပညာရှင်များကဘယ်တော့မှအဖြေရှာနိုင်မည်မဟုတ်ပေ။ အမှန်တော့သူတို့ကဘာ့ကြောင့်သမုဒ္ဒရာကိုရွက်လွှင့်ရတာလဲ၊ သူတို့က Moai ကိုထုထွင်းထားတဲ့မီးတောင်ပြာတွေကို tuff ထဲကထွင်းထုဖို့သူတို့ရဲ့အသက်ကိုဘာကြောင့်အပ်နှံခဲ့တာလဲ။ ကျူးကျော် ၀ င်သောကြွက်မျိုးစိတ်များသို့မဟုတ်လူသားများသည်သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကိုဖျက်ဆီးခဲ့သည်ဖြစ်စေ၊ အီစတာကျွန်းသည်ကမ္ဘာကြီးအတွက်သတိထားစရာပုံပြင်တစ်ခုဖြစ်နေဆဲဖြစ်သည်။
