Ko nga Cyclades me tetahi hapori matatau ngaro kua ngaro i te waa

I te takiwa o te tau 3,000 BC, ko nga kaimoana mai i Ahia Iti te tangata tuatahi ki te noho ki nga moutere o Cyclades i te Moana Aegean. He nui nga rawa o enei moutere penei i te koura, te hiriwa, te parahi, te obsidian, me te mapere, i awhina i enei taangata tuatahi ki te eke ki tetahi taumata o te oranga.

He ahua mapere no nga moutere o Cycladic
He ahua mapere no nga motu o Cyclades, c. 2400 BC. Ko te ahua o te ahua o te ahua o te ahua o te ahua o te whakairo Cycladic me te puku tetere o te kopu e tohu ana te haputanga. Kaore i te mohiotia te mahi o nga whakapakoko engari he atua whai hua pea. © Image Credit: Flickr / Mary Harrsch (Whakaahuahia i te Getty Villa, Malibu) (CC BY-NC-SA)

Ko tenei huanga i pai ai te tipu o nga mahi toi, a ko te motuhake o te toi Cycladic pea e tino kitea ana e o raatau whakairo maamaa me te iti o te whakairo, koinei tetahi o nga mahi toi motuhake i puta puta noa i te Bronze Age i te Aegean.

I mahia enei whakaahua mai i te 3,000 BC tae noa ki te tau 2,000 BC ka kaha ake te awe o nga moutere e te iwi Minoan i runga i Kariti.

Ko enei manene o mua i whakatipu parei me te witi, ka hī tuna me etahi atu ika i te moana Aegean. He maha o ratou i ora mai i nga mahi tahae me nga mahi kino o enei ra, engari ko etahi atu, pera i era i te motu o Keros, i turakina i nga wa onamata.

Ko nga whakaaro whakapono o te hunga i kitea i runga i te Moutere o Keros he hononga ki tenei momo mahi? Ki ta matou mohio, ko nga tangata e noho ana i te roopu moutere o Cyclades kaore i karakia ki nga atua o Olympian i te wa tuatahi i whakaurua mai ai ratou i te rua mano tau BC.

Ko Keros, tata ki te 4,500 tau ki muri, he pokapū whakapono nui o te ao ngaro o Cycladic? He aha to ratou tino hiranga me te kaupapa i roto i te hapori Cycladic? He aha te mea nui, o ratou ahua papatahi ngaro? Ka taea te kite, he maha nga patai whakahirahira e noho ana kaore ano kia whakautuhia ki tenei ra.

Ko te Ahurea Cycladic e pa ana ki te ahurea Kariki tupuna o nga motu Cyclades o te tonga o te Moana Aegean, tae atu ki nga tau Neolithic me Early Bronze. Ka rite ki te korero i mua, ko te iwi Minoan he waahanga o te ahurea Cycladic. I waenganui i te 3,200 BC me te 2,000 BC, i puāwai mai he ao tino matatau ki reira, he maha nga kitenga nui i kitea i runga i enei motu tawhito.

He maha nga taonga kee i whakaaweahia e tenei ao ngaro kua kitea i runga i nga moutere, engari ko nga mea e kiia nei ko te Cycladic ko tetahi o nga mea hanga motuhake o tenei ao. I roto i to raatau ngawari, he mana toi hohonu o o raatau ahua.

Inaianei kei te tirotirohia e nga kairangahau nga whakautu ki etahi patai nui mo te hitori ngaro o nga moutere o Cyclades. Ko te mea tino nui ko tetahi o enei patai whakahirahira ko: He aha te Cycladic Culture i whakaputa te kohinga nui rawa atu o nga whakairo mapere mata papatahi o Cycladic?